تجزیه امپراتوری عثمانی

تجزیه امپراتوری عثمانی یک رخداد سیاسی بود که پس از جنگ جهانی اول و تصرف قسطنطنیه توسط نیروهای بریتانیایی، فرانسوی و ایتالیایی در نوامبر ۱۹۱۸ (آبان ۱۲۹۷ خورشیدی) رخ داد.

در جریان جنگ جهانی، درخواست امپراتوری عثمانی برای محافظت توسط روسیه، بریتانیا و فرانسه رد شد که منجر به اتحاد آلمان و عثمانی شد. در جریان تجزیه عثمانی به ویژه بریتانیا و فرانسه نقش مهمی در شکل‌دهی جهان عرب مدرن و جمهوری ترکیه داشتند.

حکم قیمومت جامعه ملل باعث ایجاد قیمومت فرانسه بر سوریه و لبنان، قیمومت بریتانیا بر بین‌النهرین و قیمومت بریتانیا بر فلسطین که بعدها به قیمومت فلسطین و امارت فرااردن تقسیم شد. تصرفات امپراتوری عثمانی در شبه جزیره عربستان به پادشاهی متوکلی یمن و پادشاهی حجاز تبدیل شد. سلطنت نجد بعدتر پادشاهی حجاز را به سرزمین‌های خود الحاق کرد. عربستان سعودی تصرفات امپراتوری عثمانی در غرب خلیج فارس را تحت تسلط خود درآورد. جز کویت، بحرین و قطر که حافظ منافع بریتانیا بودند و بعدها کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس را تشکیل دادند.

پس از سقوط دولت عثمانی، آنان معاهده سور را در ۱۹۲۰ امضا کردند. هر چند جنگ استقلال ترکیه باعث شد قدرت‌های اروپایی قبل از تصویب معاهده، به پای میز مذاکرات برگردند. اروپایی‌ها و مجلس ملی کبیر ترکیه معاهده دیگری را با نام پیمان لوزان امضا و تصویب کردند که معاهده سور را معلق می‌کرد. یکی دیگر از مشکلات اختلاف ترکیه و عراق بر سر استان موصل بود که بعداً در ۱۹۲۶ در جامعه ملل به بحث گذاشته شد. بریتانیا و فرانسه شرق خاورمیانه یعنی سوریه کبری را طی توافق‌نامه سایکس–پیکو، بین خود تقسیم کردند. روسیه با آنکه یکی از طرفین پیروز بود پس از انقلاب روسیه از تقسیم‌بندی عثمانی منع شد.

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش