تئودورا (همسر ژوستینین یکم)

امپراتریس فرمانروا همراه با ژوستینین یکم
(تغییرمسیر از تئودورا (سده ۶ میلادی))

تئودورا (انگلیسی: Theodora؛ ۵۰۰ – ۲۸ ژوئن ۵۴۸ میلادی) یک رقصنده بود که بعد‌ها در سن ۲۴ سالگی با ازدواج با ژوستینین یکم تبدیل به شهبانوی قدرتمند و پرنفوذ امپراتوری روم شرقی شد. تئودورا یکی از تاثیرگذارترین، قدرتمندترین، بحث برانگیزترین و بزرگترین امپراتریس‌های تاریخ امپراتوری روم و روم شرقی بود که از سال ۵۲۷ تا هنگام مرگ خود در سال ۵۴۸، همانند یک امپراتریس همراه با همسرش ژوستینین یکم و در مقام به عنوان شریک سلطنت وی عمل می‌کرد و همراه با او بر امپراتوری بیزانس حکومت کرد. او در ۲۱ سال حکومت خود به عنوان شهبانوی بیزانس، دادگاه و مهر و همراهان خود را داشت و ژوستینین او را «شریک جلسات من» خواند و تخت سلطنت تئودورا در کنار تخت شوهرش بود و نزدیکترین مشاوره امپراتور به حساب می‌آمد.

تئودورا
شهبانوی خودکامه امپراتوری روم شرقی
شریک سلطنت امپراتور امپراتوری روم شرقی
نگاره‌ای از تئودورا در کاشی‌کاری های کلیسای بیزانسی سن ویتال(قرن ۶ میلادی)
امپراتریس امپراتوری بیزانس
سلطنت۹ اوت ۵۲۷ – ۲۸ ژوئن ۵۴۸ (تماماً همراه با ژوستینین یکم)
تاج‌گذاری۹ اوت ۵۲۷ به عنوان ملکه
پیشینژوستینین یکم
جانشین(ژوستینین یکم به تنهایی حکمرانی کرد)
امپراتوری همزمان باژوستینین یکم
ملکه همسر امپراتوری بیزانس
سلطنت۹ اوت ۵۲۷ – ۲۸ ژوئن ۵۴۸
پیشینافمیا
جانشینسوفیا
زاده۵۰۰ میلادی
قبرس
درگذشته۲۸ ژوئن ۵۴۸ (۴۸ سال)
کنستانتینوپل
آرامگاه
همسر(ان)ژوستینین یکم
فرزند(ان)جان (نامشروع)
دودمانژوستی‌نیان

تئودورا اصالتا یونانی بود، [2] اما بسیاری از دوران اولیه زندگی او، از جمله محل تولد او، ناشناخته است. تاریخ مخفی پروکوپیوس مهمترین منبع زندگی او قبل از ازدواج است، اما اغلب به عنوان تهمت تلقی می شود.[3] به گفته میکائیل سوری، زادگاه او در مابوگ، سوریه بوده است؛ [4] نیکیفروس کالیستوس زانتوپولوس می گوید تئودورا بومی قبرس است، [5] و پاتریا، منسوب به جورج کودینوس، ادعا می کند که تئودورا از پافلاگونیا آمده است. او به دنیا آمد ج. 490 میلادی.[6] پدر او، آکاسیوس، مربی خرس برای جناح سبز هیپودروم در قسطنطنیه بود. با توجه به حرفه پدرش، محققان مدرن استدلال می‌کنند که احتمال زیادی وجود دارد که تئودورا بومی پایتخت بوده باشد - این در روایت پروکوپیوس بیشتر شده است. مادرش که نامش ثبت نشده، رقصنده و هنرپیشه بود.[7] او دو خواهر داشت، یک خواهر بزرگتر به نام کومیتو و یک کوچکتر به نام آناستازیا.[8] پس از مرگ پدرش، مادرش دوباره ازدواج کرد، اما خانواده منبع درآمدی نداشت، زیرا آکاسیوس توسط استریوس، یکی از مقامات گروه سبز که در ازای آن رشوه می‌پذیرفت، واگذار شد. وقتی تئودورا چهار ساله بود، مادرش فرزندانش را با حلقه‌های حلقه‌دار به هیپودروم آورد و آنها را به‌عنوان درخواست‌کننده به جناح سبز معرفی کرد، اما آنها تلاش‌های او را رد کردند. در نتیجه، مادر تئودورا به گروه آبی نزدیک شد که به خانواده ترحم کرد و موقعیت نگهبانی خرس را به ناپدری تئودورا داد.

از یک رقصنده به ملکه پرقدرت روم ویرایش

 
نگاری از امپراتریس تئودورا حاکم بیزانس

ملکه امپراتوری روم شرقی در سال ۵۰۰ میلادی متولد شد و براساس تاریخ حاضر، تئودورا، دومین فرزند یک خانواده سه نفر فقیر است که پدرش را از دست داده و تحت تربیت مادرش بزرگ شده‌ بود. او تا ۱۵ سالگی در مراکز فساد بود و از وجودش به عنوان یک روسپی و رقاصه استفاده می‌کردند؛ تا اینکه روزی ژوستینین یکم رقص او را دید و عاشقش شد. همین عشق باعث گردید که آن دو در سال ۵۲۳ میلادی با یکدیگر ازدواج کنند. او زنی باهوش، خودساخته، قدرتمند، بانفوذ، خودخواه، حریص و جاه‌طلب بود. ژوستینین چون به امپراتوری رسید، تئودورا را در سلطنت شریک خود ساخت و تئودورا توانست قدرت اداره کل امپراتوری روم شرقی را با عنوان شریک امپراتور به‌طور برابر در دست بگیرد. او خط مشی سیاست مذهبی همسرش را تعیین می‌کرد. تئودورا پس از ازدواج با ژوستینین در تمامی تصمیم‌گیری‌های سیاسی، نظامی، اقتصادی، مذهبی، اجتماعی، خانوادگی و رویدادهای حساس، همراه و همدم و مشاور اصلی ژوستینین بود.

در زمان سلطنت مشترک تئودورا و ژوستینین یک شورش بسیار بزرگ به دست یکی از کنسول‌های مهم دربار به نام هیپاتیوس به پا شده بود و امپراتور ژوستینین توان نابودی این شورش را در خود ندید و تصمیم به فرار گرفت؛ ولی تئودورا که به هنگام شورش نیکا در سال ۵۳۲ میلادی، امپراتور را از فرار و گریز منع کرد و او را به مقابله تشویق نمود. تئودورا از سال ۵۳۲ تا هنگام مرگ، تأثیراتی فوق‌العاده بر امپراتوری بیزانس و خود امپراتور گذاشت؛ به حدی که وی را علناً به عنوان امپراتور مشترک با ژوستینین می‌دانستند. تئودورا را بخاطر هوس و جاه طلبی بسیارش، یکی از شهوانی‌ترین زنان تاریخ می‌دانند و بخاطر حکومتش بر روم به عنوان یکی از بانفوذترین زنان تاریخ روم شناخته می‌شود. مرگ او در سال ۵۴۸ میلادی اتفاق افتاد که باعث عزاداری همیشگی ژوستینین یکم شد.[۱]

منابع ویرایش

  1. «زنان فرمانروا: پنج ملکه قدرتمند تاریخ». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۱-۰۱.