آب‌بازسانیان بی‌دندان

آب‌بازسانیان بی‌دندان یا نهنگان بی‌دندان یکی از دو زیرراسته‌های آب‌بازسانان است که شامل چهار تیره و پانزده گونه می‌شود. ویژگی اصلی این جانوران دارا بودن صفحه شانه‌ای به جای دندان در دهان است. این ویژگی آن‌ها را از آب‌بازسانیان دندان‌دار متمایز می‌کند. سنگواره آب‌بازسانان بی‌دندان نشان می‌دهد که آن‌ها پیش از فرگشت صفحه‌های شانه‌ای دارای دندان بودند.

آب‌بازسانیان بی‌دندان محدودهٔ زمانی: ائوسن پیشین تا هم‌اکنون
نهنگ گوژپشت در زیر آب
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	جانوران
شاخه:	طنابداران
رده:	پستانداران
راسته:	آب‌بازان
زیرراسته:	نهنگان بی‌دندان فلاور، ۱۸۶۴
تیره:	متن را ببینید.

توصیف ظاهری

بیشتر نهنگ‌های بزرگ‌جثه در میان نهنگ‌های بی‌دندان هستند، از جمله نهنگ آبی که بزرگ‌ترین جاندار زنده بر روی زمین است؛ این در حالی است که در میان نهنگ‌های دندان‌دار تنها نهنگ عنبر جثه بسیار بزرگ دارد. همه نهنگ‌های بی‌دندان طولی بیشتر از ۶ متر دارند.

نهنگ‌های بی‌دندان در فک بالایی آرواره خود صفحه‌های شانه‌ای دارند. در هر دو سوی فک بالا نزدیک به ۴۰۰ عدد از این صفحه‌ها در حالت بسیار متراکم و به هم فشرده وجود دارند. آن‌ها دارای دو سوراخ تنفسی هستند که شکلی همانند V در زبان انگلیسی دارند.

رده‌بندی

Mysticeti	Caperea یوزنهنگ کوتوله       ........ Eschrichtius نهنگ خاکستری     Balaenoptera نهنگ تیغ‌باله       Megaptera نهنگ گوژپشت       Rorqualus   نهنگ براید     نهنگ براید     نهنگ اومورا     نهنگ سئی     نهنگ آبی     Pterobalaena   نهنگ نیزه‌ای معمولی     نهنگ نیزه‌ای جنوبگانی                     Eubalaena   نهنگ شکار اطلس شمالی       نهنگ شکار جنوبی     نهنگ شکار آرام شمالی         Balaena نهنگ قطبی

• راسته آب‌بازسانان
  • زیرراسته آب‌بازسانیان بی‌دندان: نهنگ‌های بی‌دندان
• خانواده نهنگیان
  • سرده سرکمانی‌ها
    • نهنگ قطبی، Balaena mysticetus
  • سرده نهنگان شکار
    • نهنگ شکار اطلس شمالی، Eubalaena glacialis
    • نهنگ شکار آرام شمالی، Eubalaena japonica
    • نهنگ شکار جنوبی، Eubalaena australis
• خانواده بزرگ‌باله‌ایان
  • سرده تیغ‌باله‌ها
    • نهنگ تیغ‌باله، Balaenoptera physalus
    • نهنگ سئی، Balaenoptera borealis
    • نهنگ بروده، Balaenoptera edeni
    • نهنگ آبی، Balaenoptera musculus
    • نهنگ نیزه‌ای معمولی، Balaenoptera acutorostrata
    • نهنگ نیزه‌ای جنوبگانی، Balaenoptera bonaerensis
    • نهنگ اومورا، Balaenoptera omurai
  • سرده بزرگ‌باله‌ها
    • نهنگ گوژپشت، Megaptera novaeangliae
• خانواده نهنگان خاکستری
  • سرده خاکستری‌ها
    • نهنگ خاکستری، Eschrichtius robustus
• خانواده نونهنگیان
  • سرده کوتوله‌نهنگ‌ها
    • نهنگ شکار کوتوله، Caperea marginata

شکار و وضعیت بقا

به استثنای نهنگ شکار کوتوله، همه دیگر نهنگ‌های بزرگ‌جثه قربانی شکار گسترده توسط صنعت شکار نهنگ بوده‌اند. بیش از ۲ میلیون نهنگ توسط ابزارهای پیشرفته شکار در قرن ۲۰ام شکار شدند و این باعث شد که نهنگ‌های شکار و خاکستری و قطبی تا سال ۱۹۰۰ به شدت کاهش جمعیت پیدا کنند و تا مرز انقراض پیش بروند.

با آنکه امروزه به نظر می‌آید که جمعیت بسیاری از این گونه‌ها در حال بهبود و بازیابی خود است، بعضی هنوز بسیار تهدیدپذیر باقی مانده‌اند. در میان بیشترین تهدید شده‌ها می‌توان به نهنگ شکار اطلس شمالی، نهنگ شکار آرام شمالی، جمعیت‌های نهنگ قطبی ساکن شمال اقیانوس اطلس، جمعیت‌های نهنگ خاکستری ساکن غرب اقیانوس آرام، بیشتر جمعیت‌های نهنگ آبی اشاره کرد.

منابع

• Hooker, Sascha K. (۲۰۰۹). Perrin, William F. ; Wursig, Bernd; Thewissen, J. G. M. eds. "Encyclopedia of Marine Mammals" (به انگلیسی). Academic Press. Archived from the original on 9 November 2009. Retrieved 26 November 2011. {{cite web}}: |نویسنده= has generic name (help)نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
• Mark Carwardine (۲۰۰۰)، Whales, Dolphins and Porpoises، Dorling Kindersley، شابک ۰-۷۵۱۳-۲۷۸۱-۶