اقتصاد دانش‌بنیان

اقتصاد دانش‌بنیان (به انگلیسی: Knowledge-based economy) استفاده از دانش برای ایجاد کالاها و خدمات است. به‌طور خاص، به بخش بالایی از کارگران ماهر در اقتصاد یک محل، کشور یا جهان اشاره دارد و این ایده که بیشتر مشاغل نیاز به مهارت‌های تخصصی دارد. به‌طور خاص، سرمایه اصلی کارگران، دانش است و بسیاری از مشاغل کارگرانی نیاز دارند که دارای دانشی برای به دست آوردن اطلاعات و ساختن ایده‌های جدید نیاز دارند. این برخلاف اقتصاد کشاورزی (جایی که فعالیت اصلی کشاورزی معیشتی است که نیاز اصلی آن کار دستی است) یا یک اقتصاد صنعتی (که تولید انبوه دارد اما در جایی که بیشتر مشاغل نسبتاً غیر ماهر هستند). اقتصاد دانش بنیان بر اهمیت مهارت در یک اقتصاد خدماتی تأکید دارد، مرحله سوم توسعه اقتصادی که به آن اقتصاد پسا صنعتی نیز گفته می‌شود. این اصطلاحات مربوط به اقتصاد اطلاعاتی است که بر اهمیت اطلاعات به عنوان سرمایه غیر فیزیکی و اقتصاد دیجیتال تأکید می‌کند، که تأکید بر میزان تسهیل فناوری اطلاعات تجارت است. برای شرکت‌ها، مالکیت معنوی مانند اسرار تجاری، مطالب دارای حق چاپ و فرایند ثبت اختراع در اقتصاد دانش بنیان بیشتر از دوره‌های قبلی با ارزش تر می‌شود.انتقال اقتصاد جهانی به اقتصاد دانش بنیان همچنین به عنوان عصر اطلاعات شناخته می‌شود و جامعه اطلاعاتی را به وجود می‌آورد. اصطلاح اقتصاد دانش بنیان توسط پیتر دراکر عنوان فصل ۱۲ در کتاب «عصر ناپیوستگی» (۱۹۶۹) معروف شد که دراکر به اقتصاددان فریتز ماچلوپ نسبت داد، و منشأ آن ایده مدیریت علمی است که توسط فردریک وینسلو تایلور توسعه یافته‌است.[۱]

مفاهیمویرایش

یک مفهوم اصلی اقتصاد دانش بنیان این است که دانش و آموزش (که اغلب از آن به عنوان "سرمایه انسانی" یاد می‌شود) می‌توان به عنوان یکی از دو مورد زیر رفتار کرد:

یک: محصول تجاری، به عنوان محصولات و خدمات روشنفکر آموزشی و نوآورانه می‌تواند برای بازدهی ارزش بالایی صادر شود.

دو: دارایی تولیدی

می‌توان آن را این چنین تعریف کرد:

(تولید و خدمات مبتنی بر فعالیتهای دانش فشرده که منجر به تسریع در پیشرفت فنی و علمی و همچنین منسوخ شدن سریع می‌شوند. مؤلفه اصلی اقتصاد دانش، اعتماد به نفس بیشتر از سرمایه فیزیکی یا منابع طبیعی است)[۲]

پایه و اساس اولیه اقتصاد دانش در سال ۱۹۶۶ در کتاب «عصر ناپیوستگی» نوشته پیتر دراکر معرفی شد. دراکر در این کتاب تفاوت بین کارگر دستی و کارگر دانش بنیان را توضیح داده‌است. کارگر دستی، به گفته وی، با دستان خود کار می‌کند و کالاها یا خدمات را تولید می‌کند. در مقابل، یک کارگر دانش بنیان با سر خود کار می‌کند، نه دست، و ایده‌ها، دانش و اطلاعات را تولید می‌کند.

