احمد عبادی

نوازنده سه تار و تار ایرانی

احمد عبادی (زاده ۱۲۸۵ خورشیدی در فراهان – درگذشته ۱۷ اسفند ۱۳۷۱ در تهران) فرزند میرزا عبدالله فراهانی و نوه علی‌اکبر فراهانی است. همچنین او دایی هوشنگ سیحون، معمار برجسته ایرانی است.[۱]

احمد عبادی
اطلاعات پس‌زمینه
زاده۱۲۸۵
تهران، ایران
درگذشته۱۷ اسفند ۱۳۷۱ (۸۶ سال)
تهران، ایران
ژانرموسیقی سنتی ایرانی
پیشهنوازنده، آموزگار موسیقی
ساز(ها)سه‌تار، تار
سازهای اصلی
سه‌تار

او استاد سازهای سنتی ایرانی و نوازنده تار بود که مهارت بیشتری در نوازندگی ساز «سه‌تار» داشت. وی همچنین یکی از استادان موسیقی ایرانی و ابداع‌کننده روش کوک و نوازندگی نوین سه‌تار است. سبک نوازندگی وی از نظر کارشناسان، سبکی متفاوت و ویژه است. او با خوانندگانی مانند غلامحسین بنان همکاری داشته و محمدرضا شجریان از او به عنوان یکی از بزرگ‌ترین استادان موسیقی ایرانی یاد کرده‌است.[نیازمند منبع]

زندگی ویرایش

احمد عبادی در سال ۱۲۸۵ در تهران به دنیا آمد و از ۷ سالگی مشق سه‌تار را نزد پدرش شروع کرد و ۱۳ سال بیشتر نداشت که پدرش میرزا عبدالله درگذشت. پس از آن، او مسیر یادگیری سه‌تار را پیش خواهرانش ملوک و مولود و برادرش جواد ادامه داد، به گونه‌ای که در ۱۸ سالگی توانایی نواختن قابل قبولِ ساز را پیدا کرد.[۲] با این که او پسر میرزاعبدالله بود، اما نوازندگی‌اش هیچ شباهتی به نوازنده‌های هم دوره‌اش که عموماً از شاگردان میرزا عبدالله بودند نداشت و با نوازندگی هنرمندان قدیمی‌تر از خودش نیز متفاوت بود. وی در دوره‌ای که سه‌تار به خاطر حجم کمِ صدا رو به فراموشی بود، این ساز را در رادیو معرفی کرد.[۳] وی با موسیقی‌دانانی همچون رضاقلی‌میرزا ظلی، غلامحسین بنان، حسین قوامی، محمدرضا شجریان، فرامرز پایور، حسن زیرک، حسن کسایی و علی تجویدی همکاری داشت.

سبک جدید نوازندگی ویرایش

از شاخص‌های نواخته‌های او قدما، مضراب‌های پر و با واخوان و گاهی پرقدرت بود. عبادی یک بار وقتی که از دوستانش درباره نواخته‌های خود پرسید (در آن زمان امکان ضبط از رادیو نبود و اجراها کاملاً زنده انجام می‌شد) آن‌ها جواب دادند: «گاهی نت‌ها دقیق شنیده نمی‌شوند، تداخل دارند و حالت ناخوشایندی ایجاد می‌کنند». عبادی به فکر حل این مشکل افتاد و در نهایت نوازندگی تک‌سیم را ابداع کرد که سبب تحولی در سه‌تار نوازی شد.
عبادی در نواختن سه‌تار، سبک و شیوه‌ای مخصوص به خود داشت که کمتر کسی توانسته از عهده تقلید آن بر بیاید. البته عده‌ای[چه کسی؟] این سبک خاص نواختن او را مربوط به امکانات و وسایل صدابرداری زمان وی می‌دانند. مضراب‌های تک‌سیم و دومضراب ها از مشخصه‌های بارز سبک وی هستند. از دیگر شاخصه‌ های ساز عبادی، بداهه‌ نوازی‌ها و ویبره‌ های طولانی و گلیساندو‌های به موقع است.

