ارسنجان

اَرسَنجان (به پارسی میانه: ارسنگان) از شهرهای استان فارس و مرکز شهرستان ارسنجان است. بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۱۷٬۷۰۶ نفر بوده‌است.

ارسنجان ارسنجون
از بالا راست به چپ: مسجد جامع ارسنجان، مروارید سبز، پیر قوچ، ارسنجان در شب
کشور	ایران
استان	فارس
شهرستان	ارسنجان
بخش	مرکزی
نام(های) دیگر	ارسنگان (یکی از نام‌های قدیم) ، ارژنگان
نام(های) پیشین	ارسنگان ، ارژنگان
مردم
جمعیت	۱۷٬۷۰۶ نفر(۱۳۹۵)
رشد جمعیت	۲٪+ (۵سال)
جغرافیای طبیعی
ارتفاع	۱۶۳۸ متر
اطلاعات شهری
تأسیس شهرداری	۱۳۳۵
ره‌آورد	انار - آبنبات ارسنجان- حلوای سین ارسنجان - رب انار ارسنجان - انار ارسنجان-
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۷۱-۴۳۵۲-۰۰۰۰
وبگاه	انجمن دانش آموختگان ارسنجان
شناسهٔ ملی خودرو	۸۳ ص ایران
کد آماری	۱۳۲۱
ارسنجان روی نقشه ایران ۲۹°۵۴′۴۴″ شمالی ۵۳°۱۸′۳۰″ شرقی

شهرستان ارسنجان

پیرامون ارسنجان را جنگلهای سرسبز بناب و کوه‌های سربلند با مناظر بدیع احاطه کرده‌است. از مناظر دیدنی ارسنجان می‌توان به جنگلهای سرسبز طبیعی بناب، فیجان، خلیل بگ، تنگ اشکن و چشمه‌سارها ارتفاعات دال‌نشین کوه‌های قلات، دریاچه طشک، غار ضحاک، چشمه شیرخون، پیر با صفا، مروارید سبز (تک درخت روییده بر سنگ)، دریاچه ارسنجان و باغ‌های سرسبز شمال و غرب جنوب ارسنجان اشاره کرد.زبان اصلی مردم ارسنجان گویش فارسی دارند.

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۱۷٬۷۰۶ نفر (۵٬۲۸۴ خانوار) بوده‌است.

جمعیت تاریخی
سال	جمعیت	±%
۱۳۴۵	۵٬۹۱۹	—
۱۳۵۵	۶٬۵۱۰	۱۰٪+
۱۳۷۰	۱۲٬۴۹۲	۹۱٫۹٪+
۱۳۷۵	۱۴٬۷۴۴	۱۸٪+
۱۳۸۵	۱۷٬۶۴۲	۱۹٫۷٪+
۱۳۹۰	۱۷٬۳۸۲	۱٫۵٪−
۱۳۹۵	۱۷٬۷۰۶	۱٫۹٪+

وجه تسمیه

اسم اولیه این شهرستان ارژنگان یا ارسنگان بوده، که از دو بخش ارسن به معنای خوش آب و هوا و گان به معنای جا و مکان تشکیل شده. بعد از یورش اعراب به ایران و تغییر زبان ایرانیان نام این شهر به ارسنجان تغییر یافته‌است.

ویژگی‌های تاریخی

شهر ارسنجان در کتب گذشته همچون فارسنامه ناصری، آثار العجم فرصت الدوله شیرازی، بستان السیاحه زین العابدین صوفی، دائرةالمعارف علامه دهخدا از آن نام برده‌اند، اما تاریخ صحیح و دقیقی که بتوان بر آن استناد جست و سال بنای این شهر را دانست در دست نیست.

شهرستان ارسنجان دارای چندین اثر باستانی، میراث فرهنگی و گردشگری مانند مسجد جامع، مدرسه سعیدیه، ایوان قدمگاه مربوط به دوره هخامنشی، قلاتخوار، جمال آباد، تل مهره‌ای (کمال‌آباد)، قصر منوچهر، مربوط به دوره ساسانی، تل تیموریان و تل کاخ، سد دختر، چشمه گمبان و…

شاعرانی چون میرزا محمود خان آغاز، میرزا مصطفی خان انجام، ناصر الدین خان سالار، سکینه آغازی ارسنجانی و دکتر مهدی حمیدی شیرازی از شاعران کهن ارسنجان هستند.

زبان

زبان مردم شهر و شهرستان ارسنجان فارسی است. اکثریت فارس زبان هستند و عدهٔ کمی ترک‌زبان و عربی تکلم می‌کنند.

پوشش گیاهی

درختان این منطقه شامل درختان کهن بنه (پسته کوهی)، الوک، ارژن بلوط، انجیر کوهی، گز، تنگز را شامل می‌شود و گیاهانی چون جاشیر، آویشن برگ پهن، آویشن برگ نازک، پرسیاوش، کنگر، قارچ کوهی (هکل و دنبل)، بن سرخ، پیازوک، پونه، نعنای وحشی، گل یخ، زعفران و بسیاری از این قبیل می‌باشد.

آثار تاریخی

از آثار تاریخی این شهرستان می‌توان به آثار زیر اشاره کرد:

• تل تیموران
• ایوان قدمگاه
• قصر منوچهر
• مدرسه سعیدیه ارسنجان
• مسجد جامع
• تل شاه ولی که متأسفانه با بی‌تدبیری از بین رفت و با خاک یکسان شد.

از دیگر آثار می‌توان به قلعهٔ گچی مربوط به زمان اسماعیلیه، آسیاب آبی تل سفید، تنوره و برج آسیاب ملکشاه و سد دختر نام برد.

جاذبه‌های گردشگری

غار سیده خاتون مربوط به ۶۰ تا ۷۰ هزار سال قبل

از مناظر دیدنی ارسنجان می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• چشمه گمبان
• جنگل بناب
• جنگل خلیل بیگ
• منطقه فیجان
• تنگ شکن
• دریاچه طشک
• غار ضحاک
• طاق پیر با صفا
• مروارید سبز ارسنجان
• غار سیده خاتون
• تل شرابی
• تل شنی
• تل روباهی

و باغ‌های سر سبز شمال، غرب و جنوب اشاره کرد.

تقسیمات کشوری

بخش مرکزی بخش توابع،به مرکزیت شوراب

• دهستان خبریز

• دهستان علی‌آباد ملک

ره‌آورد

از سوغات ارسنجان می‌توان اقلامی چون رب انار، حلوای سین، آبنبات ارسنجان، زرد انار، سفیداب، بنه، اناردانه و تک را یاد کرد.

مراکز آموزش عالی

• دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان
• دانشگاه پیام نور واحد ارسنجان
• دبیرستان متوسطه غیرانتفاعی سما
• دبیرستان علیرضا اسکندری

نگارخانه

• 
  پیر با صفا
• 
  باغات ارسنجان
• 
  مروارید سبز ارسنجان در روز برفی
• 
  مدرسه علمیه سعیدیه ارسنجان
• 
  مسجد جامع ارسنجان
• 
  مسجد جامع ارسنجان
• 
  کوچه باغات ارسنجان در زمستان

جستارهای وابسته

• فهرست شهرهای استان فارس
• دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان

منابع

• بلندا و جایگاه
• اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳ خ.