اندودرم یا درون‌پوست[۱] (به انگلیسی: Endoderm)، داخلی‌ترین لایه، از سه لایه زایای مراحل اولیه رویان است. دو لایه دیگر اکتودرم (بیرونی‌ترین لایه) و مزودرم (لایه میانی) بوده و اندودرم، داخلی‌ترین لایه می‌باشد.[۲] سلول‌هایی که در طول آرکنترون مهاجرت می‌کنند، لایه داخلی گاسترولا را شکیل داده، که بعد به اندودرم تکوین می‌یابد.

اندودرم (درون‌پوست)
اعضای مشتقه از اندودرم.
جزئیات
روزها۱۶
ساخته ازاپی‌بلاست
شناسه‌ها
MeSHD004707
FMA69071

اندودرم در ابتدا شامل سلول‌های تخت‌شده‌ای است که در پی آن به صورت ستونی در می‌آیند. این لایه، مرز دستگاه‌های متعددی را تشکیل می‌دهند.

در گیاه‌شناسی، اندودرم با داخلی‌ترین بخش قشر (پوست درخت) متناظر بوده که در جوانه‌ها و ریشه‌های جوان اغلب شامل لایه‌ای با ضخامت تک‌سلولی می‌شود. با مسن شدن گیاه، بخش‌های بیشتری از اندودرم لیگنینی می‌گردند.

تولید ویرایش

جدول زیر، بافت‌های تولیدشده توسط اندودرم را نشان می‌دهد. اندودرم رویانی به مرزهای داخلی دو لوله در بدن تکوین می‌یابد، لوله هاضمه و تنفسی.[۳]

لایه رده سامانه
کلی[۴] لوله گوارش کل لوله گوارشی بجز دهان، حلق و بخش پایانی راست‌روده (که توسط پیچش‌های اکتودرم، مرزبندی شده‌اند)، سلول‌های مرزی تمام غددی که به لوله گوارشی می‌ریزند، شامل سلول‌های غددی واقع در کبد و لوزالمعده.
کلی راه هوایی نای، نایژه، کیسه‌های هوایی ریه.
کلی اعضا و غدد درون‌ریز مرز فولیکول‌های غده تیروئیدی و اجزاء اپی‌تلیال تیموس (یعنی سلول‌های اپی‌تلیال تیموسی).
دستگاه شنوایی بافت پوششی از شیپور استاش و حفره صماخ
دستگاه ادراری مثانه و بخشی از پیشاب‌راه

اعتقاد بر این است که سلول‌های کبد و لوزالمعده از پیش‌ساز مشترکی نشأت گرفته‌اند.[۵]

در انسان‌ها، اندودرم ممکن است پس از ۵ هفته تکوین رویانی، به اعضای قابل تفکیکی تمایز یابند.

تصاویر بیشتر ویرایش

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

این مقاله در بردارندهٔ بخش‌هایی از صفحه page 49   چاپ ۲۰ام آناتومی گری (۱۹۱۸) است که در مالکیت عمومی قرار دارد.

  1. «درون‌پوست» [زیست‌شناسی] هم‌ارزِ «endoderm»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر اول. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۳۱-۱ (ذیل سرواژهٔ درون‌پوست)
  2. Langman's Medical Embryology, 11th edition. 2010.
  3. Gilbert, SF. "Endoderm". Sinauer Associates. Retrieved 14 March 2013.
  4. رده کلی در اینجا به معنای همه یا اکثر جانوران است.
  5. Zaret KS (October 2001). "Hepatocyte differentiation: from the endoderm and beyond". Curr. Opin. Genet. Dev. 11 (5): 568–74. doi:10.1016/S0959-437X(00)00234-3. PMID 11532400.