احمد یکم

احمد یکم، (زادهٔ ۹ می ۱۵۸۸ یا ۱۸ آوریل ۱۵۹۰، مانیسا – درگذشتهٔ ۲۲ نوامبر ۱۶۱۷، استانبول) فرزند محمد سوم از همسرش خندان سلطان، چهاردهمین سلطان و خلیفهٔ عثمانی بود.

احمد یکم
سلطان امپراتوری عثمانی خادم الحرمین الشریفین خلیفه مسلمین امیرالمومنین پادشاه
چهاردهمین سلطان عثمانی
سلطنت	۲۲ دسامبر ۱۶۰۳ – ۲۲ نوامبر ۱۶۱۷
پیشین	محمد سوم
جانشین	مصطفی یکم
همسران	ماه‌پیکر سلطان ماه‌فیروز سلطان
فرزند(ها)	عثمان دوم مراد چهارم ابراهیم یکم
خاندان	خاندان عثمانی
پدر	محمد سوم
مادر	خندان سلطان
زادروز	۹ می ۱۵۸۸ مانیسا، امپراتوری عثمانی
مرگ	۲۲ نوامبر ۱۶۱۷ (۲۹ سال) کاخ توپقاپی، استانبول، امپراتوری عثمانی
خاک‌سپاری	مسجد آبی، استانبول
دین و مذهب	اسلام
طغرا

سلطان احمد یکی از مهربان‌ترین پادشاهان عثمانی بود که از کشتن برادرش مصطفی یکم دست کشید. او ارادت خاصی به پیامبر اسلام و خاندانش داشت. احمد یکم پس از درگذشت پدرش محمد سوم در ۲۲ دسامبر ۱۶۰۳میلادی (سیزده یا پانزده سالگی) به حکومت رسید و تا مرگش در ۲۲ نوامبر ۱۶۱۷ (۲۸ یا ۲۹ سالگی) سلطنت داشت.
سلطان احمد با وجود سن کم و کوتاهی مدت حکومت، از سلاطین بزرگ عثمانی شمرده می‌شود. او سلطانی سازنده وصف می‌شود که به ساختن بناها و مسجدها همّت می‌گماشت که مشهورترین آن‌ها، مسجدی در استانبول است که به نام خودش شهرت یافته که از نمادهای هنر معماری اسلامی می‌باشد. همچنین به بازسازی بناهای زیارتگاه‌ها پرداخت، مانند بهکرد بنای کعبه، تجدید بنای زادگاه فاطمه زهرا. او همچنین مبالغ بسیاری به حجاز برای انفاق بر مستمندان می‌فرستاد. سلطان احمد حامی علم و علما نیز وصف شده‌است، او را «دوستدار اهل بیت» و «متمسک به سنت و تقوا» نیز نامیده‌اند. احمد یکم در امور سیاسی نیز، شدید رفتار بوده‌است. او همچنین به سوارکاری و پرتاب نیزه علاقه داشته‌است. به ادبیات نیز پرداخت و خود شاعری بود که به زبان‌های ترکی و عربی سرود. احمد اول با شاه عباس عهدنامه صلح بست و سلطه صفویان را بر آذربایجان و قفقاز به رسمیت شناخت. احمد اول همچنین نبرد با نیروهای هابسبورگ را پایان داد و در معاهده زیتواتوروک خراجگزاری اتریش به دولت عثمانی را لغو کرد. احمد اول از محمدآقا شاگرد معمار سنان خواست که مسجدی در مقابل مسجد ایاصوفیه در استانبول بنا کند؛ این مسجد امروزه به مسجد سلطان احمد معروف است. احمد اول در سال ۱۶۱۷ در اثر ابتلا به بیماری تیفوس در گذشت. سلطان احمد نخستین سلطان بعد از سلیمان قانونی بود که به امور دولت و مملکت رسیدگی می‌کرد زیرا پیشینیان خود مانند پدربزرگش مراد سوم و پدر خود محمد سوم که به اداره حکومت و مملکت داری اهمیتی نمی‌دادند و این گونه مسائل را به مادرانشان می‌دادند و زنان را عملاً در سلطنت شریک حکومت خود می‌ساختند.

نبرد با شاه عباس یکم

نوشتار اصلی: نبرد ارومیه

نوشتار(های) وابسته: فتح تفلیس و نبرد گوگجه

از سال ۱۶۰۳ شروع شد و تبریز به ایران برگشت و در سال ۱۶۰۵ ارومیه تسخیر ایران گشت و باتوجه به عهد نامهٔ ناصوح پاشا مرزهای ایران به زمان قبل از شاه تهماسب یکم برگشت و عثمانی‌ها به عقب برگشتند.

