آتروپین

اتروپین

آتروپین (به انگلیسی: Atropine) از داروهای موجود در ترالی اورژانس است. دو کاربرد مهم داروی آتروپین سولفات در اورژانس، برادیکاردی علامت دار و دیگری آنتی دوت مسمومیت با ارگانوفسفره ها در دوز های بالا است.

آتروپین
Atropine.svg
Atropine-D-and-L-isomers-from-DL-xtal-2004-3D-balls.png
داده‌های بالینی
نام‌های تجاریAtropen
AHFS/Drugs.commonograph
مدلاین پلاسa682487
روش مصرف داروOral, IV, IM, rectal
کد ATC
وضعیت قانونی
وضعیت قانونی
  • (Prescription only)
داده‌های فارماکوکینتیک
زیست فراهمی25%
متابولیسم50% hydrolysed to tropine and tropic acid
نیمه‌عمر حذف2 hours
دفع50% excreted unchanged in urine
شناسه‌ها
  • (RS)-(8-methyl-8-azabicyclo[3.2.1]oct-3-yl) 3-hydroxy-2-phenylpropanoate
شمارهٔ سی‌ای‌اس
پاب‌کم CID
IUPHAR/BPS
دراگ‌بنک
کم‌اسپایدر
UNII
KEGG
ChEBI
ChEMBL
CompTox Dashboard (EPA)
ECHA InfoCard100.000.096 ویرایش در ویکی‌داده
داده‌های فیزیکی و شیمیایی
فرمول شیمیاییC17H23NO3
جرم مولی289.369 g·mol−1
مدل سه بعدی (جی‌مول)
  • CN3[C@H]1CC[C@@H]3C[C@@H](C1)OC(=O)C(CO)c2ccccc2
  • InChI=1S/C17H23NO3/c1-18-13-7-8-14(18)10-15(9-13)21-17(20)16(11-19)12-5-3-2-4-6-12/h2-6,13-16,19H,7-11H2,1H3/t13-,14+,15+,16? ✔Y
  • Key:RKUNBYITZUJHSG-SPUOUPEWSA-N ✔Y
 N✔Y (what is this?)  (verify)

نام ژنریک: آتروپین سولفات

طبقه دارویی: آلکالوئید بلادونا، آنتی کولینرژیک

نام تجاری: Atropisol (آتروپیسول)، Dicatro (دیکاترو)

گرفته شده از گیاه: atropa belladonna

رده درمانی: آنتی کولینرژیک (پاراسمپاتولیتیک)، واگولیتیک (مهارکننده عصب واگ)، آنتی آریتمی

اشکال دارویی: آمپول، قرص، قطره

مکانیسم اثر: بلوک گیرنده‌های استیل کولین، افزایش ضربان قلب، کاهش حرکات (تونیسیته عضلات صاف) دستگاه گوارشی، دستگاه ادراری و صفراوی و اثرات ضد ترشحی. ممانعت از اثرات موسکارینی استیل‌کولین در محل های پس‌سیناپس ریشه‌های عصبی پاراسمپاتیک مثلاً در عضلات صاف، غدد ترشحی و سیستم عصبی مرکزی، ممانعت از ترشح بزاق، ترشحات برونی و تعریق با دوزهای پایین، گشاد شدن مردمک (میدریاز یا همان مردمک گشادی)، افزایش ضربان قلب (اثرات واگولیتیک)، برهم خوردن تطابق چشم با دوزهای متوسط و کاهش حرکات دستگاه گوارش و دستگاه ادراری با دوزهای بالا و ممانعت از ترشح اسید معده با دوزهای خیلی بالا. آتروپین، اثر استیل کولین روی گره های SA و AV را بلوک می‌کند. سرعت تخلیه الکتریکی گره سینوسی را افزایش می‌دهد و دوره پاسخ مؤثر گره AV را کاهش می‌دهد و اثر ضد آریتمی اعمال می‌کند. شروع اثر آن سریع است و نیمه عمر آن حدود ۴ ساعت است و دفع کلیوی دارد.[۲] وضعیت دسترسی: کلاس۲

موارد مصرفویرایش

موارد مصرفویرایش

  • برادیکاردی سینوسی علامت دار
  • آنتی دوت مسمومیت با سموم ارگانوفسفره در دوز های بالا
  • برادی آریتمی (ریتم جانکشال یا escape)
  • ممانعت از ترشح بزاق و رفلکس های قلبی واگ
  • گشادکننده مردمک قبل از جراحی
  • درمان کوتاه مدت یا جلوگیری از برونکواسپاسم و گشادکننده برونش
  • آسیستول
  • فعالیت الکتریکی بدون نبض (PEA) با ریتم قلبی کمتر از ۶۰

از آتروپین در دوزهای بالاتر به عنوان پادزهر (آنتی دوت) برای مسمومیت با سموم ارگانوفسفرهها تا حد رفع شدن علائم مسمومیت استفاده می‌شود.

برادیکاردی علامت دار: افرادیکه برادیکاردی خفیف دارند (ضربان بین ۵۰ تا ۶۰) معمولا بدون علامت هستند اما وقتی ضربان کم‌تر شود، علایمی چون سنکوپ (syncope) سرگیجه (dizziness) ضعف (weakness) خستگی (fatigue) درد قفسه سینه (chest pain) نفس های کوتاه (shortness of breath) گیجی (confusion) اختلال خواب و تپش قلب نشان می‌دهند.

نکته: حداقل دوز آتروپین 0.5mg (یک آمپول) است. زیرا دوزهای کمتر از نیم میلیگرم ممکن است موجب برادیکاردی شود.

در درمان برادیکاردی، حداکثر دوز آتروپین 3mg (شش عدد آمپول) است.

در بلوک های درجه ۲ نوع دوم و درجه ۳ قلبی که درمان قطعی استفاده از ضربان ساز است، می‌توان تا زمان آماده شدن ضربان‌ساز از آتروپین استفاده کرد.

موارد منع مصرفویرایش

در بیماران گلوکومی (آب سیاه) به دلیل افزایش فشار داخل چشم، خطرناک بوده و منع مصرف دارد. در شرایط اورژانس منع مصرف مطلق ندارد.

موارد احتیاطویرایش

در بیمارانی که علایم ایسکمی میوکارد دارند، با احتیاط مصرف شود.

اثرات جانبیویرایش

تاکی‌کاردی، سردرد، سرگیجه، اضطراب، خشکی دهان، گشاد شدن مردمک، تاری دید، احتباس ادراری (بخصوص در مردان مسن تر)

دوز مصرفویرایش

آسیستول یا فعالیت الکتریکی بدون نبضویرایش

بزرگسالانویرایش

به صورت تزریق وریدی (IV) یا انفوزیون داخل استخوانی (IO) به مقدار 1mg تکرار هر ۵-۳ دقیقه تا حداکثر 3mg یا در واقع 0.04mg/kg؛ پس در حین احیاء بیشتر از ۶ آمپول آتروپین نباید تزریق شود.

کودکانویرایش

0.02mg/kg (حداقل 0.1mg و حداکثر 0.5mg برای نوزادان و شیرخواران کوچک و 1mg برای کودکان بزرگتر)، این دوز در صورت نیاز ۵-۳ دقیقه بعد تا ۱ بار دیگر قابل تکرار است.

به‌طور مثال بهتر است برای یک کودک ۵ کیلوگرمی یک آمپول آتروپین را در یک سرنگ ۵ سی‌سی با سرم نمکی رقیق کنید و هر بار ۱ سی‌سی از این محلول را تزریق کنید.

برادیکاردی سینوسی علامت دارویرایش

بزرگسالانویرایش

دوز اولیه آتروپین در برادیکاردی سینوسی 0.5mg بوده و تا سقف دوز 3mg داده می‌شود.

نکته: در بلوک درجه 2 نوع دوم و درجه 3 قلبی که درمان قطعی استفاده از ضربان ساز می‌باشد، می‌توان تا زمان آماده شدن ضربان ساز از آتروپین با دوز ذکر شده‌استفاده کرد.

کودکانویرایش

دوز اولیه 0.02mg/kg حداقل 0.1mg و حداکثر 0.5mg که در کودکان بزرگتر می‌توان حداکثر تا 1mg هم داده شود.

آتروپین در کودکان فقط یکبار تکرار می‌شود.

مسمومیت با ارگانوفسفره هاویرایش

دوزهای بالای آتروپین با توجه به پاسخ درمانی و برطرف شدن علایم مسمومیت به کار میرود و حداکثر دوز تعریف نشده است.

جستارهای وابستهویرایش

منابعویرایش

  1. http://books.google.com/books?id=amgVAAAAYAAJ&pg=PA148&lpg=PA148&dq=daturin&source=bl&ots=llAspyQd9I&sig=N7_WCSMkytdkCwWyeOc09oFfjLg&hl=en&sa=X&ei=BUFjUJCLDeHc2QXA0YCgAQ&ved=0CD4Q6AEwBA#v=onepage&q=daturin&f=false
  2. "داروشناسی برای فوریت های پزشکی"، عزیز شهرکی واحد، صفحه 188 چاپ پنجم.
  • فرهنگ داروهای ژنریک ایران، دکتر حشمتی، ۱۳۸۷