کانال پاناما

آبراهی میان اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس

آبراه پاناما، یک آبراه غیرطبیعی است که توسط انسان در کشور پاناما به وجود آمده و اقیانوس آرام را به اقیانوس اطلس ارتباط می‌دهد. این آبراه که در جریان یکی از بزرگ‌ترین و دشوارترین پروژه‌های مهندسی در جهان ایجاد شده‌است یکی از سرشناس‌ترین و مهم‌ترین آبراه‌های جهان است.

کانال پاناما
مشخصات
Locks۳ آبگیر بالابر، ۳ آبگیر در پایین‌بر برای ترانزیت در هر دو خط
(۲ ردیف آبگیر؛ آبگیرها در ۳ منطقه ساخته شده‌اند)
وضعیتباز
تاریخچه
Principal engineerجان فیندلی والاس، جان فرانک استیونس (۱۹۰۶-۱۹۰۸)، جورج واشینگتن گوتالس
تاریخ نخستین استفاده۱۵ اوت ۱۹۱۴

در شرایطی که راه معمولی کشتیرانی میان شهرهای نیویورک و سان فرانسیسکو ۲۲۵۰۰ کیلومتر مسافت دارد، عبور از کانال پاناما این مسافت را به ۹۵۰۰ کیلومتر کاهش می‌دهد. در گذشته کشتی‌ها برای عبور از اقیانوس آرام به اطلس مجبور بودند آمریکای جنوبی را دور بزنند اما پس از ایجاد این کانال به‌طور مستقیم از اروپا به آمریکا و از آنجا به آسیای شرقی می‌روند.

کانال پاناما ۸۲ کیلومتر طول دارد و از باریکهٔ پاناما گذر می‌کند. کلمبیا، فرانسه و بعداً ایالات متحده قلمرو اطراف کانال را در طول ساخت و ساز آن کنترل کردند. فرانسه، کار بر روی این کانال را در سال ۱۸۸۱ آغاز کرد. اما به‌دلیل عدم اعتماد سرمایه‌گذاران درپی مشکلات مهندسی و نرخ بالای مرگ و میر کارگران متوقف شد. ایالات متحده این پروژه را در ۴ مه ۱۹۰۴ به دست گرفت و کانال را در ۱۵ اوت ۱۹۱۴ افتتاح کرد.

ایالات متحده به کنترل کانال و منطقه کانال پاناما در اطراف آن ادامه داد تا این‌که به‌دنبال معاهده‌های توریخوس-کارتر در سال ۱۹۷۷ و پس از یک دوره کنترل مشترک آمریکا و پاناما این کانال در سال ۱۹۹۹ تحت کنترل دولت پاناما قرار گرفت و اکنون توسط سازمان دولتی کانال پاناما مدیریت و اداره می‌شود. بر پایه معاهده‌های توریخوس-کارتر کانال پاناما باید برای رفت‌وآمد صلح آمیز شناورها بازو ایمن بماند. مشروط بر اینکه کشتی‌ها از هنجارهای ایمنی جهانی دریانوردی پیروی و عوارض پرداخت کنند و مرتکب اعمال خصمانه نشوند.[۱]

قفل‌های کانال در هر انتها کشتی‌ها را تا ارتفاع دریاچه گاتون بالا می‌برند. این دریاچهٔ مصنوعی برای کاهش مقدار کار حفاری مورد نیاز برای کانال ایجاد شده‌است و سطح آن ۲۶ متر بالاتر از سطح دریای آزاد قرار دارد. سپس کشتی‌ها در انتهای دیگر پایین آورده می‌شوند. قفل‌های اصلی ۳۳٫۵ متر (۱۱۰ فوت) عرض دارند. خط سوم و عریض‌تری از قفل‌ها بین سپتامبر ۲۰۰۷ و مه ۲۰۱۶ ساخته شد. این آبراه توسعه‌یافته عملیات تجاری خود را در ۲۶ ژوئن ۲۰۱۶ آغاز کرد. قفل‌های جدید، امکان عبور کشتی‌های بزرگ‌تر و جدید پاناماگذر را فراهم می‌کنند.[۲]

ترافیک سالانهٔ کانال پاناما از حدود ۱۰۰۰ کشتی در سال ۱۹۱۴، هنگام بازگشایی کانال، به ۱۴۷۰۲ کشتی در سال ۲۰۰۸ افزایش یافته‌است. تا سال ۲۰۱۲ بیش از ۸۱۵۰۰۰ کشتی از این کانال عبور کرده بودند.[۳] در سال ۲۰۱۷ کشتی‌ها به‌طور متوسط در مدت زمان ۱۱٫۳۸ ساعت از بین دو قفل کانال عبور و کانال را طی کرده‌اند.[۴] انجمن مهندسان عمران آمریکا کانال پاناما را در فهرست عجایب هفتگانه جهان مدرن قرار داده‌است.[۵]

موقعیت کانال پاناما که اقیانوس آرام در پائین و دریای کارایب در بالای نقشه واقع شده‌اند و کانال در بالایی وسط نقشه دیده می‌شود.

