اسمیلودون
اسمیلودون (نام علمی: Smilodon) که در فرهنگ عامه به غلط ببر دندان شمشیری[۲] خوانده می‌شود، یک سرده منقرض‌شده و پیشاتاریخی از خانواده گربه‌ایان و زیرخانواده دندان‌خنجری‌ها است. اسمیلودون مشهورترین گربه دندان‌خنجری است که در قاره آمریکا و در دور پلیستوسن (۲٫۵ میلیون سال پیش تا ۱۲٫۰۰۰ سال پیش) زندگی می‌کرده‌است. یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های سنگواره این جانور از گودال‌های قیر لابریا به دست آمده‌است. ۳ گونه از این سرده شناخته شده‌است؛ که در اندازه و اندام با هم تفاوت دارند.
| اسمیلودون | |
|---|---|
| |
| سنگواره اسمیلودون مرگ‌آور در موزه ملی تاریخ طبیعی، واشینگتن، دی.سی. | |
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | جانوران |
| شاخه: | طنابداران |
| رده: | پستانداران |
| راسته: | گوشت‌خواران |
| زیرراسته: | گربه‌سانیان |
| تیره: | گربه‌ایان |
| زیرخانواده: | †دندان‌خنجری‌ها |
| تبار: | †چاقودندانی‌ها |
| سرده: | †اسمیلودون لوند، ۱۸۴۲ |
| گونه‌ها | |
| مترادف | |
با این وجود، گونه‌های اسمایلودون ساختاری با استحکام بیشتر از گربه‌ایان امروزی داشتند، مخصوصاً با دست‌های به خوبی فرگشت‌یافته و دندان‌های نیش بالایی بسیار بلند خود از دیگر گربه‌ایان متمایز می‌شوند. فک اسمایلودون قابلیت بازشوندگی بیشتری نسبت به گربه‌های امروزی داشت و دندان‌های نیش بالایی باریک و شکننده بودند و توانایی دریدن استخوان را نداشتند؛ بنابراین جانور از این دندان‌ها برای پاره کردن بخش‌های نرم بدن طعمه استفاده می‌کرد. این ویژگی‌ها اسمایلودون را به یک شکارچی خاص در شکار گیاه‌خواران بزرگ مانند بیزون و شتر تبدیل کرد.
اسمایلودون احتمالاً در محیط‌های بسته مانند بوته‌زارها و جنگل‌ها که پوشش لازم برای کمین و غافلگیر کردن برای شکار ایجاد می‌کرد، زندگی می‌کرد. وابستگی این جانور به جانوران بزرگ ممکن است دلیل انقراض آن بوده باشد. دانشمندان در مورد اینکه آیا اسمایلودون جانوری اجتماعی بوده یا نه بحث و گفتگو می‌کنند. شباهت واکنش‌های شکارچی به درخواست کمک و رواج آسیب‌های التیام‌یافته می‌گوید که این گونه، جانوری اجتماعی بوده‌است، درحالی که مغز کوچک و محیط زندگی دارای پوشش متراکم گیاهی می‌گوید که جانوری تنها و منزوی بوده‌است. تا کنون برخی سنگواره‌های یافت‌شده از اسمایلودون نشانه‌هایی از وجود التهاب مهره خمیده و التهاب مفصل را در خود داشته‌اند.
ریشه‌شناسی ویرایش
نام رایج «دندان‌خنجری» اشاره به دندان بلند نیش در فک بالا دارد. با وجود اینکه نام رایج‌تر آن، ببر دندان‌خنجری است، اما اسمایلودون یک ببر نبوده‌است. بلکه ببر متعلق به زیرخانواده پلنگیان است، درحالی‌که اسمایلودون به زیرخانواده دندان‌خنجری‌ها تعلق دارد. نام اسمایلودون از کلمه یونانی σμίλη, smilē, چاقو همراه با (ὀδoύς (hodoús, دندان یا ترکیب اضافه ὀδoύς, ὀδόντος, odóntos. می‌آید.
رده‌بندی و گونه‌ها ویرایش
سرده اسمایلودون در سال ۱۸۴۲ توسط طبیعت‌شناس و دیرین‌شناس دانمارکی، پیتر ویلهلم لوند شناخته شد. او سنگواره اسمایلودون ویرانگر (Smilodon populator) را در غارهایی در نزدیکی شهر کوچک لاگوا سانتا در ایالت میناس گرایس برزیل، پیدا کرد.
در گذشته یک گونه از اسمایلودون شناخته شده بود، اما امروزه تعداد گونه‌های شناخته‌شده را سه گونه می‌دانند:[۳]
- اسمایلودون باریک‌اندام (Smilodon gracilis) از ۲٫۵ میلیون تا ۵۰۰٫۰۰۰ سال پیش: کوچک‌ترین و ابتدایی‌ترین گونه اسمایلودون است که حدود ۵۵ تا ۱۰۰ کیلوگرم وزن داشت.[۴] این گونه جانشین بزرگ‌جانور در آمریکای شمالی شد و احتمال می‌رود از آن تکامل یافته باشد. گونه‌های دیگر اسمایلودون احتمالاً از اسمایلودون باریک‌اندام مشتق شده‌اند.
- اسمایلودون مرگ‌آور (Smilodon fatalis) از ۱٫۶ میلیون تا ۱۲٫۰۰۰ سال پیش: در آمریکای شمالی جایگزین اسمایلودون باریک‌اندام شد و در جریان تبادل بزرگ آمریکا وارد آمریکای جنوبی شد. اندازه آن بین اسمایلودون باریک‌اندام و اسمایلودون ویرانگر بود، و می‌توان اندازه آن را با شیر یکسان دانست. بلندی این گونه در حدود ۱ متر بود و وزن آن را از ۱۶۰ تا ۲۸۰ کیلوگرم تخمین زده‌اند.[۴] در برخی موارد دو گونه دیگر به رسمیت شناخته می‌شود که شامل گونه‌های اسمایلودون کالیفرنیایی (Smilodon californicus) و اسمایلودون فلوریدایی (Smilodon floridanus) است، اما اغلب تصمیم بر آن شده‌است که این دو گونه، زیرگونه اسمایلودون مرگ‌آور در نظر گرفته شوند.
- اسمایلودون ویرانگر (Smilodon populator) از ۱ میلیون تا ۱۲٫۰۰۰ سال پیش: در بخش شرقی آمریکای جنوبی می‌زیست و بزرگ‌ترین گونه اسمایلودون به حساب می‌آید. جثه آن از خویشاوند خود، اسمایلودون مرگ‌آور بزرگ‌تر بوده و قفسه سینه و پاهای سترگی داشت. بلندی آن در حدود ۱٫۲ متر و طول آن حدود ۲٫۶ متر بود و دمی به طول ۳۰ سانتی‌متر داشت. برآورد می‌شود که وزن آن بین ۲۲۰ تا ۴۰۰ کیلوگرم بوده‌است و جزء بزرگ‌ترین گربه‌ایان تاریخ به حساب می‌آید.[۴][۵]
| گربه‌ایان |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.JPG){kind=small}
.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
کالبدشناسی ویرایش
گونه‌های اسمایلودون به بزرگی گربه‌های بزرگ امروزی بودند اما نسبت به آن‌ها از بدنی قوی‌تر و وزن بیشتری برخوردار بودند. سنگین‌ترین گونه اسمایلودون یعنی اسمایلودون ویرانگر می‌توانست وزنی بیش از ۴۷۰ کیلوگرم داشته‌باشد.[۴] رنگ و طرح پوست اسمایلودون مشخص نیست اما در تصویرسازی‌های هنری با پوستی ساده یا خال‌دار ترسیم می‌شود.
انقراض ویرایش
اسمایلودون در پایان پلیستوسن، حدود ۱۰٫۰۰۰ سال پیش از میلاد که شاهد انقراض بسیاری از دیگر پستانداران گیاه‌خوار و گوشت‌خوار بزرگ بود، منقرض شد.
انسان پیشاتاریخ، که خود را در همان زمان به قاره آمریکا رسانید و به شکار بسیاری از گونه‌هایی ناپدیدشده می‌پرداخت، از سوی برخی دانشمندان به عنوان مسئول این موج انقراض شناخته می‌شود. برخی دیگر از دانشمندان البته تغییرات اقلیمی که در پایان عصر یخبندان رخ داد را عامل انقراض اسمایلودون و بسیاری دیگر از بزرگ‌زیاگان عصر یخبندان می‌دانند.
یووال نوح هراری در کتاب انسان خردمند: تاریخ مختصر بشر، انسان را عامل اصلی نابودی و انقراض این گونه‌های جانوری می‌داند. او در این کتاب آورده‌است: «در طی ۲۰۰۰ سال پس از ورود انسان به این سرزمین‌ها اکثر گونه‌های بی‌نظیر نابود شدند. بر اساس تخمین‌های کنونی، در آن فاصله کوتاه، آمریکای شمالی ۳۴ نوع از ۴۷ نوع پستاندار عظیم الجثه‌اش را از دست داد. در جنوب آمریکا ۵۰ نوع از ۶۰ نوع نابود شدند. گربه‌های دندان‌خنجری، بعد از نشو و نما در طول بیش از سی میلیون سال به کلی نابود شدند. ما (انسان‌ها) مجرم هستیم. هیچ شکی در این نیست. حتی اگر تغییرات اقلیمی هم‌دست ما بوده باشند باز هم مشارکت انسان در این جرم قطعی است.»[۶]
جستارهای وابسته ویرایش
| در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ اسمیلودون موجود است. |
منابع ویرایش
مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Smilodon». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی.
- ↑ «اسمایلودون». Fossilworks. ۱۴ خرداد ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژوئن ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۳ ژوئن ۲۰۲۰.
- ↑ https://lastsecond.ir/blog/8715-sabre-toothed-tiger
- ↑ A. Turner: The big cats and their fossil relatives. Columbia University Press, 1997. ISBN 0-231-10229-1
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ Christiansen, P. (۲۰۰۵–۱۲). "Body Size of Smilodon (Mammalia: Felidae)". Journal of Morphology. ۲۶۶ (۳): ۳۶۹–۳۸۴. doi:10.1002/jmor.10384. PMID ۱۶۲۳۵۲۵۵. Retrieved 2011-08-02.
{{cite journal}}: Check|pmid=value (help); Check date values in:|date=(help); Unknown parameter|coauthors=ignored (|author=suggested) (help)[پیوند مرده] - ↑ Sorkin, B. (2008-04-10). "A biomechanical constraint on body mass in terrestrial mammalian predators". Lethaia. 41 (4): 333–347. doi:10.1111/j.1502-3931.2007.00091.x. Retrieved 2011-08-02.
- ↑ کتاب انسان خردمند (تاریخ مختصر بشر)، نوشته یووال نوح هراری، صفحه ۱۱۴ و ۱۱۵.