بورکینافاسو
بورکینافاسو، کشوری در غرب آفریقا است که از شمال و باختر با مالی و از خاور با نیجر و از جنوب با بنین، توگو، غنا و ساحل عاج همسایه است. پایتخت آن واگادوگو (Ouagadougou) است و جمعیت آن حدود ۲۰٫۸ میلیون نفر است.[۸] نام قدیم این کشور ولتای علیا بود. ۶۰ درصد مردم این کشور مسلمان هستند، ضمن این که ۲۳ درصد مسیحی و بقیه پیرو ادیان بومی هستند زبان رسمی این کشور، فرانسوی است.
بورکینافاسو | |
|---|---|
 نشان ملی
| |
![موقعیت بورکینافاسو (آبی تیره) در آفریقا (خاکستری تیرهsubregion=the اتحادیه آفریقا) — [Legend]](/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Location_Burkina_Faso_AU_Africa.svg) موقعیت بورکینافاسو (آبی تیره) در آفریقا (خاکستری تیرهsubregion=the اتحادیه آفریقا) — [Legend] | |
_-_BFA_-_UNOCHA.svg) | |
| پایتخت | واگادوگو ۱۲°۲۰′ شمالی ۱°۴۰′ غربی / ۱۲٫۳۳۳°شمالی ۱٫۶۶۷°غربی |
| بزرگترین شهر | پایتخت |
| زبان(های) رسمی | زبان فرانسوی |
| زبان(های) ملی | Mòoré زبان فولانی Dioula language[۱] |
| گروه‌های قومی
(۲۰۱۰[۲]) | |
| نام(های) اهلیت |
|
| حکومت | حکومت متمرکز نظام نیمه‌ریاستی قانون اساسی جمهوری |
| راک مارک کریستیان کابوره | |
| Christophe Joseph Marie Dabiré | |
| قوه مقننه | مجلس ملی |
| استقلال | |
• از فرانسه | ۵ اوت ۱۹۶۰ |
| مساحت | |
• کل | ۲۷۴٬۲۰۰ کیلومترمربع (۱۰۵۹۰۰مایل‌مربع) (۷۴ام) |
• آبها (٪) | ۰٫۱۴۶٪ |
| جمعیت | |
• برآورد سال ۲۰۱۷ | ۲۰٬۱۰۷٬۵۰۹[۳] (۶۱ام) |
• سرشماری ۲۰۰۶ | ۱۴٬۰۱۷٬۲۶۲ |
• تراکم | ۶۴ /به ازای هر کیلومترمربع (۱۶۵٫۸ /مایل‌مربع) (۱۳۷ام) |
| تولید ناخالص داخلی (GDP) برابری قدرت خرید (PPP) | برآورد ۲۰۲۰ |
• کل | $۴۵٫۳۳۹ بیلیون |
• سرانه | $۲٬۲۰۷[۴] |
| تولید ناخالص داخلی (GPD) (اسمی) | برآورد ۲۰۲۰ |
• کل | $۱۶٫۲۲۶ بیلیون |
• سرانه | $۷۹۲[۴] |
| شاخص جینی (۲۰۰۷) | ۳۹٫۵[۵] |
| شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۸) | ▲ ۰٫۴۳۴[۶] ۱۸۲ام |
| واحد پول | فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی[۷] (XOF) |
| منطقه زمانی | یوتی‌سی (GMT) |
| جهت رانندگی | راست |
| پیش‌شماره تلفنی | +۲۲۶ |
| کد ایزو ۳۱۶۶ | BF |
| دامنه سطح‌بالا | .bf |
The data here is an estimation for the year 2005 produced by the International Monetary Fund in April 2005. | |
تاریخ
بورکینافاسو در گذشته مستعمره فرانسه بود. در دوران مستعمراتی، این کشور نقش ذخیره نیروی کار برای مستعمرات توسعه یافته تر جنوب را داشت. از زمان کسب استقلال در ۱۹۶۰، این کشور، که در سال ۱۹۸۴ در نخستین سالگرد به قدرت رسیدن توما سانکارا نامش به بورکینافاسو تغییر یافت، تاریخ سیاسی متلاطمی با یک سری کودتاهای نظامی داشته‌است.
پس از فشار برای آزادی (۱۹۹۰ و ۱۹۹۱) قانون اساسی جدیدی در ۱۹۹۱ وضع شد و در ۱۹۹۲ نظام چند حزبی دوباره بر قرار گشت.
سیاست
در قانون اساسی انتخابات با رای تمامی افراد بالغ برای مجمع ۷۷ نفره هر چهار سال و برای ریاست جمهوری هر هفت سال تصریح شده‌است. اعضای مجلس نمایندگان به‌طور غیر مستقیم انتخاب می‌شوند. حرب عمده سیاسی (ائتلاف) جبهه مردمی (FP) است.
جغرافیا
این کشور فقیر که در جنوب صحرای بزرگ آفریقا واقع شده‌است، کشوری است محصور در خشکی که دشتهای پهناور آن فاقد هرگونه پوشش گیاهی مناسب است. این کشور متشکل از فلاتهایی با ارتفاع تقریبی ۵۰۰ متر می‌باشد.
جغرافیای طبیعی
- رودهای مهم: موهون (ولتای سیاه)، ناکامیه (ولتای سفید)، نازینون (ولتای سرخ)
- بلندترین نقطه: قله تما با ارتفاع ۷۴۹ متر
- آب و هوا: آب و هوا خشک و داغ است و فقط در علفزار استوایی جنوب میزان بارندگی (۱۰۰۰ میلی‌متر) کافی است. شمال کشور نیمه کویری است.
تقسیمات کشوری
- Boucle du Mouhoun
- Cascades
- Centre
- Centre-Est
- Centre-Nord
- Centre-Ouest
- Centre-Sud
- Est
- Hauts-Bassins
- Nord
- Plateau-Central
- Sahel
- Sud-Ouest
اقتصاد
بور کینافاسو یکی از فقیرترین کشورهای جهان، در دو دهه گذشته گرفتار خشکسالی شدید بوده‌است. دامداران چادرنشین و کشاورزانی که در حد معیشت زراعت می‌کنند، عمدتاً کشت ذرت خوشه‌ای، نیشکر و ارزن را انجام می‌دهند، قسمت اعظم جمعیت را تشکیل می‌دهند. بور کینافاسو اقتصاد خود را برپایه کشاورزی و دامپروری بنا نهاده‌است. بورکینافاسو نیز پنبه و منگنز و روی صادر می‌کند.
دامپروری
بر اساس گزارش فائو در سال ۲۰۱۹ تعداد دام زنده موجود در بورکینافاسو به این شرح بوده‌است:
گوسفند(۱۰٫۶ میلیون) - خوک(۲٬۵۸۷٬۰۰۰) - بز(۱۶ میلیون) - گاو(۱۰ میلیون) - شتر(۲۰٬۰۰۰)[۹]
فرهنگ
آنچه تاکنون در مورد چگونگی ورود اسلام به کشور گفته و نوشته شده‌است، از ورود این دین توسط بازرگانان و مبلغان نیجر، مالی و غنا به شهرهای جنوب، شمال غربی و شرق کشور حکایت می‌کند.
در سال‌های دهه ۱۹۲۰ م، فرمانده اداره امور ولتای علیا (نام پیشین بورکینافاسو)، در گزارشی به فرمانده مستعمرات غرب آفریقا در داکار، از هسته‌های اسلامی شهرهای بوبودیولاسو، شرکت بعضی از مسلمانان در آیین حج و رواج کلاس‌های آموزش قرآن خبر داد.
مذهب در این سرزمین مؤلفه‌ای مهم و مؤثر در رفتارهای اجتماعی مردم به‌شمار می‌آید. جامعه این کشور، شاهد برخی فعالیت‌های اجتماعی است که انگیزه‌های مذهبی دارند؛ بنابراین، دین و مذهب، نفوذ درخور توجهی در عرصه اجتماعی دارد.
