توماج صالحی

توماج صالحی (زادهٔ ۱۲ آذر ۱۳۶۹) خوانندهٔ رپ اعتراضی ایرانی است که بیشتر برای آهنگ‌های اعتراضیِ خود در موردِ مشکلاتِ جامعهٔ ایران و اعتراض به سیاست‌های جمهوری اسلامی شهرت دارد. او به علت ترانه‌های اعتراضی‌اش دوبار بازداشت شده و در زندان به سر می‌برد. ترانه‌های او در شبکه‌های اجتماعی مورد توجه رسانه‌های داخل و خارج از ایران قرار گرفته‌است. توماج صالحی گفته‌است که در یک کارگاه فلزکاری کار می‌کند.

توماج صالحی
توماج صالحی
اطلاعات پس‌زمینه
زاده	۱۲ آذر ۱۳۶۹ ‏(۳۲ سال) گردبیشه چهارمحال و بختیاری
ژانر	رپ فارسی
پیشه	خواننده
تحصیلات	لیسانس مکانیک جامدات
علت سرشناسی	ترانه‌های رپ اعتراضی سیاسی و اجتماعی

بازداشت ۱۴۰۰

صالحی نخستین بار در ۲۱ شهریور ۱۴۰۰ توسط ۱۲ نفر از نیروهای امنیتی در خانه‌اش در اصفهان بازداشت و به زندان دستگرد منتقل و مدتی بعد آزاد شد.

اتهام

به‌گفتهٔ وکیل توماج صالحی او در ۲۱ شهریور ۱۴۰۰ ساعت ۹ شب، بازداشت و به «تبلیغ علیه نظام» و «توهین به رهبر جمهوری اسلامی» متهم شده بود. او ساکن شاهین‌شهر بوده و پرونده او در دادسرای همین شهر ثبت شد. او در زندان، ممنوع‌الملاقات بود و تماسی با خانواده خود نداشته‌است.

هرانا در ۳۰ شهریور ۱۴۰۰ از آزادی توماج با تودیع قرار کفالت خبر داد. این خبرگزاری در ۳ بهمن ۱۴۰۰ اعلام کرد دادگاه انقلاب شاهین‌شهر او را به ۶ ماه زندان و جزای نقدی محکوم کرده و اجرای این حکم به مدت یکسال به حالت تعلیق درآمده است.

واکنش‌ها

حکومت ایران توضیحی دربارهٔ علت بازداشت توماج ارائه نکرده‌است. سازمان عفو بین‌الملل در رشته پیامی در توئیتر، خواهان آزادی فوری و بدون قید و شرط وی شد. مرکز حقوق بشر در ایران در توییتی نوشت: «آزادی بیان و عقیده در قوانین جمهوری اسلامی ایران 'جرم‌انگاری' نشده، اما پیوسته منتقدان و معترضان به علت نقد و اعتراض بازداشت می‌شوند. توماج صالحی فقط برای خواندن ترانه‌های انتقادی بازداشت شده و از دوشنبه ۲۲ شهریور در شرایط و مکان نامعلومی به سر می‌برد.»

رضا پهلوی در توییتی نوشت: «آثار توماج صالحی و شیدای همدانی، تبلور هنری اعتراضات سراسری است، و محبوبیت‌شان، نشانه فراگیری گفتمان براندازی.» کایلی مور-گیلبرت که در سال ۲۰۱۸ دستگیر و پس از حدود دو سال با سه زندانی ایرانی مبادله شد نیز خواستار آزادی توماج شد. همچنین شمار زیادی از کاربران شبکه‌های اجتماعی خواهان آزادی او شدند. پس از دستگیری وی حساب اینستاگرام او از دسترس خارج و حساب توئیترش توسط مسئولان توییتر بسته شد.

بازداشت ۱۴۰۱

بر اساس گزارش خبرگزاری دانشجو در ۸ آبان ۱۴۰۱ صالحی که در جریان خیزش ۱۴۰۱ ایران مدتی به صورت مخفیانه زندگی و فعالیت می‌کرد، در استان چهارمحال و بختیاری دستگیر شد. خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، وی را یکی از «رهبران اغتشاشات در ترویج خشونت» توصیف کرد. این رسانهٔ دولتی همچنین اعلام کرد که صالحی در یک گذرگاه مرزی دستگیر شده‌است؛ که مدیر شبکه‌های اجتماعی صالحی این ادعا را تکذیب کرد و اعلام نمود که وی در استان چهارمحال و بختیاری و نه یک استان مرزی دستگیر شده‌است. برایِ مدتی، وضعیت او نامشخص بوده و از محل نگهداری او اطلاعاتی در دسترس نبود.

باشگاه خبرنگاران جوان —تحتِ حمایتِ دولت— ویدئویی از مردی با چشم‌بند منتشر کرد که ادعا می‌کرد توماج است و ظاهراً تحت فشار اعتراف می‌کند که «مرتکب اشتباه» شده‌است. صالحی اکنون در زندان اوین در بند است. به گفته خانوادهٔ وی، مقامات ایرانی صالحی را شکنجه کرده‌اند.