تاریخچه ویرایش

ایده اولیه ایجاد یک آبراه در کشور پاناما به سده ۱۶ میلادی بازمی‌گردد. نخستین تلاش برای ایجاد این آبراه به سال ۱۸۸۰ و به رهبری فرانسوی‌ها مربوط می‌شود. پس از شکست این پروژه که به کشته شدن ۲۱۹۰۰ کارگر انجامید پروژه نهایی توسط آمریکایی‌ها ادامه یافت و در حدود سال ۱۹۰۰ به انجام رسید تا سرانجام آبراه در سال ۱۹۱۴ برای استفاده بازگردد.

ایجاد این آبراه ۷۷ کیلومتری با دشواری‌های بسیاری همراه بود. به نحوی که پس از پایان کار در مجموع ۲۷۵۰۰ کارگر (در مجموع دوره کار فرانسوی‌ها و آمریکایی‌ها) جان خود را از دست داده بودند.

این کانال به پیمانکاری مهندسی ارتش آمریکا ساخته شد.

مشخصات فنی ویرایش

 
نمایی از بالابر و پایین‌بر هیدرولیکی

در ابتدا فرانسوی‌ها قصد داشتند خشکی میان دو اقیانوس را به صورت کانال خاک‌برداری کنند که پروژه با شکست روبرو شد. در طرح بعدی آمریکایی‌ها برای کاهش حجم خاکبرداری تصمیم گرفتند از دریاچه بزرگی که در میان خشکی محصور بود استفاده کنند. ولی این دریاچه از سطح آب‌های آزاد ارتفاع بیشتری داشت و امکان ارتباط مستقیم اقیانوس به دریاچه نبود. در نتیجه به فکر ساخت بالابر و پایین‌بر هیدرولیکی افتادند.

حرکت کشتی‌ها ویرایش

برای حرکت کشتی در این آبراه

  1. به کمک بالابر هیدرولیکی در ابتدای کانال کشتی‌ها را از سطح آب‌های آزاد بالاتر می‌برند؛
  2. کشتی زمانی که همسطح آب دریاچه قرار می‌گیرد در کانال مصنوعی‌ای که حفر شده‌است حرکت می‌کند و قطر دریاچه و در پایان در کانال دوم قرار می‌گیرد؛
  3. به وسیله پایین‌بر هیدرولیکی در سطح آب‌های آزاد قرار می‌گیرد و سپس به مسیر خود در اقیانوس ادامه می‌دهد.

به‌طور متوسط ۸ تا ۱۰ ساعت طول می‌کشد تا یک کشتی از کانال پاناما گذر کند.[۶]

بازگشایی ویرایش

پس از گشایش، آبراه، موفقیت شگرفی را به دست آورد و توانست انقلابی در بازرگانی دریایی پدیدآورد. تنها در سال ۲۰۰۵ میلادی ۱۴۰۱۱ شناور جمعاً به ظرفیت ۲۷۸٫۸ میلیون تن کالا از این کانال عبور کردند که این آمار به معنی عبور حدود ۴۰ شناور در یک شبانه روز است.

تصویری سراسرنما از کانال پاناما

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. «نیروی دریایی ایران اجازه عبور از کانال پاناما گرفت». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۹ بهمن ۱۴۰۱.
  2. Zamorano, Juan; Martinez, Kathia (June 26, 2016). "Panama Canal opens $5B locks, bullish despite shipping woes". The Big Story. Associated Press. Archived from the original on June 26, 2016. Retrieved March 6, 2017.
  3. "Panama Canal Traffic—Years 1914–2010". Panama Canal Authority. Archived from the original on December 30, 2010. Retrieved 2011-01-25.
  4. "Annual Report 2017" (PDF). Panama Canal Authority. Archived from the original (PDF) on 2021-04-03. Retrieved 2021-04-02.
  5. "Seven Wonders". American Society of Civil Engineers. Archived from the original on 2010-08-02. Retrieved 2011-02-21.
  6. "10 Important Panama Canals Facts Everyone Should Know". www.marineinsight.com (به انگلیسی). Retrieved 2021-03-07.

منابع ویرایش

پیوند به بیرون ویرایش