گاز سی‌اس (به انگلیسی: CS gas) با فرمول شیمیایی C۱۰H۵Cl N۲ یک ترکیب شیمیایی است که جرم مولی آن ۱۸۸٫۶ g/mol است. شکل ظاهری این ترکیب، پودر بلورین سفیدگاز بی‌رنگ است.

گاز سی‌اس
Skeletal formula of CS gas
Space-filling model of CS gas
شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس ۲۶۹۸-۴۱-۱ ✔Y
کم‌اسپایدر ۱۶۶۴۴ ✔Y
جی‌مول-تصاویر سه بعدی Image 1
  • Clc1ccccc1\C=C(/C#N)C#N

  • InChI=1S/C10H5ClN2/c11-10-4-2-1-3-9(10)5-8(6-12)7-13/h1-5H ✔Y
    Key: JJNZXLAFIPKXIG-UHFFFAOYSA-N ✔Y


    InChI=1/C10H5ClN2/c11-10-4-2-1-3-9(10)5-8(6-12)7-13/h1-5H
    Key: JJNZXLAFIPKXIG-UHFFFAOYAA

خصوصیات
فرمول مولکولی C10H5Cl N2[۱]
جرم مولی 188.6 g/mol[۲]
شکل ظاهری White crystalline powder
Colourless gas when burned
چگالی 1.04 g/cm3
دمای ذوب ۹۳ °C, (366.15 K), (199.4 °F)
دمای جوش ۳۱۰ °C, (583.15 K), (590 °F)[۳]
فشار بخار (mm جیوه) 3.4 × 10-5 at 20 °C
خطرات
لوزی آتش
NFPA 704 four-colored diamondSpecial hazards (white): no code
ترکیبات مرتبط
ترکیبات مرتبط SDBS
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
 ✔Y (بررسی) (چیست: ✔Y/N؟)
Infobox references

قرار گرفتن در معرض آن باعث احساس سوزش و آبریزش چشم‌ها می‌شود، به حدی که سوژه نمی‌تواند چشمان خود را باز نگه دارد و باعث سوزش غشاهای مخاطی بینی، دهان و گلو می‌شود. این گاز منجر به سرفه‌های شدید، ترشحات مخاطی بینی، سردرگمی و دشواری در تنفس می‌شود که تا حدی سوژه را ناتوان می‌کند. گاز سی‌اس به‌طور کلی به عنوان گازی غیرکشنده پذیرفته شده‌است. این گاز اولین بار در سال ۱۹۲۸ توسط دو آمریکایی، بن کورسون و راجر استاتون،[۴] در کالج میدلبری سنتز شد، و نام این ماده شیمیایی از حروف اول نام خانوادگی دانشمندان گرفته شده‌است.[۵][۶]

سی‌اس در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ مخفیانه در پارک علمی پورتون داون در ویلتشر انگلستان ایجاد و آزمایش شد. سی‌اس ابتدا روی حیوانات و سپس بر روی داوطلبان نیروی زمینی بریتانیا استفاده شد. سی‌اس تأثیر کمتری بر حیوانات دارد زیرا آن‌ها مجرای اشکی متفاوتی دارند و در مورد پستانداران غیرانسانی، خز آن‌ها از ورود آزاد گاز جلوگیری می‌کند.[۷]

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. Williams, Kenneth E. "Detailed Facts About Tear Agent O-Chlorobenzylidene Malononitrile (CS)." U.S. Army Center for Health Promotion and Preventive Medicine. Retrieved on September 23, 2007. بایگانی‌شده در ۲۶ سپتامبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine
  2. Heinrich, U. "Possible lethal effects of CS tear gas on Branch Davidians during the FBI raid on the Mount Carmel compound near Waco, Texas." www.veritagiustizia.it.] September 2000. Retrieved on September 23, 2007
  3. Hoenig, Steven L. (2006). Compendium of Chemical Warfare Agents. Springer. p. 138. ISBN 0-387-34626-0.
  4. Corson, Ben B.; Stoughton, Roger W. (1928). "Reactions of Alpha, Beta-Unsaturated Dinitriles". Journal of the American Chemical Society. 50 (10): 2825–2837. doi:10.1021/ja01397a037.
  5. "CS". فرهنگ انگلیسی آکسفورد. انتشارات دانشگاه آکسفورد. 2nd ed. 1989.
  6. "CS, chemical compound بایگانی‌شده در ۱۹ دسامبر ۲۰۰۵ توسط Wayback Machine". columbia.thefreedictionary.com بایگانی‌شده در ۲۹ ژوئیه ۲۰۰۵ توسط Wayback Machine. Retrieved on 23 September 2007.
  7. "Orthochlorobenzylidenemalononitrile ClC6H4CHCCN(CN)2". Zarc International (به انگلیسی). Retrieved 2022-11-22.
  • «IUPAC GOLD BOOK». دریافت‌شده در ۱۸ مارس ۲۰۱۲.