آوانگارد

هنرمندان یا آثاری به‌ویژه در حیطهٔ هنر که ماهیتی تجربی، رادیکال یا نوآورانه دارند
(تغییرمسیر از آوانت-گارد)

آوانگارد[۱] (به فرانسوی: avant-garde) یا پیشرو به هنرمندان یا آثاری به ویژه در حیطهٔ هنر، گفته می‌شود که ماهیتی تجربی، رادیکال یا نوآورانه دارند و در یک دورهٔ معین، پیشروترین اسلوب‌ها یا مضامین را در آثارشان استفاده کرده‌اند و اغلب بانی جنبش‌های نو بوده‌اند.[۲]

مارسل دوشان، چشمه
عکس از اجرای یک تئاتر آوانگار پرفورمانس در تماشاخانه «دا» شهر تهران
اجرای یک تئاتر آوانگارد پرفورمانس با عنوان «به دادمان برسید»، در تماشاخانه «دا» شهر تهران

پیشرو بودن بیانگر گرایشی است که هنجارهای پذیرفته شده در اجتماع را عموماً در حیطهٔ فرهنگ به چالش می‌کشد. مفهوم وجود آوانگارد از نظر برخی، یکی از ویژگی‌های اصلی «شخصیت» نوگرایی به‌شمار می‌آید، که جدای از پست‌مدرنیسم است. بسیاری از هنرمندان، در دوران مدرن و همچنین در عصر حاضر، خود را مرتبط با جنبش پیشرو دانسته‌اند: از جنبش دادا از طریق موقعیت‌گرایان تا هنرمندان پسامدرنی همچون شاعران زبان.[۳]

تعریف ویرایش

آوانگارد اصطلاحی استعاری است که در نظریهٔ هنر و فلسفهٔ سیاسی به کار می‌رود. در زبان فرانسه، آوانگارد به‌طور تحت اللفظی به معنای طلایه دارِ ارتش است.[۴] این اصطلاح در اصل برای توصیف بخشی از ارتش که در حال پیشروی در میدان نبرد بود، استفاده می‌شد، و امروزه به هر گروهی -به ویژه هنرمندان- گفته می‌شود که خود را نوآور و جلوتر از اکثریت مردم می‌داند.

این اصطلاح همچنین دلالت بر ترویج اصلاحات اجتماعی رادیکال دارد. در طول زمان، اصطلاح آوانگارد با جنبش‌های مربوط به نظریه «هنر برای هنر» گره خورد، که اولویتشان در درجه اول گسترش مرزهای تجربه زیبایی‌شناختی بود، تا اصلاحات گستردهٔ اجتماعی.

نظریه‌پردازی آوانگاردیسم ویرایش

نویسندگان متعددی در تلاش برای تعیین شاخصه‌های فعالیت آوانگارد با موفقیتی محدود روبرو شدند. یکی از مفیدترین و مورد احترام‌ترین تحلیل‌ها از آوانگاردیسم به مثابه پدیده‌ای فرهنگی متعلق به رساله‌نویس ایتالیایی، رناتو پوجولی*[۵] است که در کتابش به نام تئوری آوانگارد*[۶] در سال ۱۹۶۲ مطرح شده‌است. پس از بررسی وجوه تاریخی، اجتماعی، روانشناختی و فلسفی آوانگاردیسم، پوجیولی گسترهٔ تعمیم خود را فراتر از نمونه‌های منحصر به فرد هنر، شعر و موسیقی قرار می‌دهد تا نشان دهد که آوانگاردیست‌ها را می‌توان گروهی با آرمان‌ها و ارزش‌هایی مشترک دانست که تجلی آن سبک زندگی عصیان‌گرایانه‌ای است که انتخاب کرده‌اند، و این‌که فرهنگ آوانگارد را می‌توان شاخه‌ای از سبک زندگی بوهمین*[۷] به‌شمار آورد.

تئاتر آوانگارد ویرایش

در حالی که آوانگارد سابقه قابل توجهی در موسیقی قرن بیستم دارد، در تئاتر و پرفورمنس آرت، و اغلب همراه با نوآوری های موسیقی و طراحی صدا، و همچنین پیشرفت در طراحی رسانه های بصری، بارزتر است. جنبش‌هایی در تاریخ تئاتر وجود دارد که مشخصه آنها کمک به سنت‌های آوانگارد در ایالات متحده و اروپا است. از جمله Fluxus، Happenings و Neo-Dada هستند.

پانویس ویرایش

  1. از نظر لغوی به معنای «لشکر پیشتاز» (advance gaurd)[نیازمند منبع] یا «پیشگام» (vanguard) است. این اصطلاح در زبان‌های اروپایی، به عنوان اسم یا صفت استفاده می‌شود.
  2. پاکباز، رویین، دایرةالمعارف هنر، انتشارات فرهنگ معاصر، چاپ پنجم، تهران ۱۳۸۵، ص ۱۴۳، شابک ‎۹۶۴−۵۵۴۵−۴۱−۲
  3. language poets
  4. ادگار، اندرو و سج ویک، پیتر (۱۳۸۷). مفاهیم بنیادی نظریه‌های فرهنگی. ترجمهٔ مهران مهاجر و محمد نبوی. اگه. ص. ۳۱.
  5. Renato Poggioli
  6. Teoria dell'arte d'avanguardia
  7. Bohemianism

منابع ویرایش