آواتار (فیلم ۲۰۰۹)

فیلم علمی تخیلی آمریکایی ساختهٔ جیمز کامرون

آواتار (انگلیسی: Avatar)، عرضه‌شده با نام آواتار جیمز کامرون (به انگلیسی: James Cameron's Avatar)، فیلمی آمریکایی[۷][۸] در ژانر علمی تخیلی حماسی به کارگردانی، نویسندگی، تهیه‌کنندگی و تدوین جیمز کامرون است که در سال ۲۰۰۹ منتشر شد. در این فیلم سم ورثینگتون، زوئی سالدانیا، استیون لانگ، میشل رودریگز و سیگورنی ویور ایفای نقش می‌کنند. داستان فیلم در اواسط قرن بیست و دوم جریان دارد؛ زمانی که انسان‌ها به‌منظور استخراج مادهٔ معدنی ارزشمند آنابتانیوم در حال استعمار پاندورا — یک قمر سرسبز قابل سکونت از یک غول گازی در منظومه ستاره‌ای آلفا قنطورس — هستند.[۹][۱۰][۱۱] گسترش استخراج از معدن‌ها زندگی یک قبیله از ناوی‌ها که گونه‌ای مانند انسان در پاندورا هستند را تهدید می‌کند. عنوان فیلم به یک بدن ناوی اشاره دارد که از نظر ژنتیکی دستکاری‌شده و از طریق مغز یک انسان از راه دور عمل می‌کند. این روش دورحضوری برای تعامل با بومیان پاندورا استفاده می‌شود.[۱۲]

آواتار
پوستر انتشار سینمایی
کارگردانجیمز کامرون
تهیه‌کننده
نویسندهجیمز کامرون
بازیگران
موسیقیجیمز هورنر
فیلم‌بردارمائورو فیوره
تدوین‌گر
شرکت
تولید
توزیع‌کنندهفاکس قرن بیستم[۲]
تاریخ‌های انتشار
  • ۱۰ دسامبر ۲۰۰۹ (۲۰۰۹-۱۲-۱۰) (لندن)
  • ۱۸ دسامبر ۲۰۰۹ (۲۰۰۹-۱۲-۱۸) (ایالات متحده)
مدت زمان
۱۶۲ دقیقه[۳]
کشورایالات متحده
زبانانگلیسی
هزینهٔ فیلم۲۳۷ میلیون دلار[۴]
+۹ میلیون دلار (پخش مجدد)[۵]
فروش گیشه۲٫۹۲۳ میلیارد دلار[۶]

توسعهٔ آواتار از سال ۱۹۹۴ هنگامی که کامرون پیش‌نویس ۸۰ صفحه‌ای از فیلم‌نامه را می‌نوشت، آغاز شد.[۱۳][۱۴] فیلم‌برداری این فیلم قرار بود پس از تکمیل تایتانیک کامرون در سال ۱۹۹۷ آغاز شود و برای انتشار در سال ۱۹۹۹ برنامه‌ریزی شود؛[۱۵] اما به گفتهٔ کامرون هنوز فناوری لازم برای دستیابی به دیدگاه خود از فیلم در دسترس نبود.[۱۶] کار بر روی زبان ناوی در سال ۲۰۰۵ آغاز شد و کامرون در اوایل سال ۲۰۰۶ توسعهٔ فیلم‌نامه و جهان داستانی آواتار را آغاز کرد.[۱۷][۱۸] بودجه رسمی این فیلم ۲۳۷ میلیون دلار بودُ[۴] اما دیگر برآوردها هزینهٔ ساخت فیلم را بین ۲۸۰ تا ۳۱۰ میلیون دلار و هزینهٔ تبلیغات را ۱۵۰ میلیون دلار تعیین کرده‌است.[۱۹][۲۰][۲۱] این فیلم از تکنیک‌های جدید فیلم‌برداری همراه بود و با فناوری ضبط حرکت گسترده‌ای ساخته شد و برای نمایش با کیفیت مرسوم و سه‌بعدی منتشر شد. این فیلم برای تجربه چهار بعدی در سینماهای منتخب کره جنوبی نیز منتشر شد.[۲۲] فیلم‌سازی برجسته‌بینی آواتار به عنوان پیشرفتی در فناوری سینما شناخته شده‌است.[۲۳]

آواتار نخستین بار در ۱۰ دسامبر ۲۰۰۹ در لندن به نمایش درآمد و در ۱۸ دسامبر در ایالات متحده منتشر شد. جلوه‌های بصری پیشگامانه این فیلم مورد تحسین منتقدان قرار گرفت و به‌طور کلی با نقدهای مثبتی همراه بود.[۲۴][۲۵][۲۶] این فیلم در طول نمایش سینمایی خود، چندین رکورد در گیشه شکست و پرفروش‌ترین فیلم آن زمان شد. علاوه بر این، فروش آواتار در ایالات متحده و کانادا،[۲۷] از تایتانیک کامرون پیشی گرفت که دوازده سال این رکوردها را در اختیار داشته بود.[۲۸] این فیلم تقریباً یک دهه پرفروش‌ترین فیلم جهان بود تا اینکه انتقام‌جویان: پایان بازی در سال ۲۰۱۹ از این فیلم پیشی گرفت اما پس از انتشار مجدد آواتار در مارس ۲۰۲۱ در چین، دوباره به مقام اول پرفروش‌ترین فیلم جهان دست یافت.[۲۹] آواتار نخستین فیلمی بود که بیش از ۲ میلیارد دلار فروش داشت[۳۰] و پرفروش‌ترین عنوان ویدیویی سال ۲۰۱۰ در ایالات متحده بود. این فیلم نامزد ۹ جایزهٔ اسکار از جمله بهترین فیلم و بهترین کارگردانی شد،[۳۱] و در نهایت برندهٔ سه جایزهٔ اسکار بهترین طراحی صحنه، بهترین فیلم‌برداری و بهترین جلوه‌های تصویری شد. موفقیت این فیلم باعث شد تولیدکنندگان لوازم الکترونیکی تلویزیون‌های سه‌بعدی عرضه کنند.[۳۲] و همچنین باعث محبوبیت فیلم‌های سه‌بعدی شد.[۳۳] کامرون پس از موفقیت این فیلم، برای ساخت چهار دنبالهٔ با استودیو قرن بیستم قرارداد بست. مراحل فیلم‌برداری اصلی آواتار: راه آب و آواتار ۳ به پایان رسیده‌است. اولی در ۲۰۲۲ منتشر شد و دومی قرار است در ۲۰۲۵ منتشر شود. دنباله‌های بعدی در ۲۰۲۹ و ۲۰۲۳ منتشر خواهند شد.[۳۴][۳۵][۳۶]

بازیگران ویرایش

سم ورثینگتون (سمت راست) و زوئی سالدانیا (سمت چپ) که نقش اصلی فیلم را بر بازی می‌کنند.

فضای فیلم ویرایش

سال ۲۱۵۴ میلادی است. داستان در یکی از چندین ماه سیاره‌ای در سامانه ستاره‌ای آلفا قنطورس به نام پندورا (به انگلیسی: Pandora) اتفاق می‌افتد. انسان‌ها تحت شرکتی به نام آردی‌اِی مشغول خارج کردن سنگی با ارزش و فلز مانند از دل این سیاره هستند. پندورا حاوی گوناگونی شگفت‌انگیزی از زندگی فرازمینی است، و جوی غیرقابل استنشاق برای انسان‌ها دارد، همچنین محیطی در تضاد با طبیعتی که مانند آن در روی زمین وجود دارد. نام سیاره از این جهت اشاره به وضع مصیبت‌بار آن (از دید انسان) دارد (که به اسطوره‌شناسی پاندورا بازمی‌گردد).

از میان جانداران بومی این سیاره موجوداتی شبیه به انسان هستند که ناوی نامیده می‌شوند. ناوی‌ها دارای سطح بسیار پایین‌تری از پیشرفت فنی در مقایسه با انسان‌ها هستند و نیمه وحشی و بدوی به نظر می‌آیند، اما دارای فرهنگی بسیار غنی و کل‌نگر هستند که آن‌ها را با مکان زندگی‌شان در حال تعادل قرار می‌دهد.

پندورا دارای سیستم حیات وحش نامتعارفی است، بطوری‌که سیاره و تمام موجوداتش دارای یک شبکه عصبی مشترک بوده و با هم در ارتباطند (که یادآور مفهوم گایا در اسطوره‌شناسی و جنبش‌های محیط زیستی است). ناوی‌ها از طریق نقاط اتصالی نورونی (به انگلیسی: neural interface) در انتهای گیسوان موهای خود، از نظر خودآگاهی با اسب‌های خود متصل می‌شوند،[۳۷] و درختان جنگل از طریق ریشه‌های خود اتصال عصبی با یکدیگر دارند. خلاصه اینکه محیط پاندورا محیطی است که دانشمندان بشری در فیلم را سخت تحت تأثیر قرار داده، و محیط منحصربه‌فرد این دنیا، مرزهای بین علم و عرفان را درهم می‌نوردد.

منابع طبیعی که بشر در این سیاره بدنبال آن است آنابتانیوم (به انگلیسی: unobtainium) (به معنی عنصر نایاب) نام دارد. این ماده نوعی سنگ کانی مرموزی است که دارای خواص میدانی عجیبی است، بطوریکه باعث ظهور آثار پادگرانشی و اختلال میدان‌ها الکترومغناطیسی می‌شود.[۳۸]

داستان ویرایش

در سال ۲۱۵۴، منابع طبیعی کره زمین به اتمام رسیده است. مدیریت توسعه منابع زمین، سنگ معدنی ارزشمند آناباتانیوم را در پاندورا، قمری در منظومه ستاره ای آلفا قنطورس، استخراج می کند. پاندورا که آب و هوایش برای انسان ها سمی است، محل زندگی موجوداتی با پوست آبی، قدی حدود سه متر، دانا و انسان نما که با توازن با طبیعت زندگی می کنند، می باشد. برای جستجو در پاندورا، دانشمندان از موجودات ژنتیکی مطابق دورگه که تلفیقی از ناوی و انسان هستند و 'آواتار' نام دارند، استفاده می کنند. یک تفنگدار دریایی فلج به نام جیک سالی، به پاندورا فرستاده می شود تا جای برادر دوقلوی همسانش که به تازگی به قتل رسیده و قرار بود با آواتار خود به پاندورا برود را پر کند. رئیس برنامه آواتار یعنی گریس آگوستین، با این که از حضور جیک خوشحال نیست ولی به ناچار او را به عنوان محافظ شخصی می پذیرد.

در هنگام همراهی کردن آواتار های دکتر گریس آگوستین و دکتر نورم اسپلمن، آواتار جیک توسط موجودات وحشی پاندورا مورد حمله قرار می گیرد و او به ناچار به جنگل می گریزد، اما در انجا نیز با تعداد بیشتری از موجودات وحشی درگیر می شود ولی توسط یک ناوی به نام نِیتیری نجات می یابد. نیتیری کمی قبل قصد جان جیک سالی را داشت اما به خاطر نشانه ای از ایوا (الهه مقدس ناوی ها)، از این کار خودداری کرد. او در ابتدا به جیک مشکوک است اما بعد از مشاهده نشانه های بیشتری از ایوا، جیک را به قبیله خود می برد. بعد از معرفی خود به عنوان جنگجویی از قبیله تفنگداران دریایی، ایتوکان رئیس قبیله و پدر نیتیری او را در قبیله می پذیرد زیرا به گفته او جیک سالی اولین جنگجوی انسانی است که با آن مواجه شده اند، همچنین موآت رهبر روحانی قبیله و مادر نیتیری نیز به دخترش دستور می دهد که راه و رسم امیتیکا را به جیک بیاموزد. کلنل مایلز کواریچ به جیک قول می دهد که شرکت، با این شرط که جیک اطلاعات بیشتر از ناوی ها و محل گردهمایی آن ها یعنی درخت خانگی که در زیر آن منبع عظیمی از آناباتانیوم قرار دارد، تهیه کند، تحرک پاهایش را به او باز گرداند. گریس بعد از پی بردن به این مسئله، جیک و نورم را به همراه خود به یک پایگاه منتقل می کند. همراه با پذیرفته شدن جیک به عنوان عضوی از قبیله، جیک و نیتیری به تدریج عاشق همدیگر می شوند و یکدیگر را به عنوان جفت انتخاب می کنند. بعد از این که جیک از پیشروی یک بولدوزر که یک مکان مقدس برای ناوی ها را تهدید می کرد جلوگیری می کند، مدیر شرکت به نام پارکر سلفریج دستور نابودی درخت خانگی را صادر می کند. با وجود بحث و جدل های گریس که نابود کردن درخت خانگی می تواند به شبکه عصبی بیولوژیکی پاندورا صدمه وارد کند، سلفریج تنها یک ساعت به جیک و گریس وقت می دهد که ناوی ها را متقاعد کنند که درخت خانگی را ترک کنند.

جیک اعتراف می کند که برای جاسوسی برای انسان ها به پاندورا فرستاده شده بود و به این ترتیب، او و گریس توسط ناوی ها گروگان گرفته می شوند. سربازان کواریچ درخت خانگی را نابود می کنند و بسیاری از ناوی ها از جمله ایتوکان را به قتل می رسانند. موآت، جیک و سالی را آزاد می کند اما این دو توسط کواریچ و نیرو هایش به زور از آواتار های خود جدا شده و دستگیر می شوند. خلبان ترودی چاکن، که از بی رحمی کواریچ به خشم آمده است آن ها را آزاد می کند و به پایگاه گریس بر می گرداند اما گریس در هنگام فرار از کواریچ تیر می خورد. جیک با ایجاد پیوند ذهنی با توروک (موجودی مانند اژدها که مورد رعب و احترام ناوی ها است) بار دیگر مورد احترام ناوی ها قرار می گیرد و حتی رئیس جدید قبیله سوته که پیش از این مدام با جیک درگیری داشت نیز او را به عنوان رهبر خود برای مبارزه با انسان ها می پذیرد. در محضر درخت ارواح مقدس، جیک از موآت تقاضا می کند که گریس را درمان کند. موآت و  قبیله ناوی سعی می کنند که گریس را با یاری از درخت ارواح مقدس به طور دائم به بدن آواتارش منتقل کنند اما او جان می سپارد. با حمایت سوته جیک قبیله خود را با چندین قبیله ناوی دیگر را برای مقابله با انسان  ها متحد می کند. کواریچ برای تضعیف روحیه ناوی ها حمله ای را به درخت ارواح سازمان دهی می کند و جیک با ایجاد یک پیوند عصبی با درخت ارواح به درگاه ایوا دعا می کند. در جریان نبرد با انسان ها ترودی و سوته به همراه بسیار دیگر از ناوی ها کشته می شوند ولی درست زمانی که ناوی ها در آستانه شکست و نابودی کامل توسط انسان ها هستند، حیات وحش پاندورا به نجات آن ها می آیند. اتفاقی که نیتیری آن را به اجابت دعای جیک توسط ایوا تعبیر کند. کواریچ که در زرهی پیشرفته قرار دارد از سفینه در حال سقوط جان سالم به در می برد و دستگاهی که جیک با آن به آواتارش متصل است را می شکند و در نتیجه او را در معرض هوای سمی پاندورا قرار می دهد. قبل از این که کواریچ بتواند گلوی جیک را ببرد، نیتیری او را با کمانش به قتل می رساند‌ و جیک را برای نخستین بار در حالت انسانیش پیدا می کند و او را از خفگی نجات می دهد. به استثنای جیک، نورم و چند نفر دیگر، باقی انسان ها از پاندورا تبعید می شوند. در پایان جیک به طور دائم با کمک درخت ارواح به بدن آواتارش منتقل می شود.

برداشت‌های سیاسی ویرایش

جیمز کامرون در این فیلم از گنجاندن اشاره‌های سیاسی هیچ ابایی از خود نشان نداده‌است.[۳۹] محور فیلم حول موضوع دستیابی به منابع طبیعی بسیار باارزشی می‌چرخد بنام «آنابتانیوم» (به انگلیسی: unobtainium) که «نمادیست از حرص و طمع بشری»[۴۰] که نژاد انسانی را برای تصرف آن منابع وادار به جنگ با موجودات بومی سیاره پندورا کرده‌است.

سرهنگ کواریچ، فرمانده عملیات نظامی در فیلم (به بازیگری استیون لانگ)، بومیان ناوی را (که شباهت واضحی با سرخ‌پوستان آمریکایی دارند[۴۱]) را متوحش می‌نامد، و استفاده وی از واژگانی همچون «شوک و بهت» (به انگلیسی: shock and awe)، «مبارزه با تروریسم»، و «حمله یا جنگ پیش‌دستانه» (به انگلیسی: preemptive strike) یادآور وقایع جنگ‌های آمریکا در کشورهای خاورمیانه است.[۴۲]

فیلم همچنین در رساندن پیغامی در دفاع از محافظت از محیط زیست کاملاً رسا است.[۴۳]