مشکل اساسی در رسمی سازی و الگوسازی اقتصاد دانش، تعریف مبهم از دانش است که یک مفهوم نسبتاً نسبی است. به عنوان مثال، صحیح نیست جامعه اطلاعات را قابل تعویض با جامعه دانش بدانیم. اطلاعات معمولاً معادل دانش نیست. استفاده از آنها بستگی به ترجیحات فردی و گروهی دارد که «وابسته به اقتصاد» است.[۳]

تاریخچهویرایش

اقتصاد دانش بنیان نیز به عنوان آخرین مرحله توسعه در بازسازی اقتصاد جهانی شناخته می‌شود. تاکنون، جهان توسعه یافته از اقتصاد کشاورزی (عصر پیش از تولید صنعتی، عمدتاً بخش کشاورزی) به اقتصاد صنعتی (با عصر صنعتی، عمدتاً بخش تولید) به اقتصاد پسا صنعتی / تولید انبوه (اواسط دهه ۱۹۰۰، عمدتاً بخش خدمات) به اقتصاد دانش بنیان (اواخر دهه ۱۹۰۰–۲۰۰۰، عمدتاً بخش فناوری / سرمایه انسانی) رسیده‌است. این آخرین مرحله توسط تحولات (که بعضاً از آن به عنوان انقلاب دانش نامیده می‌شود) در نوآوری‌های تکنولوژیکی و نیاز رقابتی جهانی برای نوآوری با محصولات و فرآیندهای جدیدی که از جامعه تحقیق توسعه می‌یابد، مشخص شده‌است. توماس ال استوارت[۴]خاطرنشان می‌کند: درست همان‌طور که انقلاب صنعتی به دلیل پایان دادن به کشاورزی به دلیل پایان دادن به کشاورزی، مردم مجبور به خوردن بودند، بعید است که انقلاب دانش باعث پایان دادن به صنعت باشد، زیرا مردم هنوز به محصولات فیزیکی احتیاج دارند.

در اقتصاد دانش بنیان، نیروی کار تخصصی به عنوان سواد رایانه ای شناخته می‌شود و در پردازش داده‌ها، توسعه الگوریتم‌ها و مدل‌های شبیه‌سازی شده و نوآوری در فرایندها و سیستم‌ها، به خوبی آموزش دیده‌است. مایکل پورتر، استاد دانشکده بازرگانی هاروارد، ادعا می‌کند[۵] که اقتصاد امروز بسیار پویاتر است و مزیت مقایسه ای کمتر از مزیت رقابتی است که به «استفاده بیشتر از ورودی‌ها، که به نوآوری مداوم نیاز دارد» متکی است. در نتیجه، مشاغل STEM فنی شامل دانشمندان رایانه، مهندسین، شیمی دانان، زیست شناسان، ریاضیدانان و مخترعین علمی تقاضای مستمر را در سالهای آینده شاهد خواهند بود. علاوه بر این، خوشه‌های واقع شده، که مایکل پورتر معتقد است در اقتصادهای جهانی بسیار حیاتی است، به‌صورت محلی با صنایع مرتبط، تولیدکنندگان و سایر نهادهای مرتبط با مهارت، فن آوری و سایر ورودی‌های متداول ارتباط برقرار کنید. از این رو، دانش کاتالیزور و پیوند دهنده در اقتصادهای مدرن است. رگولس و هولس هوس[۶] استدلال می‌کنند که این تغییر با پراکندگی قدرت و مدیرانی مشخص می‌شود که با توانمندسازی کارگران دانش برای مشارکت و تصمیم‌گیری همراه هستند.

با کمبود منابع طبیعی زمین در نتیجه نیاز به زیرساخت‌های سبز، یک صنعت لجستیکی که مجبور به تحویل به موقع، افزایش تقاضای جهانی، سیاست نظارتی است که با نتایج عملکرد اداره می‌شود، و تعداد دیگری از موارد دیگر اولویت بالایی در دانش دارند؛ و تحقیقات مهم هستند. دانش تخصص فنی، حل مسئله، سنجش عملکرد و ارزیابی و مدیریت داده‌های مورد نیاز برای مقیاس جهانی بین مرزی، بین رشته‌ای رقابت امروز را فراهم می‌کند.[۷]

نمونه‌هایی در سراسر جهان از اقتصاد دانش بنیان در میان بسیاری از کشورها اتفاق می‌افتد:مهندسی هوافضا و خودرو در مونیخ، آلمان؛ بیوتکنولوژی در حیدرآباد، هند؛ الکترونیک و رسانه‌های دیجیتال در سئول، کره جنوبی؛ صنعت پتروشیمی و انرژی در برزیل. بسیاری از شهرها و مناطق دیگر سعی می‌کنند از یک الگوی توسعه دانش محور پیروی کنند و پایه و اساس دانش خود را با سرمایه‌گذاری در موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی افزایش دهند تا بتوانند نیروی کار ماهر و بالاتری را جذب کنند و خود را در رقابت جهانی جای دهند.[۸] با وجود این، علیرغم ابزارهای دیجیتالی که دسترسی به دانش را دموکراتیک می‌کنند، تحقیقات نشان می‌دهد که فعالیت‌های اقتصاد دانش بنیان هر روز در هسته‌های اقتصادی سنتی متمرکز هستند.[۹]

