آندورا
آندورا (به کاتالان: Andorra) با نام رسمی شاهزاده‌نشین آندورا (به کاتالان: Principat d'Andorra) کشور کوچک، مستقل و محصور در خشکی واقع در اروپای غربی است. این کشور در کوه‌های پیرنه از غرب با اسپانیا و از شرق با فرانسه مرز مشترک دارد. پایتخت و بزرگترین شهر آن آندورا لاولا است. مساحت آندورا ۴۶۷٫۶۳کیلومتر مربع و جمعیت این کشور در حدود ۸۵٬۴۷۰ نفر است. واحد پول آندورا، یورو است هرچند که این کشور در اتحادیه اروپا عضو نیست. از شهرهای آندورا می‌توان از اسکالدز-انگوردانی، انکمپ و سنت حولیا ده لوریا نام برد. زبان رسمی این کشور کاتالان است.
آندورا[۱] | |
|---|---|
شعار: Virtus Unita Fortior "United virtue is stronger"[۲] | |
![موقعیت آندورا (centre of green circle) در اروپا (dark grey) — [Legend]](/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Location_Andorra_Europe.png) | |
| پایتخت | آندورا لا ولا ۴۲°۳۰′ شمالی ۱°۳۱′ شرقی / ۴۲٫۵۰۰°شمالی ۱٫۵۱۷°شرقی |
| بزرگترین شهر | پایتخت |
| زبان(های) رسمی | زبان کاتالان[۱]b |
| گروه‌های قومی
(۲۰۱۷[۳]) |
|
| دین(ها) | کلیسای کاتولیک[۴][۵] |
| نام(های) اهلیت | Andorran |
| حکومت | حکومت متمرکز نظام پارلمانی پادشاهی انتخابی diarchy |
| خاویر اسپوت زامورا | |
| Roser Suñé Pascuet | |
| قوه مقننه | General Council |
| استقلال | |
• از تاج‌وتخت آراگون | ۸ سپتامبر ۱۲۷۸[۶][۷] |
• از French Empire | ۱۸۱۴ |
| ۲ فوریه ۱۹۹۳ | |
| مساحت | |
• کل | ۴۶۷٫۶۳ کیلومتر مربع (۱۸۰٫۵۵ مایل مربع) (۱۷۸ام) |
• آبها (٪) | ۰٫۲۶ (۱۲۱٫۴ هکتار)c |
| جمعیت | |
• برآورد سال ۲۰۲۰ |  ۷۷٬۵۴۳[۸] (۲۰۳ام) |
• تراکم | ۱۷۹٫۸ بر کیلومتر مربع (۴۶۵٫۷ بر مایل مربع) (۷۱ام) |
| تولید ناخالص داخلی (GPD) (اسمی) | برآورد ۲۰۱۸ |
• کل | ۳٫۲۳۷ میلیارد دلار[۹] |
• سرانه | ۴۲٬۰۳۵ دلار |
| شاخص جینی (۲۰۰۳) | ۲۷٫۲۱d |
| شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۹) | ۰٫۸۶۸[۱۰] ۳۶ام |
| واحد پول | یوروe (EUR) |
| منطقه زمانی | یوتی‌سی+۰۱ (زمان اروپای مرکزی) |
• تابستان (ساعت تابستانی) | یوتی‌سی+۰۲ (ساعت تابستانی اروپای مرکزی) |
| جهت رانندگی | راست[۱۱] |
| پیش‌شماره تلفنی | +376 |
| دامنه سطح‌بالا | .adf |
| |
این کشور در تاریخ ۲۸ ژوئیه ۱۹۹۳ به عضویت سازمان ملل متحد پذیرفته شد.
سیاستویرایش
حکومت آندورا میان رئیس‌جمهور فرانسه و اسقف اعظم ناحیه اورخل کشور اسپانیا مشترک است. نمایندگانی دائمی از سوی این دو مرجع، کشور را اداره می‌کنند. سیاست‌های آندورا در چارچوب دموکراسی پارلمانی جهت‌گیری می‌شوند که برابر این سیاست‌ها، نخست‌وزیر در جایگاه نخست دولت قرار می‌گیرد و نظام چندحزبی بر این کشور حاکم می‌گردد. قانون‌گذاری بر عهده دولت و پارلمان است و دولت به تنهایی قوای اجرایی کشور را در دست دارد. کشور آندورا قوه قضائیه و دادگستری مستقل دارد. آندورا نیروی نظامی ندارد و دو کشور فرانسه و اسپانیا مسئولیت پشتیبانی از خاک این کشور را بر عهده دارند. پایتخت آندورا مرتفع‌ترین پایتخت اروپا و در کوچکی ششمین کشور اروپاست. آندورا کشوری است شکوفا و مرفه که عمده درآمدش از گردشگری است. سالانه بیش از ده میلیون نفر از این کشور مناسب اسکی و ورزشهای زمستانی دیدن می‌کنند. از این گذشته آندورا به اتحادیه اروپائی نپیوسته و مطبوع کسانی است که نمی‌خواهند مالیات پردازند.
تقسیمات کشوریویرایش
آندورا به هفت استان (در اصطلاح آندورا: comuns) بخش شده‌است:
جغرافیاویرایش
آندورا در کوه‌های پیرنه قرار گرفته و ۴۶۸ کیلومتر مربع مساحت دارد. در میان دو کشور فرانسه (از شمال) و اسپانیا (از جنوب) محصور است.
اقتصادویرایش
جهانگردی، ۸۰٪ تولید ناخالص ملی را تشکیل می‌دهد. تنها دو درصد از زمینهای کشور قابل کشت است. غلات و سبزیجات از فراورده‌های مهم کشاورزی آندورا هستند. محصولات چوبی و توتون از این کشور صادر می‌شود.
جهانگردیویرایش
کوهستانهای آندورا دارای مراکز اسکی هستند و سالانه ۵۰۰٬۰۰۰ نفر را به سوی خود جلب می‌کنند. آندورا بزرگترین کشور دنیا است که فرودگاه ندارد.[۱۴]
مردمویرایش
اسپانیولی ۴۳٪، آندورایی ۳۳٪، پرتغالی ۱۱٪، فرانسوی ۷٪، سایر ۶٪.
زبانویرایش
مردم آندورا به زبانهای اسپانیایی، کاتالان، پرتغالی و فرانسوی سخن می‌گویند. زبان رسمی آندورا کاتالان است.
دینویرایش
بیشینه مردم پیرو کلیسای کاتولیک رم هستند.
منابعویرایش
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ "Constitution of the Principality of Andorra" (PDF). Archived (PDF) from the original on 16 May 2019.
- ↑ "Andorran Symbols". WorldAtlas.
- ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامciaوارد نشده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ Religion and Contemporary Politics: A Global Encyclopedia [2 volumes]. ABC-CLIO. 2019. ISBN 978-1-4408-3933-7.
- ↑ Temperman, Jeroen (2010). State–Religion Relationships and Human Rights Law: Towards a Right to Religiously Neutral Governance. BRILL. ISBN 9789004181496.
... guarantees the Roman Catholic Church free and public exercise of its activities and the preservation of the relations of special co-operation with the state in accordance with the Andorran tradition. The Constitution recognizes the full legal capacity of the bodies of the Roman Catholic Church which have legal status in accordance with their own rules.
- ↑ "Història d'Andorra". Cultura.ad (به کاتالان). Retrieved 26 March 2019.
- ↑ "Andorra". Enciclopèdia.cat (به کاتالان). Retrieved 26 March 2019.
- ↑ "Population on 31 December". Retrieved 1 April 2020.
- ↑ Data in GDP from the World Bank
- ↑ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 December 2020. pp. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. Retrieved 16 December 2020.
- ↑ "What side of the road do they drive on in Andorra". Retrieved 19 March 2019.[پیوند مرده]
- ↑ "Andorra en xifres 2007: Situació geogràfica, Departament d'Estadística, Govern d'Andorra" (PDF). Archived from the original (PDF) on 13 November 2009. Retrieved 26 August 2012.
- ↑ "Informe sobre l'estat de la pobresa i la desigualtat al Principal d'Andorra (2003)" (PDF). Estadistica.ad. Archived from the original (PDF) on 10 August 2013. Retrieved 25 November 2012.
- ↑ geographyrealm (2014-02-15). "Which Countries Have No Airport?". Geography Realm (به انگلیسی). Retrieved 2021-02-08.
پانویسویرایش
| ویکیسفر یک راهنمای سفر برای آندورا دارد. |
| در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ آندورا موجود است. |
^ (Canillo) (دو حرف L در اسپانیایی صدای «ی» می‌دهد).