امامزاده
| در بیطرفی این مقاله اختلافنظر وجود دارد. (مارس ۲۰۱۹) |
امامزاده به فرزند یا نواده یکی از امامان دوازده‌گانه شیعه و نیز مقبرهٔ آنان گفته می‌شود.[۱] تعداد بسیاری امامزاده در شهرها و روستاهای ایران و نیز به تعداد کمتری در عراق وجود دارد.[۲] امامزادگان در ایران توسط سازمانی به نام سازمان اوقاف و امور خیریه اداره می‌شوند.
تاریخچهویرایش
مورخان شیعه دلایل متعددی را در خصوص علت گسترده مهاجرت فرزندان امام‌های شیعه به ایران ذکر کرده‌اند. مهمترین آن‌ها عبارتند از:[۳]
- امنیت موجود در ایران بعد از سده ۲ هجری قمری، به دلیل دوری مسافت از بغداد و شام
- محبوبیت در بین مردم ایران به ویژه در مناطق شیعه‌نشین و فضای مناسب برای ترویج و تبلیغ مذهب تشیع و مسائل فقهی و شرعی
- جذب نیرو برای قیام علویان زیدی
وجود امامزادهها و سایر عناصر مذهبی گاهی باعث ایجاد یا گسترش شهر یا روستا در اطراف خود شده‌اند. این شهرها یا روستاها در مواقعی حتی نام همان امامزاده را به عنوان نام برگزیده‌اند. از آن جمله می‌توان به شهر مشهد، که نام کنونی آن اشاره به کشته شدن علی بن موسی الرضا در آنجا دارد[۴] یا شهرهای شهرضا،[۵] صالح‌آباد[۶] یا پیشوا که تا قبل از دوران پهلوی امامزاده جعفر نامیده می‌شد[۷] از نام امامزادههای مدفون در آن‌ها گرفته شده‌است. شهر قم نیز پس از درگذشت فاطمه معصومه در آنجا اهمیت و گسترش یافت.[۸]
امامزادهها در ایرانویرایش
بر اساس برخی آمار منتشرشده تعداد مقبره امامزادگان ایران در اوایل انقلاب اسلامی یکهزار و پانصد مقبره بوده و بنابر آمارهای رسمی تا سال ۱۳۹۰ بالغ بر ۱۰ هزار و پانصد مقبره رسیده‌است. تعداد امامزادهها در طول ۳۰ سال ۷ برابر شده و این بدان معناست که طی سال‌های گذشته به‌طور میانگین، سالانه تعداد ۳۰۰ امامزاده جدید در ایران مورد شناسایی قرار گرفته‌است.[۹][۱۰]این در حالیست که بالغ بر ۸۰۰۰ عدد از این امامزادهها فاقد سند و شجره‌نامه هستند.[۱۱]
امامزادههای جعلیویرایش
بسیاری از امامزادههای ایران فاقد سند و شجره‌نامه هستند و در صحت تاریخی آن‌ها شبهاتی وارد شده‌است، که از معروفترین آن‌ها می‌توان به بی‌بی شهربانو، امامزاده قاسم و امامزاده قلقلی اشاره کرد.[۱۲]
تخریب امامزادههای جعلیویرایش
به گفته مدیرکل اوقاف گیلان تا کنون ۱۳ امامزاده جعلی در این استان تخریب شده‌است.[۱۳]
مجلسویرایش
نمایندگان مجلس از عدم برخورد مسئولان سازمان اوقاف با امامزادههای بدون شجره انتقاد کردند و این سازمان را تهدید به پیگیری طرح تحقیق و تفحص کردند.[۱۴][۱۵]
حواشیویرایش
سازمان اوقاف و امور خیریهویرایش
نماینده مردم رشت در مجلس، در مصاحبه‌ای تصریح کرد که سازمان اوقاف و امور خیریه یک زمین‌خوار بزرگ می‌باشد، او همچنین گفت که معتقد است که زمین خواری‌های بزرگ در کشور ایران توسط سازمان‌ها و نهادها صورت می‌گیرد و کمتر افراد حقیقی به دنبال زمین خواری هستند که در راس آن‌ها سازمان اوقاف و امورخیریه است. وی همچنین در مصاحبه‌ای اعلام کرد که مستنداتی وجود دارد که سازمان اوقاف مجوز ساخت‌وساز به مستاجرین خود داده‌است.[۱۶]
افزایش تعداد امام‌زاده‌هاویرایش
طبق آمار رسمی، بیش‌از ۸۰۰۰ امام‌زادهٔ قانونی و ثبت‌شده در ایران وجود دارد. همچنین تعداد بسیاری امامزاده نیز وجود دارند که به‌دلیل خوابنما شدن افراد ساخته می‌شوند؛ بسیاری از آن‌ها بعداً (همانند شمال کشور) توسط مراجع قانونی تخریب می‌شوند.[۱۷]
البته طبق اعلام بی‌بی‌سی فارسی، تعداد امامزادههای ثبت‌شده در ایران حدود ۱۱۰۰۰ می‌باشد.[۱۸]
انتقاد رسانه‌های فارسیویرایش
