جنجال سربازی بازیکنان فوتبال در ایران

جنجال کارت معافیت بازیکنان فوتبال یکی از جنجالی‌ترین پرونده‌های فساد در فوتبال ایران است که به رویدادی اشاره می‌کند که در آن کارت پایان خدمت برخی از بازیکنان فوتبال ایران باطل شد.

نمودار مقایسهٔ تعداد بازیکنانی که در هر لیست از سوی مراجع رسمی به عنوان متخلف اعلام شدند و نسبت تقریبی بازیکنان سرشناس در هر لیست.

شروع جنجال ویرایش

در اردیبهشت ۱۳۹۳ یک باند تبهکاری دستگیر شد که با سندسازی و جعل اسناد اقدام به گرفتن کارت پایان خدمت برای معافیت از خدمت سربازی می‌کردند.[۱] اعضای این باند در بخشی از اعترافات خود بیان می‌کنند که با برخی از تیم‌ها و بازیکنان فوتبال ایران همکاری داشته‌اند.[۲]
عادل فردوسی‌پور نیز در برنامه نود با اشاره به پیگیری‌های خود در این باره می‌گویید:[۳]

دو باند بودند که بیشتر در اهواز فعالیت می‌کردند. یکی در سال ۸۶-۸۵ بوده که با روش‌های مختلف مثلاً ابتلای بازیکن به یک بیماری خاص وی را معاف می‌کردند. سال ۸۶-۸۵ یک سری بازیکن این اتفاق برایشان افتاد و معافیت گرفتند. یکبار هم در سال ۹۱-۹۰ دوباره این باند با یک سری بازیکن دیگر همکاری داشته.

از مهم‌ترین شبهات مطرح شده در این پرونده، طولانی بودن زمان وقوع جرم تا کشف آن و نحوهٔ گرفتن گذرنامه توسط بازیکنان خاطی در این مدت زیاد بود.[۴]

احتمال تغییر قهرمان یا تیم سقوط‌کننده ویرایش

پس از سیزدهمین دورهٔ مسابقات لیگ برتر فوتبال ایران که به قهرمانی باشگاه فوتبال فولاد خوزستان انجامید، برخی از رسانه‌ها اخباری را مبنی بر احتمال پس‌گرفتن جام از فولاد به‌خاطر استفاده از بازیکنانی که با باند جعل‌کننده همکاری داشته‌اند و قهرمان شدن پرسپولیس تهران (نایب قهرمان) منتشر کردند.[۱] علی دایی (سرمربی وقت پرسپولیس) نیز برای پیگیری این موضوع دیداری با سرلشکر حسن فیروزآبادی داشت.[۱]
همچنین گفته‌شده بود که ممکن است باشگاه فوتبال فجر شهید سپاسی شیراز نیز به دلیل تخلف باشگاه فوتبال پیکان تهران (رقیب این تیم در پلی اف صعود به لیگ برتر) به لیگ برتر فوتبال ایران بازگردد.[۲]

تکذیب‌های اولیه ویرایش

در روزهای ابتدایی پس از انتشار، این خبر توسط بسیاری از مسولان و بازیکنان درگیر در ماجرا تکذیب می‌شد[۵][۶][۷] حتی برخی آن‌را توطئه رسانه‌های نزدیک به پرسپولیس و فجر برای تغییر نتایج قلمداد می‌کردند.[۸][۹][۱۰]
سرانجام سردار مهرعلی باران‌چشمه (رئیس تربیت‌بدنی نیروهای مسلح) با تأیید این خبر اعلام کرد که پرونده این بازیکنان توسط سازمان وظیفه عمومی ناجا پیگیری خواهد شد.[۱۱]

تعداد متخلفین ویرایش

تا پیش از جام جهانی ۲۰۱۴ گمان می‌شد تعداد بازیکنانی که کارت پایان خدمت آن‌ها مشکل دارد ۵-۴ بازیکن هستند، به همین دلیل در بحبوحه جام جهانی، رسانه‌ها کمتر به این موضوع پرداختند ولی بعد از جام جهانی و پیش از شروع چهاردهمین دورهٔ مسابقات لیگ برتر فوتبال ایران، سازمان لیگ نام ۲۱ نفر را به عنوان متخلف اعلام کرد و این شروع دوباره حدس و گمان‌ها در بارهٔ ابعاد این تخلف بود، عده‌ای تعداد بازیکنان متخلف را ۹۵[۱۲] تا ۱۰۰ نفر پیش‌بینی کردند.[۱۳][۱۴][۱۵] و حتی علیرضا منصوریان (سرمربی وقت نفت تهران) بازیکنان را بیش‌از ۱۵۰ نفر بیان کرد.[۱۶]

اعلام اسامی متخلفین ویرایش

در ابتدا سیف‌الله دهکردی (مدیرعامل وقت فولاد) به عنوان یکی از اصلی‌ترین متهمان این پرونده نام برده می‌شد و ادعا می‌شد که وی نه‌تنها برای پسر خود کارت معافیت جعلی گرفته‌است بلکه در گرفتن کارت معافیت سایر بازیکنان نیز نقش داشته‌است.[۱۷][۱۸] عده‌ای نیز علی کعبی بازیکن سابق فولاد را رابط اصلی بین گروه جعل‌کننده و بازیکنان فولاد میدانند.[۱۳]
ابتدا نام بازیکنانی از جمله بختیار رحمانی، آرش افشین، ساسان انصاری و فرید دهکردی (پسر سیف‌الله دهکردی) از فولاد و سعید حلافی از پیکان به عنوان متخلفان پرونده به‌طور غیررسمی در رسانه‌ها اعلام شد.[۲] که تمام افراد هرگونه اشکال در کارت پایان خدمت خود را تکذیب می‌کردند.
بعد از گذشت حدود ۳ ماه و پس از پایان یافتن جام جهانی ۲۰۱۴، نام بازیکنان و عوامل متخلف اعلام شدند؛ در اولین فهرست منتشر شده سازمان لیگ، نام ۲۱ فرد شاغل در فوتبال را به عنوان افرادی که سربازی نرفته‌اند اعلام کرد (این اسامی پیش از پایان یافتن بررسی‌های سازمان وظیفه عمومی ناجا اعلام شدند و حکم نهایی نبودند):[۱۹]

 
بختیار رحمانی، کاپیتان وقت فولاد، یکی از سرشناس‌ترین بازیکنان موجود در لیست.

یک ماه بعد، سازمان وظیفه عمومی ناجا در اطلاعیه‌ای نتایج بررسی‌های اولیه را منتشر کرد که طی آن بیان شد از بین ۹۵ بازیکن اعلام شده، ۵۶ مورد از اسامی دارای معافیت پزشکی، ۲۶ مورد دارای معافیت ایثارگری والدین، ۷ مورد دارای معافیت کفالت، ۳ مورد دارای معافیت سه برادری و ۳ مورد دیگر نیز مربوط به معافیت تحصیلی هستند؛ همچنین ۲۱ بازیکن تبرئه و ۱۳ بازیکن متخلف معرفی شدند، ولی اسامی آن‌ها معرفی نشد.[۲۰][۲۱][۲۲]
پس از آن، منابع مختلف در بازه‌های زمانی متفاوت لیست‌هایی را از اسامی متخلفان اعلام کردند:

۱۷ شهریور ۱۳۹۳ - سازمان وظیفه عمومی ناجا - ۱۰ بازیکن[۲۳][۲۴][۲۵]


۲۵ شهریور ۱۳۹۳ - سازمان وظیفه عمومی ناجا - ۱۲ بازیکن[۲۶]


۳ آبان ۱۳۹۳ - سازمان لیگ - ۲۷ بازیکن[۲۷]

۲ آذر ۱۳۹۳ - منابع انسانی ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران - ۲۰ بازیکن[۲۸]

حاشیه‌ها ویرایش

برخورد با متخلفین ویرایش

بازداشت و بازجویی ویرایش

بعد از بازرسی‌های صورت گرفته برخی از بازیکنان متخلف، توسط نیروهای نظامی بازداشت شدند[۵۲][۵۳][۵۴] که از بین آن‌ها فقط نام سعید حلافی،[۵۵][۵۶] بازیکن سابق باشگاه فوتبال پرسپولیس تهران و حامد زمانی[۵۷] رسانه‌ای شد.

خدمت در پادگان ویرایش

در تاریخ ۲ آذر ۱۳۹۳ سازمان وظیفه عمومی ناجا اعلام کرد کارت معافیت از خدمت ۵۹ نفر باطل و کارت معافیت و پایان خدمت ۴۲ نفراز فوتبالیست‌ها نیز تائید شده‌است و آن‌دسته از فوتبالیست‌ها که کارت معافیت از خدمت آن‌ها باطل شده است، سرباز غایب محسوب شده و با احتساب اضافه خدمت می‌بایست در یکی از یگان‌های تابعه نیروهای مسلح، خدمت سربازی خود را سپری نمایند.[۵۸][۵۹][۶۰]

انتقال به تیم‌های نظامی ویرایش

برخی از بازیکنان نیز با قراردادهای دو ساله به تیم‌های نظامی[پانویس ۱] (تراکتور، ملوان، فجر، مقاومت تهران، نیروی زمینی یا...) پیوستند:
بازیکنان به‌ترتیب حروف الفبا نوشته‌شده‌اند.