محکومیت

وی به فعالیت تبلیغی علیه نظام، همکاری با دولت‌های متخاصم و تشکیل گروه غیرقانونی به قصد برهم زدن امنیت کشور متهم شده‌است. اتهاماتی که به بیشترِ معترضان وارد شده‌است. همچنین با حکم دادگاه انقلاب به محاربه و افساد فی‌الارض، متهم شده و با خطر اعدام روبه‌روست. در ۲۶ نوامبر ۲۰۲۲، خانواده توماج گفتند که زندگی او در خطر است.

واکنش‌ها

خبرگزاری میزان، وابسته به قوه قضاییه، به‌نقل از سید محمد موسویان دادستان اصفهان، خبر بازداشت توماج صالحی را تأیید کرد و مدعی شد که او «در ایجاد اغتشاشات و دعوت و تشویق به اغتشاش و آشوب‌های اخیر در استان اصفهان و در شهرستان شاهین‌شهر نقش کلیدی داشته‌است».

در ۲۲ آبان جمعی از هنرمندان، نویسندگان، فعالان رسانه‌ای و کنشگران مدنی در حمایت از توماج صالحی بیانیه‌ای را منتشر کرده و خواستار آزادی فوری او شدند. بخشی از متن این بیانیه چنین است:

توماج صدای مردم است و ندای ملت خاموش نمی‌شود. اکنون صدای او باشیم، که اگر آزاد بود بر شکنجه‌ها و احکامِ اعدامِ معترضان می‌خروشید و رهایی‌شان را طلب می‌کرد. جسم و جان توماج را نشانه رفته‌اند، به انتقام این که بانگِ رسایِ مردم بوده‌است. شکنجه و مجازات توماج، خط قرمز ماست. توماج باید آزاد شود.

— جمعی از هنرمندان، شاعران، نویسندگان، فعالان مدنی و فرهنگی

مهدی یراحی، خواننده معترض در واکنش به انتشار خبر دستگیری توماج صالحی در رشته توییتی نوشته‌است: «مسئولیت جان او با جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران است و اساساً نهادی که این جوان غیور را در بند کرده باید بازخواست و محاکمه گردد.»

یه-ون ری، یکی از اعضای حزب اس‌پی‌دی از شهر آخن در پارلمان آلمان، کفالت سیاسی توماج را بر عهده گرفته‌است. با این کار او بخشی از نفوذ و فعالیت‌های پارلمانی خود را به توماج اختصاص داده و به تلاش‌ها برای آزادی وی کمک می‌کند.

• امید نوری‌پور رئیسِ حزب سبزهای آلمان و نماینده پارلمان این کشور(بوندِستاگ) نیز با انتشار ویدیویی اعلام کرد که کفالت سیاسی توماج صالحی را بر عهده گرفته‌است.

احتمال نابینایی

گردانندهٔ صفحه توییتر توماج صالحی، در ۱۶ دی ۱۴۰۱ اعلام کرد که احتمال از دست رفتن بینایی توماج در اثر ضربات وارد شده وجود دارد. او با بیان اینکه حدود ۷۰ روز از حبس توماج در سلول انفرادی می‌گذرد، گفت: «در صورت ازدست رفتن بینایی او این قصور متوجه مسئولان خواهد بود.»

ترانه‌ها

نام ترانه	تاریخ انتشار	توضیحات
برهه	-	-
دُر	-	-
جنگ رپ	-	-
منم یه زلزله زدم	-	-
پارافین	-	-
ندیدی	-	-
چه	-	-
درد	-	-
موش	-	-
تانتو	-	-
یاقوت	-	-
موزیک ویدیو نرمال	-	-
انار	-	از توماج، افراسیاب و بی لقب
موزیک ویدیو سوراخ موش	-	-
موزیک ویدیو ترکمانچای	-	-
موزیک ویدیو تاس	-	-
فرشید	-	-
موزیک ویدیو بازمانده	-	از توماج و افراسیاب
سیر تا پیاز	-	از توماج و افراسیاب
موزیک ویدیو طناب دار	-	از توماج و بی لقب
موزیک ویدیو ندیدی ۲	-	-
موزیک ویدیو نقطه کور	-	-
هیروشیما	-	-
موزیک ویدیو کارون	-	-
موزیک ویدیو پیجک	-	از توماج و جاستینا
شلاق	-	از توماج و جاستینا
موزیک ویدیو ببخشید	-	-
موزیک ویدیو افسون	-	-
موزیک ویدیو گاپون	-	-
حبهٔ انگور	-	-
موزیک ویدیو میدون جنگ	-	-
موزیک ویدیو فال	-	-

پیوند به بیرون

• توماج صالحی در اینستاگرام
• توماج صالحی در اسپاتیفای
• توماج صالحی در ساوندکلاود
• توماج صالحی در یوتیوب
• توماج صالحی در توییتر