رسانه‌های فارسی‌زبان ازجمله بی‌بی‌سی در گزارش‌هایی به انتقاد از افزایش تعداد امامزادگان در ایران پرداختند؛ به‌گزارش بی‌بی‌سی، امامزادههای ایران در سال ۱۳۵۷، حدود ۱۵۰۰ بقعه برآورد شده‌بودند، اما با گذشت ۳۴ سال تعداد امامزادهها حدود ۱۱ هزار بقعه رسیده و این به آن معناست که به‌طور متوسط، سالانه بیش از ۳۰۰ امامزاده در ایران شناسایی می‌شوند.[۱۹]
امامزادههای جنجال‌برانگیزویرایش
امامزاده بیژنویرایش
این امامزاده در استان مازندران واقع شده‌است. انتشار عکس تابلوی این امامزاده در اینترنت سبب شگفتی و گاه شوخی کاربران قرار گرفت. به گفته معاون سازمان اوقاف، نام اصلی این امامزاده سید محمد بوده‌است با توجه به اینکه امامزاده سید محمد در محلی یا روستایی واقع شده بود که مردم این مکان را بی‌جن تلقی می‌کردند (یعنی مکانی بدون وجود جن) بر همین اساس امامزاده سید محمد نیز در میان مردم به عنوان امامزاده بی‌جن و سپس در محاوره روزمره بیژن رواج یافت.[۲۰][۲۱]
امامزاده قلقلیویرایش
این امامزاده در نزدیکی گیلان است علت نام آن‌هم این است که عده‌ای از مردم برای گرفتن به‌اصطلاح حاجت جلوی در ورودی آن قل می‌خورند.[۲۲][۲۳]
نگارخانهویرایش
امامزاده حمزه قم
امامزاده ابراهیم قم
امامزاده سید لر در مارنئولی گرجستان
چهار امامزاده قم
حرم فاطمه معصومه
امامزاده جمال الدین قم
امامزاده سلطان علی بن محمد باقر در مشهد اردهال
شاه چراغ در شیراز
امامزاده درب بهشت قم
امامزاده شاه جمال قم
جستارهای وابستهویرایش
منابعویرایش
- ↑ فرهنگ فارسی معین
- ↑ فرهنگ دهخدا
- ↑ رسول جعفریان (۱۳۸۵)، تاریخ تشیع در ایران، قم: انصاریان، ص. ۱۵۹
- ↑ ماهوان، تاریخ مشهد الرضا، ص۱۵۲.
- ↑ سالنامه شهرداری ها. اتحادیه شهرداری‌های ایران. صص. ۳۳۲.
- ↑ http://www.bagh-sj.com/article_13676_860be9448fbae1a078137e659db906ce.pdf
- ↑ «پیشوا، شهری در جنوب شرقی استان تهران». ایران اولترا. ۱۳۸۷.
- ↑ «قم پس از اسلام». استانداری قم. دریافت‌شده در ۲۷ آگوست ۲۰۱۳.
- ↑ شنیده‌ها (۲۲ فروردین ۱۳۹۲). «ثبت امامزادهها در تهران». روزنامه آرمان روابط عمومی. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۸ فروردین ۱۳۹۲.
- ↑ «ادعای وجود 100هزار مقبره امامزاده را رد کردیم». روزنامه شرق. ۱۷ مرداد ۱۳۹۰.
- ↑ «تنها ۲هزار از ۸ هزار امامزاده کشور شجره‌نامه دارد». تابناک. ۲۲ آذر ۱۴۹۱.
- ↑ «جنجال امام زاده‌های قلابی در ایران». روزآنلاین. ۲۱ آذر ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ آوریل ۲۰۱۴.
- ↑ «تخریب 13 امامزاده جعلی در شمال». سایت خبری عصرایران. ۹ آذر ۱۳۸۹.
- ↑ «بررسی شکایت از افزایش 7 هزارتایی امامزادهها». تابناک.
- ↑ «انتقاد از عدم برخورد مسئولان ایران با امامزادههای بدون شجره‌نامه». بی‌بی‌سی فارسی. ۳ ژانویه ۲۰۱۳.
- ↑ پارسینه (۲ مهر ۱۳۹۳). «بعد از انقلاب این همه امامزاده از کجا آمده؟ + جوابیهٔ سازمان اوقاف به مطلب پارسینه».
- ↑ Tabnak (۲ مرداد ۱۳۹۰). «چگونه امامزادههای ایران ۷برابر شد؟ + جوابیه».
- ↑ BBC Persian. «نام "امامزاده بیژن" در در روستای "کُپ سفلی" از توابع استان مازندران به "امامزاده بی جِن" تغییر یافت».
- ↑ BBC (۲۹ ژانویه ۲۰۱۳). «امامزاده‌هایی که در ایران می‌رویند».
- ↑ «نام امامزاده بیژن عوض شد». بی‌بی‌سی فارسی.
- ↑ ماجرای تغییر نام امامزاده «بیژن» تشریح شد+عکس فارس نیوز
- ↑ «امامزاده «قلقلی»». ایسنا. ۱۴ فروردین ۱۳۹۳.
- ↑ گزارش تلویزیون ایران از امامزاده قلقلی در گیلان.
| مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به امامزاده در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
| در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ امامزاده موجود است. |
 |
این یک مقالهٔ خرد پیرامون امامزاده است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
 |
این یک مقالهٔ خرد پیرامون شیعه است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |