احمدآباد مصدق
مختصات: ۳۵°۵۹′۳۶″شمالی ۵۰°۲۸′۲۸″شرقی / ۳۵٫۹۹۳۱۹۹°شمالی ۵۰٫۴۷۴۴۷۷°شرقی
احمدآباد مصدق، مرکز دهستان احمدآباد در بخش مرکزی شهرستان نظرآباد، غربی‌ترین شهرستان استان البرز است. (درجنوب غربی شهر آبیک) اراضی این روستا پیش از این جزء املاک ابوالفضل میرزاعضدالسلطان پسر مظفرالدین شاه قاجار و شوهر خواهر دکتر مصدق بوده‌است که مصدق آن را با زمین‌هایی که در اراک داشت معاوضه کرد. نام این روستا توسط دکتر محمد مصدق -که مالک آن بود- به نام پسرش احمد، «احمدآباد» نام گذاشته شد.[۱]
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| کشور |
 ایران |
| استان | البرز |
| شهرستان | نظرآباد |
| بخش | بخش مرکزی |
| دهستان | احمدآباد (نظرآباد) |
| مردم | |
| جمعیت | ۱٬۴۰۱ نفر |
محتویات
پیشینهویرایش
| قلعه احمدآباد مصدق | |
|---|---|
| نام | قلعه احمدآباد مصدق |
| کشور |
ایران |
| استان | البرز |
| شهرستان | نظرآباد |
| بخش | مرکزی |
| اطلاعات اثر | |
| نام محلی | احمدآباد مصدق |
| نام‌های دیگر | آرامگاه دکتر مصدق |
| نوع بنا | کوشک |
| کاربری | سرای، آرامگاه |
| کاربری کنونی | فرهنگی تاریخی |
| دورهٔ ساخت اثر | اوائل پهلوی |
| بانی اثر | محمد مصدق |
| مالک اثر | خانواده مصدق |
| مالک فعلی اثر | خانواده مصدق و موقوفه آرامگاه |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۲۹۴۳ |
  قلعه احمدآباد مصدق | |
قلعه احمدآباد نام قلعه‌ای خشتی است که در روستای احمدآباد در بخش مرکزی شهرستان نظرآباد (هفت و نیم کیلومتری جنوب غربی شهر آبیک)، در استان البرز جای گرفته‌است. بنای قلعه احمدآباد (مصدق) در فهرست آثار ملی ایران به شماره ثبت ۲۹۴۳ قرار داشته و در فهرست موقوفات سازمان اوقاف و امور خیریه کشور به ثبت رسیده‌است.
دکتر مصدق مدتی از دوران انزوای سیاسی پس از نمایندگی مجلس شورای ملی و زندان بیرجند را در زمان سلطنت رضاشاه پهلوی در این روستا گذراند. پس از کودتای ۲۸ مرداد نیز در پی ۳ سال حبس در زندان لشکر ۲ زرهی ارتش، به احمدآباد تبعید شد و تا پایان زندگی در حالت تبعید در آنجا بود.[۲]
مصدق در اینباره می‌گوید:
دادگاه نظامی مرا به سه سال حبس مجرد محکوم کرد که در زندان لشکر ۲ زرهی آن را تحمل کردم. روز ۱۲ مرداد۱۳۳۵ که مدت آن خاتمه یافت به جای این‌که آزاد شوم به احمدآباد تبعید شدم و عده‌ای سرباز و گروهبان مأمور حفاظت من شدند. اکنون که سال ۱۳۳۹ خورشیدی هنوز تمام نشده مواظب من هستند و من محبوسم و چون اجازه نمی‌دهند بدون اسکورت به خارج [قلعه] بروم در این قلعه مانده‌ام و با این وضعیت می‌سازم تا عمرم به سر آید و از این زندگی خلاصی یابم.
علیرغم درخواست و وصیت دکتر مصدق برای دفن شدن در «قبرستان ابن‌بابویه»، در کنار شهدای قیام ملی سی تیر، وی در احمدآباد دفن شد.[۳]
یکی از نوادگان دکتر مصدق جهت حفاظت قلعه و استفاده مردم ایران، آن را در سال ۱۳۷۳ وقف کرد. اعضای هیئت امنای آن :دکتر محمود مصدق، مهندس مهدی بازرگان، دکتر یدالله سحابی، دکتر نورعلی تابنده، داریوش فروهر، علی اردلان، حسین شاه‌حسینی و سیدجواد مادرشاهی بودند که با مرگ تنی چند از جمله مهندس بازرگان، دکتر سحابی، عزت‌الله سحابی، علی اردلان و سیدجواد مادرشاهی و قتل داریوش فروهر، آقایان دکتر فروزان، خسرو سیف، دکتر سحابی و قاضی خزاعی به هیئت امنا پیوستند.[۴] تا سال ۱۳۸۸ خورشیدی هر سال مراسم سالگرد درگذشت محمد مصدق در روستا برگزار می‌شد. بنای قلعه با شدت گرفتن تدابیر امنیتی سالیان اخیر در خطر ویرانی است.[۵]
جستارهای وابستهویرایش
پانویسویرایش
- ↑ گفت و گو با دکتر محمود مصدق، مجله بخارا، شماره 44، مهر و آبان 84
- ↑ روزنامه شرق، ۲۶ مرداد ۱۳۸۵
- ↑ در کنار پدرم مصدق، خاطرات دکتر غلامحسین مصدق، تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، 1369
- ↑ حسین عسگری، «احمدآباد: روستایی نو در قلب تاریخ»، مجله چشم‌انداز ایران، ش ۴۴، تیر و مرداد ۱۳۸۶، ص ۱۳۰.
- ↑ چرا باید خانه دکتر مصدق ویران شود؟ (بی‌بی‌سی فارسی، ۲۵ مه ۲۰۰۴)