از سوی دیگر، با توجه به نوع حکومت، تصمیم‌ها، رفتارها و سیاست‌های دولتمردان در زمینه‌های گوناگون سیاسی و اقتصادی، ارتباطی با ملاحظات مذهبی ندارد و دولتمردان حتی‌الامکان می‌کوشند از ورود رهبران مذهبی به مسائل سیاسی با انگیزه‌های دینی و مذهبی جلوگیری کنند.
برخی از تشکیلات مذهبی، از نظر دولت به رسمیت شناخته شده‌اند و در مراسم رسمی از نمایندگان آن‌ها دعوت می‌شود. این گروه‌ها عبارتند از: تیجانیه، جماعت اسلامی، وهابیون، احمدیه.
فرقه تیجانیه، یکی از تشکیلات بانفوذ و دارای پیروان پرشمار در بورکینافاسو به‌شمار می‌رود. این فرقه نزدیک به هشتاد سال پیش توسط فردی به نام «ابوبکر مایگا» از قبیله مارانشی در بورکینافاسو پایه‌گذاری شد.
مایگا به مرور به تبلیغ و نشر دین اسلام پرداخت و در نتیجه تلاش‌های وی، افرادی به دین اسلام گرویدند.
یکی دیگر از رهبران تیجانیه در بورکینافاسو، «شیخ محمد مایگا» بود. وی فرزند بزرگ شیخ ابوبکر بود که به جای پدر، رهبری جریان تیجانیه را به عهده گرفت. با تلاش وی، دولت فرقه تیجانیه را به رسمیت شناخت.
یکی دیگر از تشکل‌های اسلامی در بورکینافاسوف جنبش وهابیت است. این جنبش در دهه ۱۹۶۰ م توسط فردی به نام «محمد کوته»، که به تجارت با بازرگانان سعودی مشغول بود، از طریق شهر بوبو وارد بورکینافاسو شد. وی با برخورداری از حمایت و امکانات مالی عربستان، به جذب پیروان بیشتر در بورکینافاسو پرداخت.
فرقه احمدیه، فعالیت خود را در سال ۱۹۸۹ م به‌طور رسمی در واگادوگو آغاز کرد. رئیس این فرقه، «شیخ محمد ادریس» و معاون وی، «تاریک محمود» (هر دو پاکستانی‌تبار) نام دارد.
مبلغان این فرقه، در مرکز تربیت مبلغان فرقه احمدیه در غنا آموزش و دوره دیده‌اند.
جماعت اسلامی، یکی از تشکیلات اسلامی و باسابقه در بورکینافاسو است. این تشکیلات توسط امامان مساجد و پیرمردان به روش قدیمی اداره می‌شود.
این تشکیلات، با وجود قدمت فعالیت، قادر به جذب نیروهای روشنفکر و جوان نیست. از این رو، روز به روز از قدرت و نفوذش در کشور کاسته می‌شود.
انجمن اسلامی دانشجویان و دانش آموزان، تشکیلاتی نسبتاً جدید، فعال و پرتحرک می‌باشد که تلاش خود را با هدف جذب جوانان و تربیت آن‌ها از طریق مدارس و دانشگاه متمرکز نموده‌است و تاکنون نیز به پیشرفت‌های چشمگیر دست یافته‌اند.
بیش تر اعضای این انجمن، دارای تحصیلات عالی و مشاغلی در وزارت خانه‌ها و دوایر دولتی می‌باشند. آن‌ها از نظر بنیان‌های عقیدتی، ضعیف، ولی مشتاق فراگیری و آشنایی با اسلام هستند.
به‌طور کلی، اعیاد و روزهای تعطیل در بورکینافاسو، دارای دو مناسبت اسلامی و ملی است. عید فطر، عید قربان و میلاد پیامبر اسلام، از جمله اعیاد مذهبی مسلمانان بورکینافاسو به‌شمار می‌رود و در این روزها، مراسمی باشکوه برگزار می‌شود.
