ایل شکاک
شِکاک نام یکی از ایل‌های بزرگ کرد در آذربایجان غربی و حتی ایران می‌باشد.[۱][۲] محل زندگی شکاک‌ها شهرستان‌های اورمیه و سلماس می‌باشد که در سال‌های اخیر بیشتر یک جا نشین شدن مردم ایل شکاک به زبان کردی کرمانجی صحبت می‌کنند.
دو تیره ایل شکاکویرایش
کارداری و عبدویی در بین ایل شکاک دو دسته دیگر از طوایف کرد زندگی می‌کنند که در بین تیره‌های دوگانه شکاک‌ها جای نمی‌گیرند؛ ولی با آنها بوده و هستند دسته اول کرمانج‌ها و دیگری سادات.[۳]
تیره کارداری از ۱۲ طایفه تشکیل شده‌است که عبارت‌اند از:
- پزاقا کارداری
- کچلی
- مامدی کاردار
- بوتی
- پاچیک
- خدری
- خلیفی
- دلان
- فنک
- گورک
- مقری
- نیسانی
مردم این طایفه‌ها درشهرستان سلماس منطقه شپیران سلماس، انزل ارومیه بخش مرکزی ارومیه، صومای و برادوست سکونت دارند. عمر خان شریفی ریاست این تیره را پس از مرگ اسماعیل آقا بر عهده داشت.
تیره عبدوی از ۹ طایفه تشکیل شده‌است که عبارت انداز:
- اطمانی
- پزاقا عبدوی
- دِری
- هناره
- چرکویی
- شکری
- مامدی عبدویی
- نعمتی
- ایوری
مردم این تیره نیز در دهستان کردوان و بخش مرکزی سلماس صومای ارومیه شپیران و اطراف شهرهای ارومیه وسلماس ساکن می‌باشند.
- کرمانج‌ها
منظور از کرمانج در اینجا غیر از اصطلاح کلی است که به گویش شمالی کردی گفته می‌شود بلکه منظور بخشی از مردم ایل شکاک گفته می‌شود.
- سادات
سادات که به شیخ‌های کرد شکاک گفته می‌شود و در نزد مردم از احترام خاصی برخوردارند. محل سکونت عمده آنها در شهرستان سلماس و روستاهای برقزن، شنتال‌ها، حاجی جفان، سید آوا، تمر آوا، دراب، خورخورا، کوزه رش، ودر بخش صومای برادوست در روستاهای خرگوش، کورانه، زنگه کان، سوره بان، شیخان، حصار و مافران زندگی می‌کنند.
خوراک‌های مردم ایلویرایش
مردم ایل شکاک به اقتضای دامپروری سابقشان بیشتر آمیخته‌ای است از گوشت و دیگر چیزها. معروفترین غذاهای گوشتی آنها «ساوارا»، «مِخْلُ»، «بِرْیان»، «قَیسی»، «شاکبابْ»، «کفْتُک»، «پَزپُلُو» و «خُرُش» است.
«ساوارا» غذایی است از گوشت و بلغور و روغن، «مخل» از گوجه‌فرنگی و سیب‌زمینی و گوشت ومرغ و تخم‌مرغ و روغن، «پردپلو» از آرد و برنج و گوشت و آلوچه، «قلسیل» از گوشت بره و سیر ماست و روغن «خُرش» از گوشت و بادمجان و لوبیا و سیب‌زمینی و گوجه‌فرنگی.
خوراک «بریان» بره‌ای است که در شکمش برنج و لپه و کره می‌گذارند و آن را روی تخته‌سنگی که داخل تنور گذاشته‌اند می‌گذارند تا خوب سرخ شود، «کفتک» یا همان «کوفته» و «شاکباب» و «شوربه» به ترتیب کباب شامی و آبگوشت است. خوراک‌های غیر گوشتی آنها نیز عبارت‌اند از «گرا» (آش)، «هک رون» (نیمرو)، مردم ایل بسیار خوش‌خوراک بوده و ب غذا و نحوه پخت صحیح بسیار اهمیت داده است.
افراد نامدارویرایش
منابعویرایش
- ↑ "KURDISH TRIBES". Encyclopaedia Iranica.
- ↑ Price, Massoume. Iran's Diverse Peoples: A Reference Sourcebook. ABC-CLIO. ISBN 978-1-57607-993-5.
One leader who did take action was Simqu, of the Shakak Kurds
- ↑ مردوخ کردستانی، شیخ محمد. تاریخ کرد و کردستان و توابع یا تاریخ مردوخ. سنندج: 1351، ص 98. دهخدا. لغت‌نامه. ج 39، ص 231. اسکندری‌نیا، ابراهیم. ساختار سازمان ایلات و شیوة معیشت عشایر آذربایجان غربی. بندرانزلی: 1366، ص 369؛ Van Bruinssen, M. M. "Shakāk", EI2/1X/245. توحدی، کلیم‌الله. حرکت تاریخی کرد به خراسان. مشهد: 1359، ص 1/7-8. اسکندری‌نیا، ابراهیم. همان‌جا. سرشماری اجتماعی، اقتصادی عشایر کوچنده 1377، جمعیت عشایری دهستان‌ها. تهران: 1378، ص 21-30. اسکندری‌نیا، ابراهیم. همان. ص 33، 369-371. ممتحن‌الدوله، میرزا مهدی خان. خاطرات. تهران: 1353، ص 21؛ توحدی، کلیم‌الله. همان. 1/488. سرشماری اجتماعی، اقتصادی عشایر کوچنده 1377، نتایج تفصیلی. تهران: 1378، ص 21. شهریار افشار، بیژن، «ایل شکاک»، هنر و مردم. ش 44، ص 42-44. فتحی، محمد. همان‌جا؛ سنندجی، میرزا شکرالله. تحفة ناصری در تاریخ و جغرافیای کردستان. به کوشش حشمت‌الله طبیبی، تهران: 1366، ص سی و دو.