خانواده

همسران

• کوسم سلطان، خاصگی سلطان احمد یکم و والده سلطان مراد چهارم و ابراهیم یکم بود.
• ماه‌فیروز سلطان، والده سلطان عثمان دوم بود.

پسران

• عثمان دوم (تولد ۳/۴ نوامبر ۱۶۰۴ استانبول – اعدام ۲۰ می ۱۶۲۲ استانبول، در مقبره احمد اول در مسجد آبی دفن شد) پسر ماه‌فیروز سلطان
• شاهزاده محمد (تولد اوایل ۱۶۰۵ استانبول – اعدام ۱۰ ژانویه ۱۶۲۱ استانبول، در مقبره احمد اول در مسجد آبی دفن شد) پسر کوسم سلطان
• مراد چهارم (تولد ۲۶ ژوئن ۱۶۱۱/۱۲ استانبول – مرگ ۸ فوریه ۱۶۴۰ استانبول، در مقبره احمد اول در مسجد آبی دفن شد) پسر کوسم سلطان
• شاهزاده بایزید (تولد ۱ دسامبر ۱۶۱۲ استانبول – اعدام ۲۷ ژوئیه ۱۶۳۵ استانبول، در مقبره احمد اول در مسجد آبی دفن شد) پسر ماه‌فیروز سلطان
• شاهزاده قاسم (تولد حدود ۱۶۱۳ استانبول – اعدام ۱۷ فوریه ۱۶۳۸ استانبول، در مقبره محمد سوم در ایاصوفیا دفن شد) پسر کوسم سلطان
• شاهزاده سلیمان (تولد ۱۶۱۴/۱۵ استانبول – اعدام ۲۷ ژوئیه ۱۶۳۵ استانبول، در مقبره احمد اول در مسجد آبی دفن شد) پسر ماه‌فیروز سلطان
• شاهزاده حسین (تولد ۱ نوامبر ۱۶۱۴ استانبول – مرگ بعد از ۱۶۲۳ استانبول، در مقبره احمد اول در مسجد آبی دفن شد)
• ابراهیم یکم (تولد ۵ نوامبر ۱۶۱۵ استانبول – مرگ ۱۸ اوت ۱۶۴۸ استانبول، در مقبره مصطفی اول در ایا صوفیا دفن شد) پسر کوسم سلطان

دختران

• گوهرخان سلطان، (تولد ۱۶۰۵ استانبول – مرگ ۱۶۶۰ استانبول در مقبره احمد اول در مسجد آبی دفن شد) دختر کوسم سلطان
• عایشه سلطان، (تولد حدود ۱۶۰۶ استانبول – مرگ ۱۶۵۸ استانبول در مقبره احمد اول در مسجد آبی دفن شد) دختر کوسم سلطان
• فاطمه سلطان، (تولد حدود ۱۶۰۸ استانبول – مرگ ۱۶۶۸ استانبول در مقبره احمد اول در مسجد آبی دفن شد) دختر کوسم سلطان
• خان‌زاده سلطان، (تولد ۱۶۰۹ استانبول – مرگ ۲۱ سپتامبر ۱۶۵۲/۵۴ استانبول در مقبره ابراهیم یکم در ایاصوفیا دفن شد) دختر کوسم سلطان
• عاتکه سلطان، (تولد حدود ۱۶۱۳ استانبول – مرگ ۱۶۷۲ استانبول در مقبره ابراهیم اول در ایا صوفیا دفن شد).
• عابده سلطان، (تولد ۱۶۱۷ استانبول – مرگ بعد از ۱۶۴۸ استانبول در مقبره احمد اول در مسجد آبی دفن شد)

در فرهنگ عامه

مجموعه تلویزیونی ساخت سال ۲۰۱۵ قرن با شکوه کوسم، به زندگی احمد یکم می‌پردازد.

نگارخانه

• 

  سلطان احمد اول

• 

  نگاره‌ای از احمد یکم

• 

  مینیاتوری از اوایل سلطنت سلطان احمد خان

• 

  عکس تاریخی ازمسجد سلطان احمد، این مسجد طی سالهای ۱۶۰۹ تا ۱۶۱۹ به دستور سلطان احمد اول در استانبول ساخته شد.

منابع

• شاو استانفورد (۱۳۷۰)، تاریخ امپراتوری عثمانی، ترجمهٔ محمود رمضان‌زاده، مشهد: آستان قدس رضوی