ادراک چهره درک و تفسیر فرد از چهره است. ادراک مستلزم حضور آگاهی است و از این رو سیستم‌های خودکار تشخیص چهره را در این مقاله شامل نمی‌شود. اگرچه تشخیص چهره در گونه‌های دیگر زیستی یافت می‌شود،[۱] این مقاله بر روی ادراک چهره در انسان تمرکز دارد.

Close-up photograph of an adult male's face, covered in make-up.
صورت یک مرد بالغ با آرایش

درک ویژگی‌های صورت بخش مهمی از شناخت اجتماعی است.[۲] اطلاعات جمع‌آوری‌شده از چهره به افراد کمک می‌کند تا هویت یکدیگر، آنچه را که فکر می‌کنند و احساس می‌کنند را درک کنند. پیش‌بینی اعمال یکدیگر، شناخت احساسات خود، ایجاد ارتباط و ارتباط از طریق زبان بدن ارتباط نیز به ادراک چهره وابسته است. توسعه تشخیص چهره در انسان همانند یک بلوک ساختمانی ضروری برای درک ساختارهای پیچیده اجتماعی است. داشتن توانایی درک هویت، خلق و خو، سن، جنس و نژاد به افراد اجازه می‌دهد تا نحوه تعامل خود با یکدیگر را شکل دهند و محیط اطراف خود را درک کنند.[۳][۴]

اگرچه تصور می‌شود که ادراک صورت عمدتاً ناشی از دریافت بصری است، اما مطالعات نشان داده‌اند که حتی افرادی که نابینا به دنیا می‌آیند نیز می‌توانند درک صورت را بدون بینایی بیاموزند.[۵] مطالعات از مفهوم مکانیزم تخصصی برای درک چهره حمایت کرده‌است.[۶]

بررسی اجمالی ویرایش

نظریه‌های مربوط به فرآیندهای درگیر در درک چهره بزرگسالان عمدتاً از دو منبع آمده‌است. تحقیق در مورد ادراک طبیعی صورت بزرگسالان و مطالعه اختلالات در درک صورت که ناشی از آسیب مغزی یا بیماری عصبی است.

مدل بروس و یانگ ویرایش

 
مدل تشخیص چهره بروس و یانگ-۱۹۸۶

یکی از پذیرفته‌شده‌ترین نظریه‌های ادراک چهره استدلال می‌کند که درک چهره‌ها شامل چندین مرحله است:[۷] همانند از ابتدا دستکاری‌های ادراکی اولیه بر روی اطلاعات حسی برای استخراج جزئیات دربارهٔ فرد (مانند سن، جنسیت یا جذابیت) گرفته، تا توانایی به یاد آوردن جزئیات معنی دار مانند نام آنها و هر گونه تجربه مرتبط گذشته از فرد.

این مدل که توسط ویکی بروس و اندرو یانگ در سال ۱۹۸۶ ایجاد شد، استدلال می‌کند که ادراک چهره شامل فرآیندهای فرعی مستقلی است که به صورت هماهنگ کار می‌کنند.

توسعه و رشد اولیه ویرایش

علیرغم مطالعات متعدد، هیچ بازه زمانی قابل قبولی وجود ندارد که در آن یک انسان معمولی توانایی درک چهره‌ها را توسعه دهد.

توانایی تشخیص چهره از اشیاء دیگر ویرایش

بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که نوزادان در میدان بینایی خود به چهره‌ها توجه ترجیحی می‌دهند، که نشان می‌دهد آنها می‌توانند چهره را از اشیاء دیگر تشخیص دهند.

توانایی تشخیص احساسات در صورت ویرایش

 
نمونه‌هایی از احساسات مختلف

در حدود هفت ماهگی، نوزادان توانایی تشخیص چهره‌ها را از طریق احساسات نشان می‌دهند. با این حال، اینکه آیا آنها به‌طور کامل تشخیص احساسات را توسعه داده‌اند، مشخص نیست. تشخیص تفاوت‌های بصری در حالات چهره با درک ظرفیت یک احساس خاص متفاوت است.

توانایی تشخیص چهره‌های آشنا ویرایش

مشخص نیست چه زمانی انسان‌ها توانایی تشخیص چهره‌های آشنا را پیدا می‌کنند. مطالعات نتایج متفاوتی دارند و ممکن است به عوامل متعددی (مانند مواجهه مداوم با چهره‌های خاص در یک دوره زمانی خاص) بستگی داشته باشند.