پایان ماجرای فیلم اشاره به این دارد که همواره قدرت طبیعت بر انسان‌ها غالب می‌شود و طبق معمول انسان‌ها در جنگ با طبیعت شکست خواهند خورد. ضمناً آخر فیلم نشان می‌دهد که انسان‌ها به دنیای فانی خود بازمی‌گردند که نشان دهندهٔ این موضوع است که بشر همواره با استفاده بیش از حدّ منابع انرژی موجود در طبیعت و تخریب آن، کرهٔ زمین را به نابودی خواهند کشاند و آن‌وقت کرهٔ زمین دیگر جوابگوی نیازهای بشری نخواهد بود. و به همین دلیل باید یک زیست‌کرهٔ طبیعی دیگر همانند کرهٔ زمین را برای ادامهٔ بقای نسل بشر، جایگزین کرد تا از انقراض نسل بشر جلوگیری شود.

استقبال ویرایش

راجر ایبرت به این فیلم ۴ ستاره داد. سایر منتقدان نیز از این فیلم استقبال بسیار خوبی کردند.[۴۴]

فروش ویرایش

آواتار با فروش ۲٬۹۲۳٬۰۰۰٬۰۰۰ دلار توانست پس از گذشتن از مرز یک میلیارد فیلم‌های شوالیه تاریکی، دزدان دریایی کارائیب: صندوقچه مرد مرده، ارباب حلقه‌ها: بازگشت پادشاه و تایتانیک را پشت سر بگذارد و پرفروش ترین فیلم تاریخ سینما شود.[۴۵] آواتار، آواتار: راه آب، تایتانیک، جنگ ستارگان: نیرو برمی‌خیزد، انتقام‌جویان: جنگ ابدیت و انتقام‌جویان: پایان بازی تنها فیلم‌هایی هستند که فروشی بیش از ۲ میلیارد دلار داشته‌اند.

بخش بعدی ویرایش

جیمز کامرون در ابتدا اعلام کرد که آواتار دارای سه دنباله خواهد بود که به ترتیب در سال‌های ۲۰۱۷، ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ منتشر می‌شوند[۴۶] و ماجراهای آواتار ۲ در ماه پاندورا رخ خواهد داد.[۴۷] اما در آوریل ۲۰۱۶ کامرون اعلام کرد که دنباله‌های فیلم به چهار قسمت افزایش یافته که قرار است به ترتیب در سال‌های ٫۲۰۱۸ ٫۲۰۲۰ ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ منتشر شوند.[۴۸] در آوریل ۲۰۱۷ کامرون بازهم از به تعویق افتادن اکران دنباله‌های آواتار خبر داد. به این ترتیب که قسمت دوم قرار است در تاریخ ۱۶ دسامبر ۲۰۲۲ منتشر شود؛ همچنین آواتار ۳ در تاریخ ۲۰ دسامبر ۲۰۲۴، آواتار ۴ در تاریخ ۱۹ دسامبر ۲۰۲۶ منتشر خواهد شد.

جوایز ویرایش

در فهرست زیر جوایز متعددی که آواتار کاندید و موفق به دریافت آن‌ها شده‌است، مشاهده می‌شود.

جایزه گلدن گلوب ۲۰۱۰ جایزه گلدن گلوب بهترین فیلم درام جیمز کامرون و جان لاندو برنده
جایزه گلدن گلوب بهترین کارگردانی جیمز کامرون برنده
جایزه گلدن گلوب بهترین موسیقی جیمز هورنر نامزد
جایزه گلدن گلوب بهترین ترانه غیراقتباسی جیمز هورنر نامزد
جایزه اسکار ۲۰۱۰ جایزه اسکار بهترین فیلم جیمز کامرون و جان لاندو نامزد
جایزه اسکار بهترین کارگردان جیمز کامرون نامزد
جایزه اسکار بهترین فیلمبرداری مائورو فیوره برنده
جایزه اسکار بهترین طراحی صحنه ریک کارتر، رابرت اشترمبرگ، کیم سینکر برنده
جایزه اسکار بهترین صداگذاری کریستوفر بویز نامزد
جایزه اسکار بهترین میکس صدا کریستوفر بویز، گری سامرز، اندی نیلسون، تونی جانسون نامزد
جایزه اسکار بهترین جلوه‌های تصویری جو لتری، استیون روزنبام، ریچارد بانهام و اندرو آر. جانز برنده
جایزه اسکار بهترین تدوین استیون ای. ریوکین، جیمز کامرون، جان رفوآ نامزد
جایزه اسکار بهترین موسیقی متن جیمز هورنر نامزد
جایزه بفتا۲۰۱۰ جایزه بفتای بهترین فیلم جیمز کامرون و جان لاندو نامزد
جایزه بفتای بهترین کارگردانی جیمز کامرون نامزد
جایزه بفتای بهترین فیلم‌برداری مائورو فیوره نامزد
جایزه بفتای بهترین صداگذاری کریستوفر بویز نامزد
جایزه بفتای بهترین طراحی صحنه رابرت اشترمبرگ، ریک کارتر برنده
جایزه بفتای بهترین جلوه‌های ویژه جو لتری، استیون روزنبار، ریچارد بانهام و اندرو آر. جانز برنده
جایزه بفتای بهترین تدوین استیون ای. ریوکین، جیمز کامرون و جان رفوآ نامزد
جایزه بفتای بهترین موسیقی فیلم جیمز هورنر نامزد

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. LaFraniere, Sharon (January 29, 2010). "China's Zeal for 'Avatar' Crowds Out 'Confucius'". نیویورک تایمز. Retrieved January 18, 2020.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ "Avatar". فهرست مدون فیلم‌های بلند توسط بنیاد فیلم آمریکا. Retrieved July 6, 2018.
  3. "AVATAR [2D]". هیئت رده‌بندی سنی فیلم‌های بریتانیا. December 8, 2009. Retrieved August 19, 2014.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ Patten, D. (December 3, 2009). "'Avatar's' True Cost – and Consequences". The Wrap. Archived from the original on December 5, 2009. Retrieved December 12, 2009.
  5. James Wigney (August 15, 2010). "Avatar director slams bandwagon jumpers". Herald Sun. Australia. Archived from the original on June 15, 2011. Retrieved August 16, 2010.
  6. "Avatar". Box Office Mojo. IMDb. Retrieved March 13, 2021.
  7. French, Philip (March 14, 2010). "Avatar was the year's real milestone, never mind the results". The Observer. UK. Archived from the original on March 17, 2010. Retrieved March 29, 2010.
  8. Johnston, Rich (December 11, 2009). "Review: AVATAR – The Most Expensive American Film Ever ... And Possibly The Most Anti-American One Too". Bleeding Cool. Retrieved March 29, 2010.
  9. Choi, Charles Q. (December 28, 2009). "Moons like Avatar's Pandora could be found". Space.com. NBCNews.com. Retrieved February 27, 2010.
  10. Horwitz, Jane (December 24, 2009). "Family Filmgoer". Boston.com. The New York Times Company. Retrieved January 9, 2010.
  11. This property of Unobtanium is stated in movie guides, rather than in the film. Wilhelm, Maria; Mathison, Dirk (November 2009). James Cameron's Avatar: A Confidential Report on the Biological and Social History of Pandora. HarperCollins. p. 4. ISBN 978-0-06-189675-0.
  12. Keegan, Rebecca Winters (January 11, 2007). "Q&A with James Cameron". Time. Retrieved December 26, 2009.
  13. Jeff Jensen (January 10, 2007). "Great Expectations". Entertainment Weekly. Archived from the original on January 24, 2007. Retrieved January 28, 2007.
  14. Alexander Marquardt (January 14, 2010). "Did Avatar Borrow from Soviet Sci-Fi Novels?". ABC News. Retrieved March 8, 2012.
  15. "Synthetic actors to star in Avatar". St. Petersburg Times. August 12, 1996. Archived from the original on 7 April 2023. Retrieved February 1, 2010.
  16. Judy Hevrdejs; Mike Conklin (August 9, 1996). "Channel 2 has Monday morning team in place". Chicago Tribune.
  17. "Crafting an Alien Language, Hollywood-Style: Professor's Work to Hit the Big Screen in Upcoming Blockbuster Avatar". USC Marshall. University of Southern California Marshall School of Business. Archived from the original on May 26, 2011. Retrieved May 31, 2011.
  18. "Avatar Language". Nine to Noon. December 15, 2009. http://www.radionz.co.nz/audio/national/ntn/2009/12/15/avatar_language.
  19. Barnes, Brooks (December 20, 2009). "'Avatar' Is No. 1 but Without a Record". The New York Times. Archived from the original on November 13, 2011. Retrieved December 20, 2009.
  20. Fritz, Ben (December 20, 2009). "Could 'Avatar' hit $1 billion?". Los Angeles Times. Archived from the original on December 22, 2009. Retrieved December 20, 2009.
  21. Keegan, R. (December 3, 2009). "How Much Did Avatar Really Cost?". Vanity Fair. Archived from the original on January 14, 2010. Retrieved December 23, 2009.
  22. Han Sunhee (February 5, 2010). "'Avatar' goes 4D in Korea". Variety. Archived from the original on February 10, 2010. Retrieved February 8, 2010.
