آسیا
آسیا
/ʌsɪɒ/ راهنما·اطلاعات بزرگترین و پرجمعیت‌ترین قاره زمین است. این قاره ۸/۷٪ از مساحت سطح زمین و ۳۰٪ از مساحت خشکی‌های این سیاره را در بر می‌گیرد. ۶۰٪ جمعیت کره زمین نیز در این قاره زندگی می‌کنند.[۳]
.svg) | |
| مساحت | ۴۴٬۵۷۹٬۰۰۰ کیلومتر مربع (۱۷٬۲۱۲٬۰۰۰ مایل مربع)[۱] |
|---|---|
| جمعیت | ۴٬۷۰۶٬۳۶۱٬۹۰۰ (فهرست قاره‌ها براساس جمعیت)[۲] |
| ترکم جمعیت | 87/km2 (225/sq mi) |
| نام اهلیت | آسیایی |
| کشورها | ۴۸ عضو سازمان ملل متحد ۱۲ کشور دیگر (فهرست کشورها) |
| متعلقات | |
| مناطق ناشناخته | |
| زبان‌ها | فهرست زبان‌ها |
| منطقه زمانی | یوتی‌سی ۲:۰۰+ تا یوتی‌سی ۱۲:۰۰+ |
| اینترنت دامنه سطح‌بالا | .asia |
| بزرگترین شهرها | فهرست شهرهای آسیا |
قاره پهناور آسیا از قطب شمال تا جنوب مدار استوا امتداد یافته‌است و بخش اعظم آن در نیمکرهٔ شمالی قرار دارد. آسیا به همراه اروپا، قاره ای را به نام اوراسیا می‌سازند.
در کره زمین تنها دو قاره به یکدیگر متصل اند و آن هم آسیا و اروپا هستند.
ریشه‌شناسیویرایش
آسیا برگرفته از واژه "Ἀσία’ " از یونان باستان است. در ابتدا از آن برای اشاره به ساحل شرقی دریای اژه استفاده شد، اما بعدها برای اشاره به منطقه آناتولی به کار رفت. رومیان قبل از کاربرد گسترده خود از آن برای اشاره به منطقه لیدیان استفاده کردند. همچنین می‌تواند ریشهٔ این واژه از "Asis" به معنای گل یا "Asu" سامی به معنای روشنایی یا افزایش باشد.
جغرافیاویرایش
آسیا بزرگترین قاره جهان، دارای شکلی تقریباً سه گوشه است که شبه‌جزایر زیادی دارد و به‌جز کشور اندونزی، دیگر قسمت‌های این قاره تماماً در نیمکره شمالی واقع شده‌است. طول شمالی جنوبی این قاره برابر ۷۶ درجه عرض جغرافیایی است زیرا که جنوبی‌ترین نقطه آن یعنی سنگاپور که در جزیره کوچکی در انتهای جنوبی شبه جزیره ماداکا قرار دارد، یک درجه در شمال واقع است و شمالی‌ترین نقطه آن یعنی دماغه چلیوسکینی (Chelyuskin) در مدار ۷۷ درجه عرض شمالی قرار گرفته‌است.[۴] کوه‌های اورال، دریای خزر، دریای سیاه و دریای آزوف آسیا را از اروپا جدا می‌نمایند، مرز بین آسیا و آفریقا کانال سوئز است و تنگه برینگ آمریکای شمالی را از این قاره جدا می‌سازد. آسیا در بین دو اقیانوس منجمد شمالی و هند قرار دارد.[۵][۶] بلندترین قلهٔ زمین اورست به ارتفاع ۸٬۸۴۸ متر در این قاره قرار دارد.
۴٫۳٪ از مساحت قاره آسیا را کوه‌های بلند و تپه‌ها تشکیل می‌دهند، بلندترین رشته‌کوه‌های این قاره عبارتند از هیمالیا، قراقروم، پامیر، تیانشان، هندوکش، قفقاز بزرگ، و آلتایی. همچنین رشته‌کوه نسبتاً کوچک‌تری در این قاره واقع بوده که مهم‌ترین آن‌ها را رشته‌کوه‌های تبت، ایران، ارمنستان و آسیای صغیر تشکیل می‌دهند. قاره آسیا در کنار اروپا می‌باشد. بیشتر جمعیت آسیا را چین و هند تشکیل می‌دهد. فلات‌های آسیا از غرب به شرق عبارت‌اند از آناتولی، ایران، تبت و مغولستان.
ناهمواری‌های آسیا
- فلات‌ها:شامل فلات‌های بلند با ارتفاع زیاد و فلات‌های کم ارتفاع قدیمی
- سرزمین‌های پهناور و پست جلگه‌ای در شمال و جنوب آسیا
- سرزمین‌های دارای کوه‌های آتش فشانی
اطلاعات آماریویرایش
مساحت: ۴۳، ۴۰ میلیون کیلومتر مربع (همراه جزایر).
تعداد کشورهای آسیا: ۴۹ کشور مستقل و همچنان مستعمره پرتغال و انگلیس نیز وجود دارند.
(در کل آسیا دارای ۶۰ کشور است)
ارتفاع متوسط از سطح دریا:۹۶۰متر
بلندترین نقطه: اورست ۸٬۸۴۸ متر.
گودترین نقطه و پست‌ترین نقطه و ساحل جهان: دریاچه مرده (بحرالمیت) به عمق ۲۰۰ متر پایینتر از سطح دریا.
گودترین نقطه جهان گودال «ماریانا» به عمق بیش از ۱۱هزار متر واقع در اقیانوس آرام است که اختلاف بلندترین نقطه روی کره زمین (قله اورست) با گودترین نقطه زمین (گودال ماریانا) چیزی حدود ۲۰۰۰۰متر است.
متراکم‌ترین نقطه زمین از نظر جمعیت: جزیره جاوه در کشور اندونزی است.[۷]
فهرست کشورهاویرایش
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
کشورهای فقیر آسیاویرایش
۱۳ کشور فقیر آسیا در تاریخ ۲۰۲۱ویرایش
| رتبه | کشور | درآمد سالانه مردم |
|---|---|---|
| اول |  امارت اسلامی افغانستان
|
۵۰۸٫۸۰ دلار |
| دوم |  کره شمالی
|
۶۴۲ دلار |
| سوم |  یمن
|
۸۲۴٫۱۴ دلار |
| چهارم |  تاجیکستان
|
۸۵۹٫۵۰ دلار |
| پنجم |  سوریه
|
۸۷۰ دلار |
| ششم |  نپال
|
۱٬۱۷۴ دلار |
| هفتم |  قرقیزستان
|
۱٬۱۷۵ دلار |
| هشتم |  پاکستان
|
۱٬۱۹۳ دلار |
| نهم |  تیمور شرقی
|
۱٬۳۸۱ دلار |
| دهم |  میانمار
|
۱٬۴۰۰ دلار |
| یازدهم |  کامبوج
|
۱٬۵۱۲ دلار |
| دوازدهم |  لائوس
|
۱٬۶۸۵ دلار |
| سیزدهم |  هند
|
۱٬۹۰۱ دلار |
۱۳ کشور ثروتمند آسیا در تاریخ ۲۰۲۱ویرایش
| رتبه | کشور | درآمد سالانه مردم (دلار$) |
|---|---|---|
| اول |  سنگاپور
|
۱۰۷٬۶۸۰ دلار |
| دوم |  قطر
|
۱۰۰٬۰۱۲ دلار |
| سوم |  امارات متحده عربی
|
۷۴٬۲۴۰ دلار |
| چهارم |  ماکائو
|
۶۷٬۷۴۰ دلار |
| پنجم |  برونئی
|
۶۵٬۶۷۰ دلار |
| ششم |  هنگ کنگ
|
۶۵٬۶۴۱ دلار |
| هفتم |  تایوان
|
۶۱٬۳۷۰ دلار |
| هشتم |  بحرین
|
۵۳٬۱۲۹ دلار |
| نهم |  عربستان سعودی
|
۴۸٬۴۹۰دلار |
| دهم |  کره جنوبی
|
۴۸٬۳۲۲ دلار |
| یازدهم |  کویت
|
۴۲٬۹۸۰ دلار |
| دوازدهم |  ژاپن
|
۴۱٬۰۹۴ دلار |
| سیزدهم |  مالزی
|
۳۶٬۴۰۰ دلار |
قدرتمندترین نیرو‌های نظامی آسیاویرایش
۱۰ کشور قدرت نظامی آسیاویرایش
| جایگاه | کشور |
|---|---|
| اول |  روسیه
|
| دوم |  چین
|
| سوم | هند
|
| چهارم | کره جنوبی
|
| پنجم | ژاپن
|
| ششم |  ایران
|
| هفتم |  ترکیه
|
| هشتم |  اندونزی
|
| نهم |  اسرائیل
|
| دهم | پاکستان
|
نقشه‌های تاریخیویرایش
نقشهٔ آسیا در قرن سیزدهم پیش از میلاد
نقشهٔ آسیا در قرن سوم پیش از میلاد
نقشهٔ آسیا در قرن دوم پیش از میلاد
نقشهٔ آسیا در قرن یکم پیش از میلاد
نقشهٔ آسیا در قرن یکم
نقشهٔ آسیا در قرن دوم
نقشهٔ آسیا در قرن سوم
نقشهٔ آسیا در قرن چهارم
نقشهٔ آسیا در قرن پنجم
نقشهٔ آسیا در سال ۵۶۵ میلادی
نقشهٔ آسیا در قرن ششم
نقشهٔ آسیا در قرن هفتم
نقشهٔ آسیا در قرن هشتم
نقشهٔ آسیا در قرن نهم
نقشهٔ آسیا در قرن دهم
نقشهٔ آسیا در قرن دوازدهم
جستارهای وابستهویرایش
منابعویرایش
- ↑ National Geographic Family Reference Atlas of the World. Washington, D.C.: National Geographic Society (U.S.). 2006. p. 264.
- ↑ "Continents of the World". The List. Worldatlas.com. Archived from the original on 22 July 2011. Retrieved 25 July 2011.
- ↑ "Like herrings in a barrel". The Economist. The Economist online, The Economist Group (Millennium issue: Population). 23 December 1999..
- ↑ «آزمایش زمین به صورت یک منبع طبیعت با نمونه‌هایی از آسیا». جغرافیا. انجمن جغرافیدانان ایران. ۲۵۳۷ شاهنشاهی. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ "Asia". eb.com, Encyclopædia Britannica. Chicago: Encyclopædia Britannica, Inc. 2006.
- ↑ National Geographic Atlas of the World (7th ed.). Washington, DC: National Geographic. 1999. ISBN 978-0-7922-7528-2. "Europe" (pp. 68–9); "Asia" (pp. 90–1): "A commonly accepted division between Asia and Europe is formed by the Ural Mountains, Ural River, Caspian Sea, Caucasus Mountains, and the Black Sea with its outlets, the Bosporus and Dardanelles."
- ↑ کتاب جغرافی سال دوم راهنمایی
| مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به آسیا در ویکیگفتاورد موجود است. |
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Asia». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۵ آوریل ۲۰۰۸.
| ویکیسفر یک راهنمای سفر برای آسیا دارد. |
| در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ آسیا موجود است. |