یکی از کارهای او در نوازندگی سه‌تار، ابداع کوک‌های مختلف در سه‌تار است که در آلبوم «کوک سه‌تار» آن‌ها را عرضه کرده‌است.[۴] پیش از آن نوازندگان عموماً از کوک‌های تار برای سه‌تار استفاده می‌کردند ولی عبادی این رویه را تغییر داد و ثابت کرد بعضی از این کوک‌ ها مناسب سه‌تار نیستند و دو نوار به عنوان آموزش کوک سه‌تار منتشر و در آن برای گام‌های مختلف و گوشه‌های مختلف، کوک معرفی کرد. نکته دیگر در نوازندگی عبادی این است که او همیشه و کامل تک سیم نمی‌زد. او به موقع واخوان می‌داد و پرقدرت می‌زد و به موقع تک‌سیم می‌زد که در قطعات ضربی وی مانند ضربی سه‌گاه و چهارگاه و… مشهود است. احمد عبادی مدت‌ها در وزارت پیشه و هنر، موسیقی ایرانی و سه‌تار را تدریس می‌کرد و در جهت معرفی موسیقی ملی ایران، کنسرتهای متعددی در داخل و خارج از کشور از جمله فرانسه، ایتالیا، آلمان و اتریش برگزار کرده بود.[۵]

تدریس موسیقی و شاگردان ویرایش

 
شهرام ناظری جوان و احمد عبادی

عبادی شاگردان بسیاری تربیت کرد که از میان آن‌ها مهربانو توفیق، بهنام وادانی، بهداد بابایی و سید خلیل عالی‌نژاد را می‌توان نام برد. او در رادیو نیز فعالیت می‌کرد و صفحه‌ها و کاست‌های زیادی ضبط کرد از جمله: صفحه آواز شور همراه با رضاقلی‌میرزا ظلی و همچنین تکنوازی‌ها و بداهه‌نوازی‌ها و همراهی با نوازندگان و خوانندگان مختلف. همنوازی‌های او با غلامحسین بنان و محمدرضا شجریان آثار فراوانی را در قالب برنامه گل‌ها به جا گذاشته‌است. او همچنین اجراهایی با شهرام ناظری داشته‌است که برخی از آن‌ها به صورت دیداری یا شنیداری در دسترس است. چند اثر محفلی از او و شجریان به یادگار مانده‌است.

خصوصیات اخلاقی و منش ویرایش

 
آرامگاه احمد عبادی در امام‌زاده طاهر کرج

همه شاگردانش از قلب مهربان عبادی حکایت می‌کنند. او فردی معتقد و دین‌دار بود، قبل از ساز زدن وضو می‌گرفت و در روزهای عزاداری و درگذشت امامان شیعه دست به ساز نمی‌زد. داریوش پیر نیاکان می‌گوید: «به همین دلیل است که می‌بینیم اکثر نوازنده‌های هم‌دوره من، که در زمان استاد عبادی شاگرد بودند و سازشان سه‌تار نبود، سه‌تار را به عنوان ساز دوم خود انتخاب کردند و به آن گرایش پیدا کردند که می‌توان به آقایان حسین علیزاده و پرویز مشکاتیان و پیرنیاکان و سید خلیل عالی‌نژاد اشاره کرد. آن‌طور که برخی نقل می‌کنند.»[۶]

آثار منتشرشده ویرایش

آلبوم تک‌نوازی سه‌تار (انتشارات ماهور) و چکاوک (مؤسسهٔ فرهنگی هنری رنگین‌کمان) از جمله آثار منتشرشده اوست.

مرگ ویرایش

وی در اواخر عمر به سرطان روده دچار شد و پس از یک دورهٔ بیماری در سال ۱۳۷۱ درگذشت، آرامگاه وی در امامزاده طاهر است.

 
مزار عبادی در کرج

جستارهای وابسته ویرایش

پانویس ویرایش

  1. «احمد عبادی – موسیقی ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ آوریل ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۰۱.
  2. روح‌الله خالقی، سرگذشت موسیقی ایران
  3. «احمد عبادی». music.iranseda.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۰۱.
  4. «احمد عبادی». music.iranseda.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۰۱.
  5. «احمد عبادی – موسیقی ایران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ آوریل ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۰۱.
  6. «احمد عبادی». music.iranseda.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۰۱.

منابع ویرایش

پیوند به بیرون ویرایش