پیشنهاد شده‌است گام بعدی تکاملی پس از اقتصاد دانش، اقتصاد شبکه است، جایی که اکنون دانش نسبتاً بومی شده و به نفع اعضای شبکه به‌طور کلی، در بین و در شبکه‌های مختلف به اشتراک گذاشته شده‌است، برای به دست آوردن سود اقتصادی. در مقیاس گسترده‌تر و بازتر، این فرضیه وجود دارد که تکامل تدریجی اقتصاد شبکه می‌تواند یک نظم اقتصادی بهم پیوسته ایجاد کند، که از آن پس شروع به تمرکز روی شور و اشتیاق افراد کند و به تدریج به یک اقتصاد مبتنی بر شور و اشتیاق منجر شود.

فناوریویرایش

الزامات فن آوری برای یک سیستم نوآورانه، همان‌طور که توسط انستیتوی بانک جهانی شرح داده شده‌است، باید بتواند یک فرایند یکپارچه را منتشر کند که با استفاده از آن، یک روش کار ممکن است راه حلهای علمی و فناوری و راه حلهای سازمانی را همگرایی کند. مطابق تعریف مؤسسه بانک جهانی، چنین نوآوری باعث می‌شود دیدگاه مؤسسه بانک جهانی که در اهداف توسعه هزاره آنها مشخص شده‌است، بیشتر شود.[۱۰]

چالش‌های کشورهای در حال توسعهویرایش

گزارش کمیسیون علم و فناوری سازمان ملل متحد برای توسعه (UNCSTD، ۱۹۹۷) نتیجه گرفت که کشورهای در حال توسعه می‌توانند ICTهای موفقیت‌آمیز و توسعه پایدار را به منظور مشارکت در اقتصاد دانش بنیان لازم برای مداخله جمعی و استراتژیک انجام دهند.[۱۱] چنین مداخله جمعی پیشنهاد می‌شود در توسعه سیاست‌های مؤثر فناوری اطلاعات و ارتباطات که از چارچوب نظارتی جدید پشتیبانی می‌کنند، تولید دانش منتخب و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات و مهار تغییرات سازمانی آنها مطابق با اهداف توسعه هزاره باشد.

جستارهای وابستهویرایش

.ضمانت درآمدهای اولیه

.انقلاب دیجیتال

.اقتصاد دیجیتال

.اقتصاد اطلاعات

.بازار دانش بنیان

.اقتصاد اینترنتی

منابعویرایش

  1. ↑ Drucker, Peter (1969). The Age of Discontinuity; Guidelines to Our Changing Society. New York: Harper and Row.
  2. ↑ Powell, Walter W. ; Snellman, Kaisa (2004). "The Knowledge Economy".
  3. ↑ Flew, Terry (2008). New Media: An Introduction (3rd ed.). New York: Oxford University Press.
  4. ↑ Stewart, Thomas A. (1997). Intellectual Capital. Bantam Doubleday Dell, New York.
  5. ↑ Porter, Michael E. (1998). "Clusters and the New Economics of Competition.
  6. ↑ Ruggles, Rudy and David Holtshouse, ed. (1999). The Knowledge Advantage. Capstone Business Books.
  7. ↑ The Brookings Institution (2008). MetroPolicy: Shaping A New Federal Partnership for a Metropolitan Nation Report.
  8. ↑ Koukoufikis, Giorgos. "Building a knowledge-driven city The case of the Gran Sasso Science Institute in L 'Aquila, Italy".
  9. ↑ Ojanperä, Sanna; Graham, Mark; Straumann, Ralph; Sabbata, Stefano De; Zook, Matthew (2017-03-08). "Engagement in the Knowledge Economy: Regional Patterns of Content Creation with a Focus on Sub-Saharan Africa".
  10. ↑ Tho, Q.T. ; Hui, S.C. ; Fong, A.C.M. ; Tru Hoang Cao (2006). "Automatic Fuzzy Ontology Generation for Semantic Web". IEEE Transactions on Knowledge and Data Engineering.
  11. ↑ UNCSTD (1997). United Nations Commission on Science and Technology for Development. Report of the Working Group on ICTs for Development prepared for the 3rd Session. 12 May, Geneva, Switzerland.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=اقتصاد_دانش‌بنیان&oldid=29037144»