حسینقلی فراهانی
میرزا حسینقلی فراهانی معروف به آقا حسینقلی (۱۲۳۰، تهران[۲] – ۱۲۹۴،[۱] تهران)، از نوازندگان سرشناس تار اواخر دوران قاجار بود. او فرزند کوچکتر علیاکبر فراهانی نوازنده معروف تار اوایل حکومت ناصرالدینشاه بود. آقا حسینقلی شاگرد برادر بزرگ خود میرزا عبدالله فراهانی و سپس شاگرد پسرعمو یا پدرخوانده خود آقا غلامحسین فراهانی شد.
آقا حسینقلی | |
---|---|
![]() آقاحسینقلی | |
اطلاعات پسزمینه | |
زاده | ۱۲۳۰ خورشیدی ۱۸۵۱ میلادی تهران |
درگذشته | ۱۲۹۴ خورشیدی[۱] ۱۹۱۵ میلادی تهران |
ژانر | موسیقی سنتی ایرانی |
ساز(ها) | تار |
شاگرد(ان) | درویشخان، علیاکبر شهنازی، علینقی وزیری، مرتضی نیداوود، یوسف فروتن |
آقا حسینقلی، برای پر کردن صفحهٔ گرامافون به همراه گروهی نوازنده به پاریس سفر کرد و صفحاتی را ضبط کرد که بعدها جریان این سفر دستمایه داستانی تاریخی-تخیلی برای علی حاتمی در فیلم دلشدگان گشت.[۱][۲]
دو فرزند او یعنی علیاکبر شهنازی و عبدالحسین شهنازی نیز بعدها از نوازندگان سرشناس تار شدند. ردیف آقا حسینقلی که فرزند بزرگش علیاکبر شهنازی، روایت و ضبط کرده، یکی از ردیفهای معروف موسیقی ایرانی است.
آقا حسینقلی در سال ۱۲۹۴ خورشیدی[۱] (برابر با ۱۳۳۴ (قمری)[۳]) درگذشت.
شاگردانویرایش
از جمله شاگردان آقا حسینقلی میتوان به ارفع الملک، غلامحسین درویش، علیاکبر شهنازی، باصرالدولهٔ راد، علینقی وزیری، علیمحمد فخام بهزادی، یحییخان قوامالدولهای، آقا رضاخان (داماد آقا حسینقلی و پسر آقا غلامحسین فراهانی)، اسمعیل فرزند داود شیرازی، خلیل فهیمی (فهیم الملک)، یوسف فروتن، جهانشاه میرزا بیابانی، محسن میرزا ظلی، سلطان مجید میرزا رخشانی، که در اواخر عمر دیوانه شد و با وجود این در حال جنون نیز ساز میزد، اسماعیل قهرمانی، شهاب دفتری، سراج، محمدرضا سالار معظم، مرتضی نیداوود، معزالدین غفاری و حسینقلی غفاری (فرزند کمالالملک)و محمود وقار اشاره کرد.[۴]
آثار ضبطشدهویرایش
آقا حسینقلی در سه دوره آثار خود را کرد: در سال ۱۲۸۴ خورشیدی (۱۹۰۵ میلادی)، او برای اولین بار قطعاتی را روی صفحه گرامافون ضبط کرد؛ در دو دورهٔ دیگر هم (در ۱۹۰۷ میلادی معادل ۱۲۸۶ خورشیدی در پاریس، و در ۱۲۹۱ خورشیدی در تهران) ضبط صفحههای موسیقی ضبط کرد.[۵]
گالری تصاویرویرایش
نفرات نشسته از راست عبارتند از: حسین کریم کور و قلی خان (نوازندگان کمانچه)، سماع حضور که دستش را روی پاهایش گذاشتهاست، محمدصادقخان (سرور الملک) که رئیس گروه نوازندگان دربار بود و عصایی در دست دارد، آقا حسینقلی و میرزا عبدالله (نوازندگان تار)، آقا مطلب پسر محمدصادقخان نوازنده سنتور، و آقا غلامحسین (نوازنده کمانچه و پدر سماع حضور، که سازی ابداعی شبیه کمانچه در دست دارد).
نفرات ایستاده از راست عبارتند از: ابراهیم کربلایی سعید، میرزا ابوالقاسم ضرب گیر (خواننده)، یوسف خان معیری (خواننده) و عبدالله پسر کوچک محمدصادقخان (پسر نوجوان)
جستارهای وابستهویرایش
پانویسویرایش
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ «آقاحسینقلی فراهانی». وبگاه هنر و موسیقی. بایگانیشده از اصلی در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۷ شهریور ۱۳۹۰.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «فراهانی – میرزاحسینقلی». وبگاه موسیقی هنری ایران. بایگانیشده از اصلی در ۲۰ ژانویه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۷ شهریور ۱۳۹۰.
- ↑ «آقاحسینقلی فراهانی». وبگاه آفتاب. دریافتشده در ۷ شهریور ۱۳۹۰.
- ↑ کتاب سرگذشت موسیقی ایران اثر روحالله خالقی آقا حسینقلی>شاگردان. کاراکتر line feed character در
|عنوان=
در موقعیت 44 (کمک) - ↑ مبصری، فصلنامه خانه موسیقی، ۸–۹.
- ↑ موسیقی ایران در سده گذشته، بهمن کاظمی، مهدی فراهانی، وهرز پوراحمد، انتشارات فرهنگستان هنر، تهران، 1390
منابعویرایش
- مبصری، بهروز (۱۳۹۵). «نگاهی به آثار ضبط شده میرزا حسینقلی» (PDF) (۲۲). فصلنامه داخلی خانه موسیقی ایرانی: ۸–۹. دریافتشده در ۲۲ مه ۲۰۱۷.
پیوند به بیرونویرایش
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ حسینقلی فراهانی موجود است. |