امیر (ارتش)

لقب نظامی

امیر بالاترین لقب نظامی در ارتش جمهوری اسلامی ایران است که به نظامیان دارای درجات نظامی بالاتر از سرهنگ که دوره دافوس (دانشگاه فرماندهی و ستاد) را گذرانده باشند، بعد از لقب جناب اعطا می‌شود و معادل این لقب در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سردار است. این لقب به جای «جناب» (که در مورد درجه سرهنگ و پایین‌تر به کار می‌رود)، شامل دارندگان درجات سرتیپ دوم، سرتیپ، سرلشکر، سپهبد و ارتشبد می‌شود.

نشان «رستهٔ فرماندهی و ستاد» در ارتش جمهوری اسلامی ایران

در فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران نیز لقب امیر به کار می‌رود، مگر این که فرد نظامی از سپاه پاسداران به نیروی انتظامی منتقل شده باشد یا پیش از طرح ادغام نیروهای انتظامی در سال ۱۳۷۰ عضو کمیتهٔ انقلاب اسلامی بوده باشد، که در این صورت به آنان سردار می‌گویند.[۱]

تیمسار لقبی احترام‌آمیز بود که فرهنگستان ایران آن را بجای واژه‌های ژنرال، حضرت اجل، والاحضرت و حضرت برگزید. این لقب در ارتش ایران برای دارندگان درجهٔ نظامی سرتیپ دوم و بالاتر از آن به کار می‌رفت.[نیازمند منبع] در سال ۱۳۷۸ واژهٔ «امیر» جایگزین تیمسار شد.

نام‌های درجه‌های امرا در ایران (به جز امرای نیروی دریایی) برگرفته از یگان‌های بزرگ نیروی زمینی می‌باشند و از این دید همانند کشورهای فرانسه و ترکیه اند.

ایران فرانسه ترکیه
ارتشبد Général d'armée Orgeneral
ارتش Armée Ordu
سپهبد Général de corps d'armée Korgeneral
سپاه Corps d'armée Kolordu
سرلشکر Général de division Tümgeneral
لشکر Division Tümen
سرتیپ Général de brigade Tuğgeneral
تیپ Brigade Tugay

درجهٔ «سرتیپ دوم» در سال ۱۳۶۶ ابداع شد.[۲][۳] این درجه که پایین‌تر از سرتیپ و بالاتر از سرهنگ است، در دیگر ارتش‌ها معادلی ندارد.

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. انتصابات جدید در نیروی انتظامی
  2. «قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران مصوب ۷ مهر ۱۳۶۶، فصل سوم-آموزش و ترفیعات، بخش دوم-ترفیعات، مادهٔ ۶۴». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۲۱.
  3. «قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی، فصل چهارم-ترفیعات، مادهٔ ۲۱». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ نوامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۲۱.
  • واژه‌های نو فرهنگستان ایران تا پایان سال ۱۳۱۸، تهران، نشر ابن سینا، ۱۳۱۹