  23. "James Cameron's 'Avatar' Film to Feature Vocals From Singer Lisbeth Scott" (Press release). Los Angeles: PRNewswire. October 29, 2009. Archived from the original on December 6, 2009. Retrieved December 6, 2009 – via Newsblaze.
  24. D'Alessandro, Anthony (December 19, 2009). "'Avatar' takes $27 million in its first day". Variety. Retrieved January 11, 2010.
  25. Douglas, Edward (December 21, 2009). "Avatar Soars Despite Heavy Snowstorms". ComingSoon.net. Archived from the original on December 23, 2009. Retrieved December 21, 2009.
  26. Reporting by Dean Goodman; editing by Anthony Boadle (December 20, 2009). ""Avatar" leads box office, despite blizzard". Reuters. Archived from the original on January 19, 2010. Retrieved December 20, 2009.{{cite news}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  27. Unadjusted for inflation. See also List of highest-grossing films in Canada and the United States#Adjusted for ticket-price inflation
  28. "All Time Worldwide Box Office Grosses". Box Office Mojo. Archived from the original on January 28, 2010. Retrieved January 27, 2010.
  29. Tartaglione, Nancy (March 13, 2021). "'Avatar' Overtakes 'Avengers: Endgame' As All-Time Highest-Grossing Film Worldwide; Rises To $2.8B Amid China Reissue – Update". Deadline Hollywood. Retrieved March 13, 2021.
  30. "'Avatar' Wins Box Office, Nears Domestic Record". ABC News. Archived from the original on February 3, 2010. Retrieved February 2, 2010.
  31. "List of Academy Award nominations". CNN. February 2, 2010. Archived from the original on February 5, 2010. Retrieved February 2, 2010.
  32. "Archived copy". Archived from the original on 20 July 2016. Retrieved 11 May 2020.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:عنوان آرشیو به جای عنوان (link)
  33. Goldberg, Matt (6 April 2018). "3D Is Dead (Again)".
  34. Galuppo, Mia (2019-05-07). "Three New 'Star Wars' Films Get Release Dates in Disney Schedule Reset". The Hollywood Reporter. Retrieved 2019-05-07.
  35. Anthony D'Alessandro (August 7, 2017). "Matt Gerald Returning To James Cameron's 'Avatar' World; Boards Crackle's 'The Oath'". Deadline Hollywood. Retrieved September 25, 2017.
  36. "Avatar 2 Filming Starts This Week!". SuperHeroHype. September 25, 2017. Retrieved September 25, 2017.
  37. [۱]بایگانی‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine direhorse [Pandorapedia]
  38. Unobtanium - James Cameron's Avatar Wiki - Sam Worthington, Zoe Saldana
  39. «Avatar :: rogerebert.com :: Reviews». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ دسامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۰ دسامبر ۲۰۰۹.
  40. Movie Review - Avatar (Fox) - A New Eden, Both Cosmic and Cinematic - NYTimes.com
  41. «Avatar: Review: Rolling Stone». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ مه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۰ دسامبر ۲۰۰۹.
  42. 'Avatar' is out of this world! - NYPOST.com
  43. A vision of the future worth waiting for | The Jakarta Post
  44. Avatar (2009) - Critics Reviews - Yahoo! Movies
  45. «Top Lifetime Grosses». Box Office Mojo. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۱-۱۸.
  46. ««آواتار» رکورد «تایتانیک» را شکست». وبگاه فارس نیوز. دریافت‌شده در ۵ فوریه ۲۰۱۰.
  47. «تاریخ اکران آواتار ۲ و ۳ اعلام شد». وبگاه بی‌بی‌سی فارسی. ۲۸ اکتبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۸ اکتبر ۲۰۱۰.
  48. "We're Now Getting Four Avatar Sequels From James Cameron" (به انگلیسی). وبگاه گیم اسپات. Retrieved 16 April 2016.

پیوند به بیرون ویرایش