گویش یاسی
گویش یاسی (مجاری: jász, انگلیسی: Jassic) گویشی از زبان ایرانی آسی است و توسط قومی کوچگرد که در سده سیزدهم میلادی در مجارستان ساکن شدند صحبت میشد. یاسیها از اقوام ایرانیتبار سکا بودند که به خاطر حملات پیدرپی مغولها و تاتارها به همراه کومانها به سوی مجارستان کوچیدند.
تاریخچه مهاجرت ویرایش
شاه مجارستان، بلای چهارم یاسیها را پذیرفت تا به او در برابر یورشهای مغول و تاتار یاری برسانند، اما پس از ورود آنها به مجارستان، روابط میان اشرافیان مجار و قبایل یاسی-کومان رو به تیرگی نهاد و این قبایل مجارستان را ترک کردند. پس از پایان اشغال این نواحی از سوی مغول و تاتارها، یاسیها و کومانها هم به این سرزمین بازگشتند و در دشت بزرگ مجارستان سکنی گزیدند و پیشه اصلی آنها در آغاز دامپروری بود. در خلال دو سده پس از آن، یاسیها و کومانها کاملاً در میان مجارها حل شدند و زبانشان نیز از میان رفت اما یک هویت یاسی در میان آنها زنده ماند و تا سال ۱۸۷۶ نیز منطقه خودمختار خود را داشتند. دهها سکونتگاه در مجارستان مرکزی هنوز هم نام یاس را بر خود دارد برای نمونه: یاسبرنی، یاسآرُکسالاش، یاسفِنیسارو ویاسآلشوسنتدیوردی و شهر یاش در رومانی.
نمونه زبان ویرایش
تنها سند از گویش یاسی در دهه ۱۹۵۰ در سازمان اسناد ملی مجارستان یافت شد که یک صفحه شامل ۳۴ واژه از فراوردههای کشاورزی و دامها است و احتمالاً برای مقاصد مالی و بازرگانی بودهاست. واژهنامهٔ کوچکی از گویش یاسی توسط تطبیق با واژگان همریشه در گویش دیگوری زبان آسی بازسازی شدهاست.[۱]
دو نمونه از واژگان یاسی:
- daban horz[۲] (روز بخیر)، اوستیایی: дæ бон хорз
- dan (آب)، اوستیایی: дон
خواهرخواندگی ویرایش
در هشتم آذرماه سال ۱۳۸۶ رئیس و اعضای شورای شهر یاسبرنی در دیداری که از مجتمع علوم دانشگاه یزد داشتند، درخواست خواهرخواندگی این دو شهر را دادند که این امر انجام شد و این دو شهر هماینک خواهرخوانده هستند. این دو شهر رابطهٔ تاریخی مستقیمی با هم ندارند، اما ریشههای باستانی، مردمانش را به یکدیگر ارتباط میدهد و از طرفی تلفظ آنها نیز شبیه است.[۳]
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- Kim, Ronald. "On the Historical Phonology of Ossetic." Journal of the American Oriental Society, Vol. 123, No. 1. (Jan. -Mar. ،۲۰۰۳)، pp. ۴۳–۷۲.
- ↑ "JÁSZ NYELVEMLÉK (زبانهای یاسی)" (به مجاری). Archived from the original on 14 December 2018.
- ↑ "Jelentek" (به مجاری).
- ↑ روابط عمومی دانشگاه یزد. اعضای شورای شهر یاسبرین در دانشگاه یزد. بایگانیشده در ۵ دسامبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine شنبه ۱۰ آذر ۱۳۸۶. بازدید: نوامبر ۲۰۱۱.