نام بازیکن تیم مبدأ تیم مقصد (نظامی) منبع
آرش افشین فولاد ملوان [۶۱]
آرمان شهدادنژاد مس کرمان نیروی زمینی
امین جهان‌کهن فولاد فجر سپاسی
ابراهیم صالحی استقلال خ فجر سپاسی
احمد عبدالله‌زاده فولاد تراکتور
احمد حسن‌زاده صبای قم فجر سپاسی
حامد زمانی راه‌آهن نیروی زمینی [۶۲]
حسین ماهینی پرسپولیس ملوان [۶۳]
سعید حلافی پیکان نیروی زمینی [۶۲]
سینا عشوری ذوب‌آهن تراکتور [۶۴]
شجاع خلیل‌زاده سپاهان تراکتور [۶۴]
علیرضا ابراهیمی مس کرمان نیروی زمینی
علی حمودی سپاهان تراکتور [۶۵]
ولید مشاعی‌زاده فولاد نیروی زمینی [۶۲]

بخشش متخلفین ویرایش

نامه بازیکنان به سازمان وظیفه عمومی ناجا ویرایش

در ۹ آذر ۱۳۹۳ برخی از بازیکنانی که کارت پایان خدمت آن‌ها باطل شده‌بود، از جمله آرش افشین، علی حمودی، شجاع خلیل‌زاده، سینا عشوری و حسین ماهینی، طی نامه‌ای به سازمان وظیفه عمومی ناجا اظهار پشیمانی کردند و خواستار لغو مجازات‌های خود شدند[۶۶] که با مخالفت سازمان وظیفه عمومی ناجا روبه‌رو شد و سردار موسی کمالی، معاون اداره منابع انسانی ستاد کل نیروهای مسلح، درباره بخشش این بازیکنان گفت:

ما می‌خواستیم کمکی به آن‌ها کنیم تا در تیم‌های نظامی بازی کنند چون سرمایه ملی بودند اما دیدیم در جامعه نظر مثبتی وجود ندارد. این افراد قانون را دور زدند و بعضاً هم رشوه دادند که ما دسترسی به واسطه‌ها نداریم.

[۶۷]

خرید خدمت سربازی ویرایش

پس‌از ارائه لایحه خرید خدمت سربازی توسط سربازان غایب از سوی دولت به مجلس شورای اسلامی در آذر ۱۳۹۳[۶۸][۶۹] زمزمه‌های مبنی بر اجرای این طرح در خصوص بازیکنان فوتبال خاطی نیز به‌گوش می‌رسید.[۷۰]

اظهارنظرها ویرایش

  • دراگان اسکوچیچ (سرمربی وقت فولاد)، پس‌از باخت مقابل باشگاه فوتبال صبا:

    عامل اصلی باخت تیم فنی نبود و ارتباط مستقیم با مسایل حاشیه‌ای فوتبال ایران دارد. مسئله سربازی هنوز برای ما مشکل درست می‌کند و هنوز نمی‌دانم در بازی آینده مقابل تراکتورسازی چند نفر دیگر از لیست حذف می‌شوند.

    [۷۱]
  • علی حمودی (که در لیست ۳ آبان ۱۳۹۳ به عنوان متخلف معرفی شد):

    پیش از این اتفاق من علی دایی را خیلی دوست داشتم اما پس از این موضوع (پیگیری پرونده جعلی بودن کارت‌ها توسط علی دایی) خیلی از او ناراحتم و هرگز او را نمی‌بخشم.

    [۷۲]
  • رسول خطیبی (سرمربی وقت تراکتورسازی):

    اگر یکی از این بازیکنان سرباز که به آن‌ها اجازه بازی داده نشده معتاد شود یا تصمیم به خودکشی بگیرد، چه کسی پاسخگو خواهد بود؟

    [۷۳]
  • مهدی کریمیان (که در لیست ۲ آذر ۱۳۹۳ به عنوان متخلف معرفی شد):

    اگر تخلف کرده‌ام، حاضرم به زندان بروم.

