تالاب بین‌المللی چُغاخور، تالابی بین‌المللی در شهرستان بروجن استان چهارمحال بختیاری است. این تالاب با مساحتی حدود ۲۳۰۰ هکتار در دامنه ارتفاعات بر آفتاب و کلار (۳۸۳۰ متر)، در مسیر جاده بروجن-اهواز قرار گرفته‌است.[۱] این تالاب بین مردم بختیاری که بومی منطقه هستند به دریاچه چغاخور و سد چغاخور معروف است.تالاب چغاخور منشأ آب چشمه های اطراف خود مثل چشمه شهر گهرو و شهرک آورگان و شهرک گلوگرد است.[۲] [۳]

تالاب چغاخور در فصل بهار

عمق آب ویرایش

عمق آب تالاب چغاخور در مواقع بارندگی و پر آبی به ۶ متر می‌رسد.[۴] این تالاب را مرغزاری با مساحت حدود ۷۰۰ هکتار دربر گرفته‌است. این مرغزار در ماه‌های اردیبهشت تا مهر که سطح آب رو به کاهش می‌گذارد، از این هم وسیع‌تر می‌شود.[۵]

آب و هوای چغاخور ویرایش

آب و هوای تالاب چغاخور متأثر از چهار نوع توده هوا شامل توده‌های هوای قطبی و پرفشار از سمت اروپا، توده‌های هوای مدیترانه‌ای، توده‌های هوای قطبی از شمال کشور و توده‌های هوای حاره بحری است. اعتدال هوا در تابستان یکی از جذابیت‌های تفریحی این ناحیه است. منابع آبی تالاب عمدتاً از طریق نزولات جوی و چشمه‌های حاشیه کوه کلار تأمین می‌شود.[۵]

امکانات تفریحی و گردشگری ویرایش

– باغ خان ویرایش

یکی از مشهورترین و پرطرفدارترین جاهای دیدنی چهارمحال در اطراف تالاب چغاخور، باغ خان است. این باغ قدمتی چند صد ساله دارد و زمان ساخت آن به دوره زندیه برمی‌گردد. مساحت باغ خان حدود ۳ هکتار است و درخت‌هایی قدیمی با تنه‌ای بزرگ و شاخه‌های پُر مثل گردو، چنار و مثمر و غیرمثمر در آن دیده می‌شود. باغ خان در زمان‌های قدیم محلی برای ییلاق و اتراق خان‌های بزرگ ایل بختیاری از جمله «تیمور بختیاری» و «سردار اسعد بختیاری» بوده است.

-هتل و مجتمع تفريحی ، گردشگری آفتاب چغاخور

-قایقرانی و ماهی گیری در دریاچه چغاخور

نوسازی سد دریاچه چغاخور ویرایش

در گذشته در مسیر خروجی آب تالاب چُغاخور سد به ارتفاع ۶ متر بود و مساحتی در حدود ۱۳۶۰ هکتار داشت که با احداث سد جدید چغاخور، مساحت تالاب به حدود ۲۵۰۰ متر رسید.[۶] هدف از احداث سد جدید، تجمع آب انتقال یافته به تالاب از محل آب جمع آوري شده در سد انحرافي سبزكوه است که پس از ورود به كانال به طول ۴۵۰۰ متر و تونلی به طول ۸۵۰۰ متر به محل درياچه سد چغاخور انتقال خواهد يافت.

گیاهان و جانوران ویرایش

ویژگی منحصر به فرد تالاب، وجود نوعی ماهی از خانواده گامبوزیا (کپوردندان) در این مکان است. به دلیل وسعت خوبی که این زیستگاه دارد و به‌علت عدم وجود آلاینده یا حداقل بودن آلاینده‌ها در آب این تالاب، ماهیان تالاب چغاخور از نظر ژنتیکی ارزشمند هستند.[۷]

در سال ۱۳۹۵ اردک سرسفید در این تالاب بین‌المللی توسط آقای حامد علیمردانی مشاهده و ثبت کمیته ملی پرندگان ایران شد. اردک سر سفید گونه در خطر انقراض و تحت حمایت سازمان حفاظت از محیط زیست است.

پوشش گیاهی تالاب چغاخور از گونه‌های حاشیه ای، نم پسند، شناور و غوطه ور مانند بید، پتامژتون، پلی گونیوم و ساز تشکیل شده‌است. در فصل بهار حاشیه‌های این تالاب پر از گل‌های قرمز رنگ شقایق می‌شود.[۷]

از سال ۱۳۷۸ به‌دلیل گونه‌های جانوری نادر در اطراف تالاب و شرایط متنوع زیستی آن، سازمان حفاظت محیط زیست، چغاخور را منطقه شکار ممنوع اعلام کرد و آن را تحت پوشش و حمایت خود قرار داد. منطقه شکار ممنوع تالاب بیش از ۲٬۳۰۰ هکتار مساحت دارد.

اختلاط زندگی انسانی و حیات‌وحش ویرایش

به دلیل ساخت سد چغالدوز، آب لازم برای این تالاب به صورت قابل اطمینانی تأمین شد و وسعت تالاب بعد از حداث سد تقریباً دو برابر قبل از ساخت سد شد. مردم منطقه از بخشی از آب برای کشاورزی استفاده می‌کنند. همچنین مردم منطقه از طریق گردشگری در منطقه اقامتی، تفریحی و گردشگری چغاخور کسب درآمد می‌کنند. در تابستان دیدن عشایر و روستاهای اطراف چغاخور بسیار لذت بخش است.[۷]

 
تصویر سراسرنما از بالای تالاب

موقعیت دریاچه چغاخور ویرایش

  • مسیر تالاب چغاخور از شهرکرد: بعد از جاده شهرکرد به خوزستان و بعد از شلمزار، گهرو و دالان بهشت گهرو و درست قبل از ورودی جاده‌ای که به ایذه می‌رود، به تالاب چغاخور خواهید رسید.
  • مسیر تالاب چغاخور از بروجن: در جاده بروجن-بلداجی، از بلداجی گذشته و بعد از آورگان و کلبی بک به تالاب چغاخور می‌رسید.

نگهداری ویرایش

تالاب چغاخور یکی از تالاب‌های کنوانسیون بین‌المللی رامسر است و در فهرست مناطق مهم پرندگان (IBA) نیز به چشم می‌خورد. این تالاب بخشی از یازدهمین ذخیره‌گاه زیست‌کره ایران با عنوان «تنگ صیاد-سبزکوه» به‌شمار می‌رود که به ثبت جهانی رسیده‌است.[۸]

نگارخانه ویرایش

منابع ویرایش

  1. تالاب چغاخور، انتشارات تیشینه
  2. «تالاب چغاخور | آدرس، امکانات رفاهی و تصاویر | کایت». kite.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۲۹.
  3. «تالاب چغاخور – سد چغاخور – دریاچه سد چغاخور – دریاچه چغاخور - چغاخور». iran.jakav.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۲۹.
  4. «تالاب بین المللی چغاخور، آینه ی طبیعت چهارمحال و بختیاری!». لست‌سکند. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۲۹.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ «آشنایی با تالاب چغاخور - چهارمحال و بختیاری». همشهری آنلاین. ۲۰۱۲-۰۳-۲۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۶.
  6. «آشنایی با تالاب چغاخور». rasekhoon.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۶.
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ حمید امینی، راهنمای جهانگردی استان چهارمحال و بختیاری، ۱۳۸۱، ص ۱۳–۱۲، سازمان ایرانگردی و جهانگردی
  8. «یخ زدنِ تالاب بین‌المللی «چُغاخور»». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۳-۰۱-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۰۶.