توانایی «تقلید» چهره‌ها ویرایش

موضوعی که معمولاً مورد مناقشه است، سنی است که در آن می‌توانیم حالات چهره را تقلید کنیم.

  • نوزادان دو روزه می‌توانند از بزرگسالان تقلید کنند، می‌توانند جزئیاتی مانند شکل دهان و چشم را تقلید کنند و همچنین عضلات خود را برای ایجاد الگوهای مشابه حرکت دهند.[۸]
  • با این حال، این ایده که نوزادان کمتر از دو سال می‌توانند حالت‌های چهره را تقلید کنند، توسط سوزان اس. جونز مورد مناقشه قرار گرفت، او معتقد بود که نوزادان از محتوای احساسی رمزگذاری‌شده در حالات صورت بی‌اطلاع هستند و همچنین فهمید که آنها تا سال دوم زندگیشان قادر به تقلید حالات صورت نیستند. او همچنین دریافت که تقلید در سنین مختلف ظاهر می‌شود.[۹]

نوروآناتومی ویرایش

نواحی کلیدی مغز ویرایش

 
اسکن fMRI با کامپیوتر از فردی که از او خواسته شده‌است به صورت‌ها نگاه کند. (در ناحیه صورت دوکی شکل)

ادراک صورت دارای ارتباط عصبی آناتومیکی در مغز است.

 
یک "گربل (greeble)" (شکل بی‌معنایی که در آزمایش‌های تشخیص چهره استفاده می‌شود)

برتری چهره در یادآوری حافظه ویرایش

در طول ادراک چهره، شبکه‌های عصبی برای یادآوری خاطرات با مغز ارتباط برقرار می‌کنند.[۱۰]

بر اساس مدل سمینال (به انگلیسی:Seminal Model) ادراک چهره، سه مرحله پردازش چهره وجود دارد:[۷][۱۰]

  • تشخیص چهره
  • یادآوری خاطرات و اطلاعات مرتبط با آن چهره
  • یادآوری نام

در این سه مرحله استثنا وجود دارد. به عنوان مثال، در موارد محرک‌های بسیار آشنا، نام‌ها سریعتر از اطلاعات معنایی به یاد می‌آیند.[۱۱] در حالی که چهره یک شناسه قدرتمند است، صدا نیز به تشخیص کمک می‌کند.[۱۲][۱۳]

راک چهره دارند، اما مشاهده شده‌است که پدیده تشخیص چهره خود تنها برای چند گونه منحصر به فرد است. به دلیل ارتباط آن با فرایند یکپارچگی ادراکی، علاقه خاصی به مطالعه ادراک از چهره خود وجود دارد.

تست آینه ویرایش

گوردون گالوپ جونیور در سال ۱۹۷۰ تکنیکی را به عنوان تلاشی برای سنجش خودآگاهی توسعه داد. این تکنیک معمولاً دارای تست آینه ای است.

جنسیت ویرایش

 
یک انسان نر و ماده.

مطالعات با استفاده از تکنیک‌های الکتروفیزیولوژیکی تفاوت‌های مرتبط با جنسیت را در طول یک عمل تشخیص چهره و یک کار شناسایی عاطفه چهره نشان داده‌اند.[۱۴]

قومیت ویرایش

 
نمونه ای از چهره‌های واقعی و ویرایش شده سفید و آسیایی مورد استفاده در بررسی اثر متقابل بین نژادی[۱۵]

تفاوت در تشخیص چهره خود در مقابل نژاد دیگر و تبعیض ادراکی برای اولین بار در سال ۱۹۱۴ میلادی مورد تحقیق قرار گرفت.[۱۶] انسان‌ها تمایل دارند که افراد نژادهای دیگری غیر از نژاد خودشان را شبیه هم درک کنند:

به چالش کشیدن اثر متقابل بینا نژادی ویرایش

اثرات متقابل نژادی را می‌توان از طریق تعامل با افراد نژادهای دیگر تغییر داد.[۱۷] تجربه بین نژادی تأثیر عمده ای بر اثر متقابل بینا نژادی دارد.[۱۸] مجموعه‌ای از مطالعات نشان داد که شرکت‌کنندگانی که تجربه بیشتری از تعامل با نژاد دیگر داشتند، نسبت به شرکت‌کنندگانی که تجربه کمتری داشتند، به‌طور مداوم در تشخیص چهره‌های نژاد دیگر دقیق‌تر بودند.[۱۸][۱۹] بسیاری از مدل‌های فعلی این اثر فرض می‌کنند که مکانیسم‌های پردازش چهره کل‌نگر هنگام مشاهده چهره‌های نژاد خود به‌طور کامل‌تری درگیر می‌شوند.[۲۰]

تشخیص چهره در اوتیسم ویرایش

 
کودک مبتلا به اوتیسم.

اختلال طیف اوتیسم یک اختلال رشد عصبی جامع است که نقص‌های اجتماعی، ارتباطی و ادراکی ایجاد می‌کند.[۲۱] افراد مبتلا به اوتیسم در تشخیص هویت چهره و تشخیص عبارات احساسی مشکل دارند.[۲۲] گمان می‌رود این کسری‌ها ناشی از ناهنجاری‌های مراحل اولیه و اواخر رشدی پردازش صورت باشد.[۲۳]

سرعت و روش‌ها ویرایش

افراد مبتلا به اوتیسم محرک‌های چهره و غیر چهره را با سرعت یکسان با افراد عادی پردازش می‌کنند.[۲۳][۲۴]

روان‌گسیختگی ویرایش

 
اسکیزوفرنی، اثر ویلیام ا. اورسپرونگ.

اسکیزوفرنی بر توجه، ادراک، حافظه، یادگیری، پردازش، استدلال و حل مسئله تأثیر می‌گذارد.[۲۵]

منابع ویرایش

  1. Pavelas (19 April 2021). "Facial Recognition is an Easy Task for Animals". Sky Biometry. Archived from the original on 19 April 2021. Retrieved 19 April 2021.
  2. Krawczyk, Daniel C. (2018). Reasoning; The Neuroscience of How We Think. Academic Press. pp. 283–311. ISBN 978-0-12-809285-9.
  3. Quinn, Kimberly A.; Macrae, C. Neil (November 2011). "The face and person perception: Insights from social cognition: Categorizing faces". British Journal of Psychology. 102 (4): 849–867. doi:10.1111/j.2044-8295.2011.02030.x. PMID 21988388.
  4. Young, Andrew W.; Haan, Edward H. F.; Bauer, Russell M. (March 2008). "Face perception: A very special issue". Journal of Neuropsychology. 2 (1): 1–14. doi:10.1348/174866407x269848. PMID 19334301.
  5. Likova, Lora T. (19 April 2021). "Learning face perception without vision: Rebound learning effect and hemispheric differences in congenital vs late-onset blindness". IS&T Int Symp Electron Imaging. 2019 (2019): 2371-23713 (12): 237-1–237-13. doi:10.2352/ISSN.2470-1173.2019.12.HVEI-237. PMC 6800090. PMID 31633079.
  6. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام :42 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ Bruce, V.; Young, A (1986). "Understanding Face Recognition". British Journal of Psychology. 77 (3): 305–327. doi:10.1111/j.2044-8295.1986.tb02199.x. PMID 3756376.
  8. Field, T.; Woodson, R; Greenberg, R; Cohen, D (8 October 1982). "Discrimination and imitation of facial expression by neonates". Science. 218 (4568): 179–181. Bibcode:1982Sci...218..179F. doi:10.1126/science.7123230. PMID 7123230.
  9. Jones, Susan S. (27 August 2009). "The development of imitation in infancy". Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences. 364 (1528): 2325–2335. doi:10.1098/rstb.2009.0045. PMC 2865075. PMID 19620104.
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ Mansour, Jamal (30 January 2010). "Facial Recognition". Corsini Encyclopedia of Psychology. Vol. 1–2. doi:10.1002/9780470479216.corpsy0342. ISBN 978-0-470-47921-6.
  11. Calderwood, L; Burton, A.M. (November 2006). "Children and adults recall the names of highly familiar faces faster than semantic information". British Journal of Psychology. 96 (4): 441–454. doi:10.1348/000712605X84124. PMID 17018182.
  12. Ellis, Hadyn; Jones, Dylan; Mosdell, Nick (February 1997). "Intra- and Inter-modal repetition priming of familiar faces and voices". British Journal of Psychology. 88 (1): 143–156. doi:10.1111/j.2044-8295.1997.tb02625.x. PMID 9061895.
  13. Nadal, Lynn (2005). "Speaker Recognition". Encyclopedia of Cognitive Science. Vol. 4. pp. 142–145.
  14. Everhart DE; Shucard JL; Quatrin T; Shucard DW (July 2001). "Sex-related differences in event-related potentials, face recognition, and facial affect processing in prepubertal children". Neuropsychology. 15 (3): 329–41. doi:10.1037/0894-4105.15.3.329. PMID 11499988.
  15. Wang, Zhe; Quinn, Paul C.; Tanaka, James W.; Yu, Xiaoyang; Sun, Yu-Hao P.; Liu, Jiangang; Pascalis, Olivier; Ge, Liezhong; Lee, Kang (2015). "An other-race effect for configural and featural processing of faces: upper and lower face regions play different roles". Frontiers in Psychology (به انگلیسی). 6: 559. doi:10.3389/fpsyg.2015.00559. ISSN 1664-1078. PMC 4424811. PMID 26005427.
  16. Feingold, C.A. (1914). "The influence of environment on identification of persons and things". Journal of Criminal Law and Police Science. 5 (1): 39–51. doi:10.2307/1133283. JSTOR 1133283. Archived from the original on 19 July 2018. Retrieved 5 February 2019.
  17. Sangrigoli, S.; Pallier, C.; Argenti, A. -M.; Ventureyra, V.  a.  G.; de Schonen, S. (1 June 2005). "Reversibility of the other-race effect in face recognition during childhood". Psychological Science. 16 (6): 440–444. doi:10.1111/j.0956-7976.2005.01554.x (inactive ۲۸ فوریه ۲۰۲۲). PMID 15943669.{{cite journal}}: نگهداری CS1: DOI غیرفعال (link)
  18. ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ Walker, Pamela M; Tanaka, James W (1 September 2003). "An Encoding Advantage for Own-Race versus Other-Race Faces". Perception (به انگلیسی). 32 (9): 1117–1125. doi:10.1068/p5098. ISSN 0301-0066. PMID 14651324.
  19. Walker, Pamela M.; Hewstone, Miles (2006). "A developmental investigation of other-race contact and the own-race face effect". British Journal of Developmental Psychology (به انگلیسی). 24 (3): 451–463. doi:10.1348/026151005X51239. ISSN 2044-835X. Archived from the original on 3 June 2021. Retrieved 30 June 2022.
  20. de Gutis, Joseph; Mercado, Rogelio J.; Wilmer, Jeremy; Rosenblatt, Andrew (10 April 2013). "Individual differences in holistic processing predict the own-race advantage in recognition memory". PLOS ONE. 8 (4): e58253. Bibcode:2013PLoSO...858253D. doi:10.1371/journal.pone.0058253. PMC 3622684. PMID 23593119.
  21. Behrmann, Marlene; Avidan, Galia; Leonard, Grace Lee; Kimchi, Rutie; Luna, Beatriz; Humphreys, Kate; Minshew, Nancy (January 2006). "Configural processing in autism and its relationship to face processing". Neuropsychologia. 44 (1): 110–129. CiteSeerX 10.1.1.360.7141. doi:10.1016/j.neuropsychologia.2005.04.002. PMID 15907952.
  22. Weigelt, Sarah; Koldewyn, Kami; Kanwisher, Nancy (2012). "Face identity recognition in autism spectrum disorders: A review of behavioral studies". Neuroscience & Biobehavioral Reviews. 36 (3): 1060–1084. doi:10.1016/j.neubiorev.2011.12.008. PMID 22212588.
  23. ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ Dawson, Geraldine; Webb, Sara Jane; McPartland, James (2005). "Understanding the nature of face processing impairment in autism: Insights from behavioral and electrophysiological studies". Developmental Neuropsychology. 27 (3): 403–424. CiteSeerX 10.1.1.519.8390. doi:10.1207/s15326942dn2703_6. PMID 15843104.
  24. Kita, Yosuke; Inagaki, Masumi (2012). "Face recognition in patients with Autism Spectrum Disorder". Brain and Nerve. 64 (7): 821–831. PMID 22764354.
  25. Megreya, Ahmed M. (2016). "Face perception in schizophrenia: A specific deficit". Cognitive Neuropsychiatry. 21 (1): 60–72. doi:10.1080/13546805.2015.1133407. PMID 26816133.