آریستوکراسی
حکومت دانایان یا آریستوکراسی (به فرانسوی: Aristocratie) نظریه و عمل گروهی نخبه در امرِ حکومت است. این گروه از نظر فرمانروایی شایسته‌ترینِ همه قلمداد می‌شوند. البته در برخی موارد ارث و میراث هم مشاهده شده‌است. این معنی اصلی اصطلاح است که حاوی توجیهی اخلاقی برای حاکمیت چنین نخبگانی است.[نیازمند منبع] پیدا کردن معیارهای پذیرفتنی برای همگان که براساس آن‌ها بتوان گفت گروه «بهین» در یک جامعهٔ معین چه کسانی هستند، البته بسیار دشوار است و در عمل هم چنین معیارهایی را به ندرت به کار گرفته‌اند. در دنیای مدرن امروزی کشور ایالات متحده آمریکا در تمام اورگان‌ها و نهادهای فدرال خود از سیستم نخبه سالاری تابعیت می‌کند.[نیازمند منبع]
افلاطون میانِ فیلسوف سالاری و نخبه‌سالاری با عبارات زیر فرق گذاشته بود: «انتخاب بر اساس خرد، فیلسوف سالاری و انتخاب بر اساسِ شایستگی و خِرد نخبه‌سالاری است. همچنین، افلاطون بر این عقیده بود که هنر (یا فضیلت) معرّف نخبه‌سالاری است، همان گونه که ثروت معرف اشراف‌سالاری و آزادی معرف مردم‌سالاری می‌باشد.» با این وجود، در بسیاری موارد کلمهٔ نخبه‌سالاری با خردسالاری مترادف فرض می‌شود.[۱]
- در عرف، حکومت‌های موروثی و حکومتی را «نخبه‌سالار» می‌خوانند که قدرتِ دولت در آن مطلق و در دست طبقهٔ ممتاز باشد و آن طبقه حاکمیت را از راه وِراثت و امتیازهای طبقه‌ای در دست گرفته باشد و دیگر طبقات را در آن راه نباشد. این نوع حکومت امروزه در کمتر جای جهان دیده می‌شود و جای خود را به دیکتاتوری‌های اشراف‌سالارانه سپرده‌است.[۲]
- آریستوکراسی (نخبه‌سالاری) از ریشهٔ یونانی aristos kratia به معنای بهترین حکومت یا حکومت بهین‌کَسان آمده‌است.[۲]
درحال حاضر، ایالات متحده آمریکا برای انتخابات ریاست جمهوری از سیستمی شبه‌آریستوکرات استفاده می‌کند که با نام مجمع گزینندگان شناخته می‌شود.[۳]
جستارهای وابسته ویرایش
پانویس ویرایش
- ↑ فرهنگ علوم اجتماعی-باقر پرهام و همکاران- نشر مازیار - ص 6
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ دانشنامهٔ سیاسی- داریوش آشوری-نشر مروارید- چاپ شانزدهم 1387- ص12
- ↑ "America's new aristocracy" (به انگلیسی). Retrieved 2018-08-26.
معنی در دیکشنری آکسفورد ویرایش
[۱] بایگانی‌شده در ۱۱ نوامبر ۲۰۲۰ توسط Wayback Machine