    [۷۴]
  • حمید رسایی (نماینده مجلس):

    یک فوتبالیست بوده که نام مادر خود را در فهرست مستمری‌بگیران کمیته امداد ثبت کرده و به این صورت از حضور در سربازی معاف شده‌است. این فوتبالیست در حال حاضر در اروپا به سر می‌برد. با توجه به سطح درآمدی این بازیکن اینکه مادر او از کمیته امداد مستمری بگیرد، موضوع جالبی است.

    [۷۵]

پانویس ویرایش

  1. تیم‌های نظامی اصطلاحاً به تیم‌های ورزشی می‌گویند که همه یا بخشی از مالکیت آن در اختیار نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران باشد

منابع ویرایش

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ قهرمانی فولاد پس گرفته می‌شود / پرسپولیس قهرمان جدید لیگ برتر! بایگانی‌شده در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine بانک ورزش
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ گزارش فارس از پیگیری یک پرونده و احتمال سونامی در فوتبال ایران بایگانی‌شده در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine خبرگزاری فارس
  3. رسوایی سربازی بازیکنان فوتبال از زبان عادل فردوسی‌پور بایگانی‌شده در ۴ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine سایت برنامه نود
  4. بازهم فساد در فوتبال، بازهم تسامح ایسنا.
  5. «سوءتفاهمی بین سازمان لیگ و سازمان نظام وظیفه پیش آمده و مشکلی هم وجود ندارد». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۴.
  6. «کارت پایان خدمت بازیکنان ما جعلی نیست». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۴.
  7. «کارت پایان خدمت سعید حلافی جعلی نیست». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۴.
  8. «خبر کارت پایان خدمت جعلی خودش جعلی شد!». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۴.
  9. «ماجرای جعل کارت پایان خدمت بازیکنان فولاد صحت دارد؟». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۴.
  10. دهکردی: شایعات اخیر برای تخریب من است ورزش۳
  11. «افشاگری سردار در مورد کارت‌های پایان خدمت جعلی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۴.
  12. «کارت معافیت ۱۳ بازیکن فوتبال باطل شد». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۴.
  13. ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ «صد فوتبالیست با کارت پایان خدمت جعلی!». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ اكتبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۴. تاریخ وارد شده در |archive-date= را بررسی کنید (کمک)
  14. کفاشیان:کارت پایان خدمت ۱۰۰ بازیکن فوتبال مشکل دارد بایگانی‌شده در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machineشبکه خبر
  15. گزارش مهر از اتفاقی که فوتبال را بهم ریخت/ آتش دایی دامن پرسپولیس را گرفت! خبرگزاری مهر.
  16. منصوریان: تعداد کارت‌های جعلی پایان خدمت، بالای ۱۵۰ نفر است. بایگانی‌شده در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine روزنامه خبرورزشی
  17. «دهکردی پول کارت پایان خدمت مرا داد/ برای پدرم سابقه جبهه درست کردند/ فولاد بلایی سر من آورد که خانواده‌ام از هم پاشید». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۴.
  18. «احتمالاً دهکردی فکر نمی‌کرده خلاف می‌کند!». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۴.
  19. بازیکنانی که سربازی نرفته‌اند/ ماهینی، افشین، غریبی، رحمانی، حمودی، حقیقی و ... ایسنا
  20. ابطال کارت پایان خدمت و کمیته انضباطی در انتظار متخلفین بایگانی‌شده در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine واحد مرکزی خبر
  21. ابطال کارت پایان خدمت ۱۳ فوتبالیست ایسنا
  22. جلسه فوری سازمان لیگ درباره کارت پایان خدمت ورزش۳
  23. کارت معافیت کدام بازیکنان فوتبال ابطال شد؟ خبرآنلاین.
  24. اسامی 10 بازیکن که کارت پایان خدمت‌شان باطل شده‌است + تصویر باشگاه خبرنگاران جوان
  25. افشای نام 10 فوتبالیستی که کارت پایان خدمت‌شان باطل شد خبرگزاری مهر
  26. «فهرست رسمی منتشر شد/ کارت‌های معافیت افشین و پسر دهکردی باطل شد». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۴.
  27. ابطال کارت معافیت 27 بازیکن فوتبال ایسنا
  28. ستاره فولاد، آخرین قربانی ماجرای کارت‌ها ورزش۳
  29. ابطال کارت معافیت و پایان خدمت ۶۲ فوتبالیست خبرگزاری تابناک
  30. کمالی: پولادی تخلف کرده و باید جریمه شود
