احمد زکی ولیدی طوغان
زکی ولیدی طوقان (۱۸۹۰–۱۹۷۰) تاریخ‌نگار باشقیر و ترک‌شناس و رهبر انقلابی جنبش رهایی باشقیر بود.[۱][۲]
| زکی ولیدی طوغان | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | ۱۰ دسامبر ۱۸۹۰ استرلیتاماک |
| درگذشت | ۲۶ ژوئیهٔ ۱۹۷۰ استانبول |
| ملیت | امپراتوری روسیه |
زندگی‌نامه ویرایش
زکی ولیدی طوغان در روستای استرلیتاماک از بخش‌های استان اوفا در باشقیرستان روسیه متولد شد. از سال ۱۹۱۲ تا ۱۹۱۵ میلادی در مدرسهٔ مذهبی اسلامی قازان به اسم قاسمیه تدریس می‌کرد و بعد تا سال ۱۹۱۷ عضو کمیتهٔ حمایت از نمایندگان مسلمان مجلس دوما بود. در سال ۱۹۱۷ او به ملت مجلسی انتخاب شد و همراه با شریف ماناتوف شورای باشقیر را سازماندهی کرد. سال ۱۹۱۷ وی رئیس شورای باشقیر بود و استقلال باشقیرستان را اعلام کرد ولی در سال ۱۹۱۸ توسط قوای شوروی دستگیر شد.
در سالهای ۱۹۱۸ و ۱۹۱۹ قشون باشقیر زکی ولیدی تحت فرماندهی آتامان الکساندر دوتوف و کولچاک علیه بلشویک‌ها می‌جنگیدند. پس از وعدهٔ خودمختاری به باشقیرها زکی ولیدی جبهه را عوض کرد و همراه بلشویک‌ها می‌جنگید.
هنگامی که وی متوجه شد که بلشویک‌ها به وعده‌های خود پایبند نیستند او به آسیای‌میانه رفت و رهبری حرکت باسماچی‌ها را به عهده گرفت. او در سالهای ۱۹۲۰ تا ۱۹۲۳ میلادی دبیر کل اتحاد ملی ترکستان بود.
پس از شکست قیام باسماچی‌ها مدتی در ایران اقامت کرد و در سال ۱۹۲۳ کتاب سفرنامه احمد ابن فضلان را در مشهد کشف کرد. در سال ۱۹۲۵ میلادی به ترکیه مهاجرت نمود و در دانشگاه استانبول به تدریس مشغول شد؛ ولی انتقادات وی دربارهٔ تاریخ ترک‌ها او را مجبور به پناه بردن به وین کرد. او دکترای خود را از دانشگاه وین گرفت. بعدها او استاد دانشگاه بن در آلمان شد. در سال ۱۹۵۳ میلادی وی مؤسسهٔ تحقیقات اسلامی را در دانشگاه استانبول بنیان نهاد.
او به گسترش دانشنامهٔ اقوام ترک‌تبار (Encyclopedia of Turkic Peoples) با مقالات خود کمک کرد.
منابع ویرایش
- ↑ Censorship and History:1914-1945:Historiography in the Service of Dictatorships, Antoon De Baets,The Oxford History of Historical Writing: Volume 4: 1800-1945, ed. Stuart Macintyre, Juan Maiguashca and Attila Pók, (Oxford University Press, 2011), 138, 147.
- ↑ Literary History: Towards a Global Perspective: Notions of Literature Across Times and Cultures, Vol.1, ed. Anders Pettersson, (Gmbh & Co. , 2006), 299.
پیوند به بیرون ویرایش
- Paksoy, Hasan (June 1995), "Basmachi Movement from Within: Account of Zeki Velidi Togan", Nationalities Papers, 23 (2): 373–399, doi:10.1080/00905999508408381, retrieved 18 Dec 2005.
- Paksoy, Hasan (1992), "Z. V. Togan: The Origins of the Kazaks and the ôzbeks", Central Asian Survey, 11 (3), retrieved 18 Dec 2005.
- Z.V.Togan. MEMOIRES: Struggle for National and Cultural Independence of the Turkistan and other Moslem Eastern Turks
- Copeaux, Etienne (1993), «Le mouvement prométhéen ", Cahiers d’études sur la Méditerranée orientale et le monde Turco-iranien (CEMOTI), 16: 9-45. http://www.ceri-sciencespo.com/publica/cemoti/textes16/copeaux.pdf
- Zeki Velidi Togan MEMOIRS: National Existence and Cultural Struggles of Turkistan and other Moslem Eastern Turks https://www.amazon.com/dp/1468005685/ref=cm_sw_su_dp 510 Pp.
- Zeki Velidi Togan MEMOIRS: National Existence and Cultural Struggles of Turkistan and other Moslem Eastern Turks---full text translated from the original
| در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ احمد زکی ولیدی طوغان موجود است. |