تلاش ایران برای نشر مذهب تشیع با شکست مواجهه شده، در زمانی که هنوز در بورکینافاسو کنسولگری ایران وجود نداشت دو نماینده از طرف خامنه ای در این کشور فعالیت داشتند که به نشر مذهب شیعه از طریق تحصیل رایگان برای دانش آموزان و دادن پول به فقرا می‌کردند.[نیازمند منبع]
در این میان، لازم است به جشن میلاد پیامبر اسلام اشاره شود که هر ساله با شکوه ویژه‌ای در میان مسلمانان در مساجد شهرهای گوناگون بورکینافاسو برپا می‌شود. روزهای یادشده در بورکینافاسو، تعطیل رسمی است.
آموزش
- میزان با سوادی: ۱۸٫۲ ٪ (۱۹۹۰).
- سنین تحصیل اجباری: ۷ تا ۱۴ سال.
- تعداد دانشگاه: ۴. (۲۰۰۰)
دفاع
- کل نیروهای مسلح: ۸۷۰۰ (۱۹۹۱).
- خدمت سربازی: اجباری نیست.
مشخصات آماری
- نام رسمی: بورکینافاسو (Burkina Faso) (ولتای علیای سابق)
- عضو: سازمان ملل متحد، سازمان وحدت آفریقا، جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا
- مساحت: ۲۷۴٬۰۰۰ کیلومتر مربع
- خط ساحلی: خط ساحلی ندارد
- مختصات جغرافیایی: ۱۳ درجه شمالی و ۲ درجه غربی
- جمعیت: ۲۰٫۸۳۶٫۰۰۰ نفر (برآورد ۲۰۲۰)
- پایتخت: اوآگادوگو (۱٬۰۸۶٬۰۰۰ نفر)
- شهرهای عمده: بوبو دیولاسو(۳۶۰٬۰۰۰ نفر)، کودوگو(۸۷٬۰۰۰ نفر)، اوهایویا(۶۱٬۰۰۰ نفر)، بانفورا(۶۰٬۰۰۰ نفر)
- زبان: فرانسوی (رسمی)، موسی، فولانی
- مذهب: اسلام(۶۰٪)، مسیحیت(۲۳٪) و عقاید محلی(۱۵٪)
- امید طول عمر: ۴۷٬۲ سال
- رشد سالانه جمعیت: ۲٬۵۷ ٪ درصد
- واحد پول: فرانک Communaute Financiere Africaine franc
جستارهای وابسته
منابع
| مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به بورکینافاسو در ویکیگفتاورد موجود است. |
- ↑ André, Géraldine (31 May 2007). "École, langues, cultures et développement". Cahiers d'Études Africaines (به فرانسوی). 47 (186): 221–247. doi:10.4000/etudesafricaines.6960. ISSN 0008-0055.
- ↑ "Africa: Burkina Faso The World Factbook - Central Intelligence Agency". www.cia.gov. 2019. Archived from the original on 15 June 2019. Retrieved 22 December 2019.
- ↑ "Burkina Faso population projection". 2017. Retrieved 8 January 2018.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ "Report for Selected Countries and Subjects".
- ↑ "Distribution of family income – Gini index". The World Factbook. CIA. Retrieved 1 September 2009.
- ↑ "Human Development Report 2019" (PDF). برنامه عمران ملل متحد. 10 December 2019. Archived from the original (PDF) on 22 March 2017. Retrieved 10 December 2019.
- ↑ CFA Franc BCEAO. Codes: XOF / 952 ISO 4217 currency names and code elements بایگانی‌شده در ۷ آوریل ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine. ISO.
- ↑ "Burkina Faso Population (2020) - Worldometer". www.worldometers.info. Retrieved 2020-05-25.
- ↑ «FAOSTAT». www.fao.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۰۲.
| ویکیسفر یک راهنمای سفر برای بورکینافاسو دارد. |
| در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ بورکینافاسو موجود است. |