  31. ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ «تاج رسماً اعلام کرد/ شجاع خلیل‌زاده سرباز است/ نام عالیشاه در لیست نیست». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۴.
  32. شجاع خلیل‌زاده هم سرباز شد
  33. ۳۳٫۰ ۳۳٫۱ «کارت پایان خدمت این 2 بازیکن استقلال هم مشکل دارد؟». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۴.
  34. کریم انصاری فرد دقیقاً چه طور از سربازی معاف شد؟![پیوند مرده]
  35. «معافیت کریم انصاری فرد؛ از شایعه تا واقعیت». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ دسامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۴.
  36. در برنامه نود دیشب چه گذشت؟ ورزش3
  37. سکوت مدافع پرسپولیس در خصوص شایعه دریافت کارت پایان خدمت بدون رفتن به سربازی
  38. جلد چهارشنبه شوت/ دو سرباز جدید پرسپولیسی را ببینید! بایگانی‌شده در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine بانک ورزش به نقل از روزنامه نود
  39. «بختیار رحمانی از معافیت خودش دفاع کرد!». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۴.
  40. «درخواست تابعیت عربی برای بازیکن سرباز ملی پوش». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۴.
  41. جزئیات جلسه وکیل پولادی با سیاسی، اقامت قطر را می‌گیرد روزنامه گل
  42. سردار کمالی: پولادی غیرقانونی رفته است
  43. تعیین وضعیت پولادی به کفاشیان سپرده شد ورزش3
  44. فدراسیون فوتبال برای پولادی ITC صادر نکرده است
  45. نگرانی کی‌روش از حذف پدیده ایران در جام‌جهانی
  46. «حمایت لژیونرهای تیم ملی از بازیکن تحت تعقیب!+ عکس». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۴.
  47. نیروی انتظامی می‌تواند پولادی را دستگیر کند
  48. پولادی و رفیعی جایی در تیم‌ملی ندارند
  49. حذف قطعی رفیعی و پولادی از جام ملت‌های آسیا
  50. 72 ساعت عجیب برای کی‌روش، پولادی و رفیعی
  51. پولادی و رفیعی در جام ملت‌های آسیا
  52. «دستگیری 6 فوتبالیست در ماجرای معافیت‌های جعلی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۴.
  53. «داستان کارت‌های معافیت وارد فاز جدیدی شد/ 6 فوتبالیست بازداشت شدند!/ «ب.ر» احضار شد». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۴.
  54. «بررسی کارت‌های پایان خدمت مسئله‌دار جدی شد/ بازداشت سه بازیکن سرباز». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۴.
  55. «بازیکن سابق پرسپولیس بازداشت شد». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۴.
  56. بازداشت اولین فوتبالیست سرباز زنگ خطر برای معاف‌های جعلی
  57. «فوری/ بازداشت بازیکن لیگ‌برتری». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۳ نوامبر ۲۰۱۴.
  58. کارت خدمت 59 نفر باطل شد/ محرومیت بازیکنان متخلف تا پایان فصل
  59. شوک جدید به فوتبال باشگاهی ایران
  60. سازمان وظیفه عمومی اعلام کرد؛ کارت معافیت 59 فوتبالیست باطل شد
  61. آرش افشین به ملوان پیوست
  62. ۶۲٫۰ ۶۲٫۱ ۶۲٫۲ مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «List of Iranian football transfers winter 2014–15». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۴ دسامبر ۲۰۱۴.
  63. «ملوانی‌ها همچنان سرباز می‌گیرند/ ماهینی هم ملوانی شد». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۴.
  64. ۶۴٫۰ ۶۴٫۱ «عشوری و خلیل‌زاده رسماً سرباز تراکتورسازی شدند». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۴.
  65. ذوالفقاری: منتظر مجوز بازی بازیکنان سرباز هستیم
  66. نامه بازیکنان سرباز به اداره نظام وظیفه
  67. نظر سازمان لیگ در مورد بخشیدن بازیکنان سرباز
  68. پیشنهاد دولت برای خرید سربازی
  69. «پیشنهاد دولت برای خرید خدمت سربازی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۰ دسامبر ۲۰۱۴.
  70. فوتبالیست‌های متخلف سربازی را می‌خرند؟
  71. «باخت فولاد به خاطر مسایل حاشیه‌ای فوتبال ایران است/ از تراکتورسازی گله دارم». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۳ نوامبر ۲۰۱۴.
  72. هرگز دایی را نمی‌بخشم!
  73. «بچه‌های برجک هنوز بیدارند؛ معتاد نشو استاد!». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴.
  74. «جلد دوشنبه استقلال جوان/ حاضرم بروم زندان!». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ دسامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱ دسامبر ۲۰۱۴.
  75. گزارش رسایی از روش‌های دریافت معافی