ویکی‌پدیا

اختلال ناخوشی پیشاقاعدگی

نوعی اختلال افسردگی مرتبط با چرخه قاعدگی

اختلال دیسفوریای پیش از قاعدگی (PMDD) حالتی بسیار شدیدتر از سندرم پیشاقاعدگی (PMS) است که به‌عنوان یک اختلال روان‌تنی مشابه با افسردگی تک‌قطبی در نظر گرفته می‌شود.

بین ۲ تا ۱۰ درصد از زنان بین دوران بلوغ تا یائسگی، دچار PMDD می‌شوند و از این بابت، تن و روان‌شان به‌طور جدی دچار آشفتگی و ناخوشی می‌شود. این اختلال، نوع شدیدی از سندرم پیشاقاعدگی است که هر ساله میلیون‌ها زن را دچار اختلالاتی در زمینه‌های عاطفی-هیجانی، ذهنی و جسمی می‌کند. این اختلال به‌طور تنگاتنگی با فراز و نشیب چرخه قاعدگی مرتبط است و معمولاً علائمش در فاز لوتئال چرخهٔ قاعدگی (یعنی روز ۱۷ تا ۲۸ام چرخه-م) ظاهر می‌شود و در این مدت، می‌تواند عملکرد اجتماعی، شغلی و جنسی فرد را به‌طور قابل ملاحظه‌ای تحت‌الشعاع قرار دهد.[۱] طبق پژوهش‌های انجام‌شده در کالج زنان و زایمان ایالات متحده، حدود ۸۰ درصد از زنان در سنین باروری (یعنی از زمان بلوغ تا یائسگی) در روزهای حول و حوش قاعدگی مجموعه‌ای از تغییرات بدنی را تجربه می‌کنند. ۲۰ تا ۴۰ درصد از آن‌ها علائم سندروم پیشاقاعدگی (PMS) و ۲ تا ۱۰ درصد نیز اختلال شدید (PMDD) را تجربه می‌کنند.[۱]زنان مبتلا به PMDD بیشتر در معرض خطر خودکشی هستند. میزان افکار خودکشی ۲.۸ برابر، سابقه برنامه‌ریزی خودکشی ۴.۱۵ برابر و اقدام به خودکشی ۳.۳ برابر افراد معمول است.[۲]

همه‌گیرشناسی ویرایش

بیشتر زنان تا حدودی علائم سندروم پیش از قاعدگی را تجربه می‌کنند. ۲۰ تا ۳۰ درصد علائم کافی برای تشخیص PMS را دارند و ۳ تا ۸ درصد واجد شرایط تشخیص PMDD هستند.[۳][۴] در بررسی‌هایی که در ایران و در شهر شیراز صورت گرفت، نشان داده شد که ۷.۱۹ درصد از افراد مورد بررسی علائمی از سندروم پیش از قاعدگی داشتند. شایع‌ترین‏ علائم روانی احساس خستگی و ضعف، نوسان خلق، بی‏قراری، احساس غم و اختلال خواب بود. شایع‌ترین علائم بدنی سر درد، درد کمر، آکنه و تکرر ادرار گزارش شد.[۵]

علت ویرایش

علائم خلقی PMDD فقط در زنانی که قاعدگی دارند، مشاهده می‌شود. بنابراین، علائم در دوران بارداری و بعد از یائسگی بروز نمی‌کند. سایر اختلالات خلقی به‌طور معمول در تمام طول سنین باروری ادامه دارد و مستقل از چرخه قاعدگی یک زن یا فقدان آن است.[۶]

در حال حاضر بیشترین توافق بر سر آنچه که باعث PMDD می‌شود، افزایش حساسیت به نوسان سطح هورمون‌های جنسی، استرس محیطی و ژنتیک است.[۷] استروئیدهای جنسی، استروژن و پروژسترون از نظر عصبی فعال هستند. آن‌ها در مسیرهای سروتونین نقش دارند. [۷] سروتونین در كنار استروژن در تنظیم خلقی نقش دارد.[۸][۷]

رابطه با بارداری ویرایش

زنان مبتلا به PMDD معمولاً مشاهده می‌کنند که علائم آن‌ها هنگام بارداری ناپدید می‌شوند. اختلال دیسفریک قبل از قاعدگی در درجه اول نوعی اختلال خلقی است که با شروع قاعدگی همراه است. حاملگی، یائسگی و هیسترکتومی‌ها باعث می‌شوند که قاعدگی متوقف شود و از این رو علائم مرتبط با هورمون جنسی نیز متوقف شود.[۹][۱۰]

یائسگی یک زن را به یک اختلال خلقی مستعد می سازد. توقف دائمی چرخه قاعدگی باعث ایجاد علائم و مشکلات روانشناختی می‌شود که همگی مربوط به کمبود استروژن طبیعی پس از یائسگی است.[۱۱]

علائم ویرایش

علائم می‌تواند جسمی یا عاطفی باشد، اما علائم خلقی باید برای تشخیص وجود داشته باشد. [۱۲] زنان مبتلا به PMDD ممکن است فکر خودکشی داشته باشند. [۱۳]

کسی دچار «اختلال ناخوشی پیشاقاعدگی» است که در اکثر چرخه‌های قاعدگی سال گذشته‌اش، در اغلب روزهای آخرین هفتهٔ فاز لوتیل (روز ۱۷ تا ۲۸)، حداقل پنج مورد از علائم زیر را داشته باشد و این علائم چند روز پس از شروع فاز فولیکولار (روز ۱ تا ۱۲) بهبود یابد و در هفتهٔ بعد از قاعدگی به کلی رفع شود (و حتی در این بازه نیز یکی از علائم ۱، ۲، ۳ یا ۴ حضور داشته باشد).[۱]

  • حالت افسردگی جدی، احساس ناامیدی، یا افکار نکوهش خود
  • اضطراب جدی، تنش و احساس تحت فشار بودن و عصبیت
  • احساس عدم ثبات (مثلاً احساس غم ناگهانی، گریهٔ ناگهانی، و حساسیت افزایش‌یافته نسبت به طرد شدن)
  • احساس خشم مداوم یا جدی، بیقراری، یا افزایش مشاجره با دیگران
  • کاهش علاقه به انجام فعالیت‌های روزمره (مثلاً شغل، مدرسه، دوستان و علایق)
  • احساس اینکه تمرکز کردن دشوارتر از سایر اوقات شده‌است
  • بی‌حالی، و خستگی زودرس، یا کمبود شدید انرژی
  • تغییرات چشم‌گیر در اشتها، پرخوری، یا ویار برای یک سری خوراکی‌های معین
  • خوابیدن بیش از حد معمول، یا بی‌خوابی
  • احساس ذهنی آشفتگی و خارج از کنترل بودن
  • بروز علائم جسمی نظیر درد یا تورم پستان‌ها، سردرد، دردهای ماهیچه‌ای یا مفصلی، حس نفخ و بادکردن، افزایش وزن

درمان ویرایش

درمان PMDD اغلب با داروهای ضد افسردگی مانند مهارکننده های انتخاب مجدد سروتونین (SSRI) و همچنین سرکوب تخمک گذاری با استفاده از قرص های ضد بارداری و آنالوگ‌های GnRH انجام می‌شود.[۱۴] SSRI متداول‌ترین روش درمانی است؛ زیرا هم علائم جسمی و عاطفی و هم رفتار و عملکرد کلی زنان را بهبود می‌بخشد.[۱۴] یکی دیگر از درمان‌های تأیید شده توسط FDA برای PMDD، استفاده از قرص‌های پیشگیری از بارداری خوراکی با اتینیل استرادیول و دروسپیرنون (پروژسترون جدید) است.[۱۵] درمان رفتاری شناختی (CBT) برای کاهش علائم قبل از قاعدگی در زنان مبتلا به PMS گزارش شده‌است.[۱۶] در مطالعه‌ای در ایران نشان داده شد که آموزش فنون طرح‌واره‌درمانی می‌تواند بر افسردگی، اضطراب و کارکرد اجتماعی در زنان مبتلا به اختلال ملال پیش از قاعدگی تأثیر داشته باشد.[۱۷]

جستارهای وابسته ویرایش

پیوند به بیرون ویرایش

  • «راهنمای تشخیص و درمان اختلال ناخوشی پیشاقاعدگی». اینترنتی (پاد). ۱۳۹۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۶ آوریل ۲۰۱۶.

