اسرا پناهی
اَسراء پناهی (۱۴ اسفند ۱۳۸۵ – ۲۰ مهر ۱۴۰۱) دانش‌آموز اهل ایران بود که طی خیزش ۱۴۰۱ ایران در جریان حمله به دبیرستان شاهد اردبیل به دست نیروهای امنیتی لباس شخصی ضرب و شتم شده و کشته شد. در ۲۰ مهر ۱۴۰۱، بعد از آنکه تعدادی از دانش آموزان دختر در دبیرستان شاهد دست به اعتراض زده و شعارهای ضد حکومتی سر دادند، نیروهای لباس شخصی به این مدرسه حمله کرده و بعد از ضرب و شتم دانش آموزان از جمله اسراء پناهی تعدادی از آنها را دستگیر کرده‌اند. پناهی در جریان این حمله به شدت زخمی شد و در بیمارستان فاطمی اردبیل جان باخت.[۱]
| اسرا پناهی | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | ۱۴ اسفند ۱۳۸۵[۱] |
| درگذشت | ۲۰ مهر ۱۴۰۱ (۱۵ سال) اردبیل، ایران |
| علت مرگ | ضرب و شتم توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی، خونریزی مغزی |
| آرامگاه | قبرستان علی‌آباد، اردبیل |
| محل زندگی | اردبیل، ایران |
| تحصیلات | دانش‌آموز دبیرستان |
| شناخته‌شده برای | یکی از کشته‌شدگان خیزش ۱۴۰۱ ایران |
زندگی شخصی ویرایش
اسرا پناهی خانقاه، فرزند احمد، زادهٔ ۱۴ اسفند ۱۳۸۵ بود و در زمان مرگ ۱۵ سال داشت. او دانش‌آموز دبیرستان دخترانهٔ شاهد به نام «راثی نظام» بود. او یک خواهر و یک برادر دارد.[۱]
به ادعای سید کاظم موسوی،[۲] نمایندهٔ اردبیل در مجلس شورای اسلامی، پدر اسرا به‌دلیل «قتل ناموسی» اعدام شده است. در ۲۱ شهریور ماه ۱۴۰۱ سازمان حقوق بشر ایران خبر از اعدام فردی در زندان اردبیل به نام احمد پناهی خانقاه داد که چهار سال پیش به اتهام «قتل عمد» به قصاص محکوم شده بود.[۱]
کشته‌شدن ویرایش
روایت شاهدان عینی ویرایش
به روایت شاهدان عینی در روز چهارشنبه ۲۰ مهر ۱۴۰۱ در اردبیل، پس از آنکه تعدادی از دانش‌آموزان دبیرستان دخترانهٔ شاهد در اعتراض به اجبار برای اجرای سرود حکومتی سلام فرمانده دست به اعتراض زده و شعار «مرگ بر دیکتاتور» و شعارهای ضدحکومتی سر دادند، نیروهای لباس شخصی به این مدرسه حمله کرده و پس از ضرب‌وشتم دانش‌آموزان، از جمله اسراء پناهی، تعدادی از آنها را دستگیر کردند. اسراء پناهی در جریان این حمله به‌شدت زخمی شد و در پی آن در بیمارستان جان باخت.[۳][۴]
روایت حکومتی ویرایش
بعد از اعتراضات گسترده در اردبیل، رسانه‌های رسمی و نزدیک به حکومت ایران دلیل مرگ اسرا پناهی را «بیماری قلبی مادرزادی» یا «خودکشی با قرص برنج» مطرح و مدعی هستند ارتباطی به اعتراضات جاری در ایران نداشته است. کانون صنفی معلمان اردبیل، شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان و علی دایی، فوتبالیست اردبیلی، این روایت حکومتی را رد می‌کنند.[۱]
واکنش‌ها ویرایش
در نخستین واکنش رسمی به ضرب‌وشتم دانش‌آموزان در اردبیل، مدیرکل امنیتی و انتظامی استانداری روز جمعه، ۲۲ مهرماه، این اخبار را «شایعهٔ رسانه‌های معاند» خواند و خبرگزاری دولتی ایرنا نیز نوشت که «روز پنج‌شنبه مدارس اردبیل تعطیل بوده است و اساساً دانش‌آموزی در مدارس حضور نداشته که مورد ضرب‌وشتم قرار گیرد.»[۵]
کلام‌الله صفری، مدیرکل آموزش‌وپرورش استان اردبیل، نیز در همین روز، در مصاحبه با خبرنگار ایرنا، خبر جان باختن، ضرب‌وشتم و دستگیری دانش‌آموزان در جریان اعتراضات روز چهارشنبه در شهر اردبیل را رد کرد.[۵]
با این همه اخبار و گزارش‌های غیررسمی در شبکه‌های اجتماعی حکایت از آن دارد که دبیرستان دخترانهٔ شاهد در اردبیل پس از اعتراض دانش‌آموزان صحنهٔ برخورد لباس‌شخصی‌ها و مأموران امنیتی بوده است و ویدئوهایی از سر دادن شعار «مرگ بر دیکتاتور» از سوی دانش‌آموزان و حضور نیروهای لباس‌شخصی در دبیرستان شاهد در اردبیل در روز چهارشنبه در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است. در ویدئویی دیگر آمبولانسی در مقابل این دبیرستان مشاهده می‌شود.[۵]
شبکهٔ اطلاع‌رسانی دانا ویدیویی از مردی با ماسک منتشر کرد که خود را عموی اسراء پناهی می‌نامد و به زبان ترکی می‌گوید که برادر او «یک ماه پیش فوت کرده» و برادرزاده وی نیز «ناراحتی مادرزادی قلبی» داشت که نیمه‌شب در خانه حال او بد می‌شود و بعد که به بیمارستان منتقلش می‌کنند، آنجا فوت می‌کند. او می‌گوید مرگ اسراء پناهی به هیچ تجمع و شورشی ربطی ندارد و کاربران شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها باید خانواده آنها را درک کنند. شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران گزارش داد، مرگ اسراء پناهی بر اثر حمله نیروهای لباس شخصی به تجمع دانش‌آموزان دبیرستان دخترانهٔ شاهد اردبیل در روز پنج‌شنبه و ضرب‌وشتم آنها رخ داده است.[۶] این شورا روز دوشنبه تأکید کرد که مرگ اسرا پناهی، در جریان یورش نیروهای لباس شخصی به دبیرستان شاهد «مسجل» شده است و همچنین از زخمی شدن دست‌کم ده دانش‌آموز و تحویل هفت دانش‌آموز دیگر به نیروهای امنیتی با همکاری مسئولان مدرسه و انتقال آنها به مکانی نامعلوم خبر داد.[۷]
علی دایی فوتبالیست و سرمربی سابق تیم ملی ایران در واکنش به ادعاهای صداوسیما و خبرگزاری‌های حکومتی در یک پست اینستاگرامی، شایعات مطرح‌شده از سوی شهردار اردبیل، مبنی بر خودکشی او را کذب خواند.[۸] او با اشاره به کشته شدن این دانش آموز نوشت: «سکوت ناشی از اعمال فشار حاکمیت در برابر اعتراضات و هتک حرمت به دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف که پایه‌های علمی و معرفتی خود را در این نهاد پرورش داده‌ام، امروز منجر به تعرض به دانش‌آموزان بی‌گناه در مدارس و ضرب‌وشتم و ریختن خون یکی دیگر از دخترانم در زادگاهم گردیده، سکوتی که تاوان مرگ دارد و هر روز داغی دیگر بر دل جای جای ایرانم می‌نشاند که حکم خیانت به انسانیت و میهنم را دارد.»[۹] علی دایی، چند بار دیگر هم روایت رسمی از «خودکشی» اسرا پناهی، دانش‌آموز اردبیلی را مجدداً رد کرد. او در حالی‌که از سوی رسانه‌های دولتی دربارهٔ موضع‌گیری پیرامون قتل اسرا پناهی مورد انتقاد شدید قرار گرفت، نوشت: «لازم به ذکر می‌دانم اطلاعات من از زادگاهم اردبیل کامل می‌باشد و اگر به صحت مسئله‌ای نرسم هیچگاه اظهار نظر نمی‌کنم.»[۱۰][۱۱][۷]
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ «اسرا پناهی؛ چه بر سر دختر اردبیلی آمد؟». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۹ اکتبر ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱۹ اکتبر ۲۰۲۲.
- ↑ «اسرار اسرا». ایرنا. ۲۰۲۲-۱۰-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۰-۱۸.
- ↑ «اختصاصی؛ جزییات تازه از ضرب و جرح دانش‌آموزان دبیرستان شاهد اردبیل و کشته شدن یک نوجوان». ایران اینترنشنال. ۲۳ مهر ۱۴۰۱.
- ↑ «نگرانی خانواده‌ها در اردبیل در مورد «دانش‌آموزان مفقودی»، یک دانش‌آموز «در کُما»». رادیو فردا. ۲۳ مهر ۱۴۰۱. دریافت‌شده در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۲.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ «نگرانی خانواده‌ها در اردبیل در مورد «دانش‌آموزان مفقودی»، یک دانش‌آموز «در کُما»». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۰-۱۸.
- ↑ «انتشار ویدیوی منسوب به بستگان دانش‌آموز فوت‌شده اردبیلی: اسراء پناهی بیماری مادرزادی قلبی داشت». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۰-۱۹.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ «تاکید علی دایی بر «صحت» گزارش‌های غیرحکومتی دربارهٔ مرگ اسرا پناهی». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۰-۱۸.
- ↑ «علی دایی دربارهٔ مرگ اسرا پناهی: خودکشی دختر نازنین شهرم صحت ندارد و شما راست نمی‌گویید». ایران اینترنشنال. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۰-۱۸.
- ↑ «علی دایی می‌گوید سکوت در قبال رخدادهای کنونی ایران «تاوان مرگ» دارد». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۰-۱۹.
- ↑ «علی دایی روایت حکومتی از «خودکشی» اسرا پناهی را رد کرد». العربیه فارسی. ۲۰۲۲-۱۰-۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۰-۱۸.
- ↑ «تشکیل کمیتهٔ حقیقت‌یاب دربارهٔ فوت اسرا پناهی با حضور علی دایی؟ | پایگاه خبری تحلیلی انصاف نیوز». انصاف نیوز. ۲۰۲۲-۱۰-۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۰-۱۸.