منابع ویرایش

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ «راهنمای تشخیص و درمان اختلال ناخوشی پیشاقاعدگی» - اثر ساباش بهاتای، شاشی بهاتای- ترجمهٔ آرش حسینیان/رها تیموری- چاپ اول 1394-لینک کتاب بایگانی‌شده در ۹ مه ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine
  2. ↑ Pilver, Corey E.; Libby, Daniel J.; Hoff, Rani A. (March 2013). "Premenstrual Dysphoric Disorder as a correlate of suicidal ideation, plans, and attempts among a nationally representative sample". Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology. 48 (3): 437–446. doi:10.1007/s00127-012-0548-z. ISSN 0933-7954. PMC 3774023. PMID 22752111.
  3. ↑ Yonkers, Kimberly Ann; O'Brien, Shaughn; Eriksson, Elias (April 2008). "Premenstrual syndrome". The Lancet. 371 (9619): 1200–1210. doi:10.1016/S0140-6736(08)60527-9. PMC 3118460. PMID 18395582.
  4. ↑ Rapkin AJ, Lewis EI (November 2013). "Treatment of premenstrual dysphoric disorder". Women's Health. 9 (6): 537–56. doi:10.2217/whe.13.62. PMID 24161307.
  5. ↑ موسوی نسب, سید مسعود; طوبایی, شعله (2000-02-10). "بررسی نشانگان پیش از قاعدگی در گروهی از زنان در شهر شیراز". مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران. 5 (3): 4–10.
  6. ↑ Douma, SL; Husband, C; O'Donnell, ME; Barwin, BN; Woodend, AK (October 2005). "Estrogen-related mood disorders: reproductive life cycle factors". Advances in Nursing Science. 28 (4): 364–75. doi:10.1097/00012272-200510000-00008. PMID 16292022.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ Reid, Robert; Soares, Claudio (November 2017). "Premenstrual Dysphoric Disorder: Contemporary Diagnosis and Management". Journal of Obstetrics and Gynaecology Canada. 40 (2): 215–223. doi:10.1016/j.jogc.2017.05.018. PMID 29132964.
  8. ↑ Yonkers, Kimberly Ann; O'Brien, Shaughn; Eriksson, Elias (April 2008). "Premenstrual syndrome". The Lancet. 371 (9619): 1200–1210. doi:10.1016/S0140-6736(08)60527-9. PMC 3118460. PMID 18395582.
  9. ↑ Reid RL (June 2012). "When should surgical treatment be considered for premenstrual dysphoric disorder?". Menopause International. 18 (2): 77–81. doi:10.1258/mi.2012.012009. PMID 22611227.
  10. ↑ Kepple, AL; Lee, EE; Haq, N; Rubinow, DR; Schmidt, PJ (April 2016). "History of postpartum depression in a clinic-based sample of women with premenstrual dysphoric disorder". Journal of Clinical Psychiatry. 77 (4): 415–420. doi:10.4088/JCP.15m09779. PMC 6328311. PMID 27035701.
  11. ↑ Studd, John; Nappi, Rossella E (2012). "Reproductive depression". Gynecological Endocrinology. 28 (s1): 42–45. doi:10.3109/09513590.2012.651932. PMID 22394303.
  12. ↑ Steiner, M; Pearlstein, T; Cohen, LS; Endicott, J; Kornstein, SG; Roberts, C; Roberts, DL; Yonkers, K (2006). "Expert guidelines for the treatment of severe PMS, PMDD, and comorbidities: the role of SSRIs". Journal of Women's Health. 15 (1): 57–69. doi:10.1089/jwh.2006.15.57. PMID 16417420.
  13. ↑ Liisa, Hantsoo (14 January 2019). "What is PMDD?". IAPMD. Retrieved 29 April 2019.
  14. ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ Rapkin AJ, Lewis EI (November 2013). "Treatment of premenstrual dysphoric disorder". Women's Health. 9 (6): 537–56. doi:10.2217/whe.13.62. PMID 24161307.
  15. ↑ Ward, Susan (2016). Maternal-Child Nursing Care. Philadelphia, PA, USA: F.A. Davis Company. ISBN 9780803636651.[کدام صفحه؟]
  16. ↑ Kleinstäuber M, Witthöft M, Hiller W (September 2012). "Cognitive-behavioral and pharmacological interventions for premenstrual syndrome or premenstrual dysphoric disorder: a meta-analysis". Journal of Clinical Psychology in Medical Settings. 19 (3): 308–19. doi:10.1007/s10880-012-9299-y. PMID 22426857.
  17. ↑ مهتدی جعفری, سارا; عشایری, حسن; بنیسی, پریناز (2019-09-10). "اثربخشی آموزش فنون طرح‌واره درمانی بر سلامت روان و کیفیت زندگی زنان مبتلا به اختلال ملال پیش از قاعدگی:پی‌گیری یک‌ماهه". مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران. 25 (3): 278–291. doi:10.32598/ijpcp.25.3.278.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=اختلال_ناخوشی_پیشاقاعدگی&oldid=36490670»