جنرال داینامیکس اف-۱۶ فایتینگ فالکن
جنرال داینامیکس اف-۱۶ فایتینگ فالکن (به انگلیسی: General Dynamics F-16 Fighting Falcon)، به معنای شاهین مبارز، جت جنگندهٔ چندمنظورهٔ تک‌موتورهٔ مافوق صوت است که شرکت جنرال داینامیکس به سفارش دولت ایالات متحده آمریکا در دههٔ ۱۹۷۰ طراحی کرد. اولین پرواز این هواپیما در سال ۱۹۷۴ انجام شده و چهار سال بعد وارد فعالیت رسمی در ارتش آمریکا شد. از سال ۱۹۹۳ در پی فروش شرکت هواپیمایی جنرال داینامیکس به شرکت لاکهید این هواپیما در لاکهید مارتین تولید میشود. این هواپیما چندکارگی بالایی داشته و قابلیت اجرای مأموریت‌های مختلف هوابه‌هوا، هوابه‌زمین و شناسایی را دارد.
| اف-۱۶ فایتینگ فالکن | |
|---|---|
 | |
| نوع هواپیما | جنگندهٔ چندمنظوره |
| کشور سازنده |  ایالات متحده آمریکا
|
| شرکت سازنده | جنرال داینامیکس، لاکهید مارتین |
| نخستین پرواز | ۲ فوریه ۱۹۷۴ |
| تاریخ رونمایی | ۱۷ اوت ۱۹۷۸ |
| وضعیت کنونی | فعال |
| بکارگیرنده(ها) | نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا و ۲۵ کشور دیگر |
| تعداد ساخته‌شده | بیش از ۴۵۰۰ فروند |
| بهای هر فروند | اف-۱۶ای و بی ۱۴/۶ میلیون دلار آمریکا (دلار سال ۱۹۹۸)، اف-۱۶سی و دی ۱۸/۸ میلیون دلار آمریکا (دلار سال ۱۹۹۸) |
| مدل‌های دیگر | اف-۱۶ ویستا، میتسوبیشی اف-۲ |
اف-۱۶ به‌عنوان یک جنگنده سبک و ساده و ارزان برای نیروی هوایی آمریکا طراحی شده که بتوان تعداد زیادی از آن را در اختیار داشته و از این طریق برتری هوایی را به دست آورد. تا امروز بیش از ۴۵۰۰ فروند از این هواپیما تولید شده و آخرین خریدار آن نیز عراق است که ۱۸ فروند اف-۱۶ سفارش داده‌است.[۱] در مجموع ۲۵ کشور از این هواپیما استفاده می‌کنند و مدل‌هائی از آن در ژاپن و ترکیه هم تولید میشود. در سال ۲۰۰۹ در مجموع ۲۳۰۹ فروند اف-۱۶ در کشورهای مختلف دنیا عملیاتی بوده‌اند که این رقم بیشتر از هر هواپیمای جنگی دیگر است و به این معناست که ۱۵ درصد از کل هواپیماهای جنگی دنیا را اف-۱۶ها تشکیل می‌دهند.[۲]
اف-۱۶ در اصل به عنوان یک جنگنده برتری هوایی روزانه طراحی شد اما در عمل به یک جنگنده چندمنظوره تمام شرایط آب و هوایی تبدیل شد. در طول دوران تولید این هواپیما بهینه‌سازی‌های مداومی بر روی آن صورت گرفته‌است و مدل‌هایی با قابلیت‌های بالاتر تولید شده‌اند.
تاریخچه ساختویرایش
طی دهه ۱۹۶۰، نیروی هوایی و دریایی آمریکا دریافتند که به جنگندهای نیاز دارند که بتواند با موشکهای دقیق و پیشرفته، از پس مأموریت‌های سخت برآید. آن‌ها نیازمند جنگندهای سریع، دارای میدان پروازی زیاد و مجهز به سیستم رادار بسیار قوی بودند. تا آن زمان این دو نیرو از جنگنده‌های جنرال داینمیکس اف-۱۱۱ و اف-۴ فانتوم برای مأموریت‌های دوربرد و میان‌برد خویش استفاده می‌کردند. تجربیات جنگ ویتنام به آن‌ها نشان داد که نمی‌توانند با سیستم‌های موشکی قدیم چندان موفق باشند.[۳]
اف-۱۶ در ایرانویرایش
نیروی هوایی شاهنشاهی ایران در بین سالهای ۱۹۷۶ و ۱۹۷۷ سفارش تولید ۱۶۰ فروند از جنگنده اف-۱۶ بلاک۳۰ را به همراه حق سفارش ۱۴۰ فروند دیگر به شرکت جنرال داینامیکس ابلاغ کرد که با موافقت طرف آمریکایی مراحل اولیه این معامله نیز انجام گرفت؛ ولی با شروع انقلاب این سفارش و تمام قرارداد خریدهای نظامی ایران از آمریکا توسط دولت بختیار با نظارت ژنرال هایزر در روز شش بهمن ماه انقلاب ۱۳۵۷ لغو شد[۴]. بخش‌های تحویل داده شده از این قرارداد تنها شامل ۲۰فروند از این جنگنده بود البته بعد از انقلاب گفته میشود ونزوئلا ۱ فروند دیگر از این جنگنده را به ایران تحویل داد که البته مقامات ونزوئلا این موضوع را تایید یا تکذیب نکرده اند.قبل انقلاب برخی قطعات یدکی و فرآیند آماده سازی،آشیانه و... برای این جنگنده آماده شده بود. برخی از قطعات یدکی تحویل شده،، به نیروی هوایی پاکستان فروخته شد.
کاربران سابقویرایش
کاربرانویرایش
مشخصاتویرایش
مشخصات عمومی
- خدمه: ۱ نفر
- طول: ۱۵/۰۶ متر (49ft 5in)
- پهنای بال: ۹٫۹۶ متر (32ft 8in)
- ارتفاع: ۴٫۸۸ متر (16ft)
- بال: مساحت ۲۷٫۸۷ مترمربع (300ft²)
- وزن خالی: ۸٬۵۷۰ کیلوگرم (18,900lb)
- وزن بارگیری: ۱۲٬۰۰۰ کیلوگرم (26,500lb)
- بیشینه وزن برخاست: ۱۹٬۲۰۰ کیلوگرم (42,300lb (حداکثر نیروی G قابل تحمل: ۹))
عملکرد
- سرعت بیشینه: ** در سطح دریا: ۱٫۲ ماخ (۱٬۴۷۰ کیلومتر بر ساعت)
- در ارتفاع: +۲ ماخ (۲٬۴۱۰ کیلومتر بر ساعت)
- توپها: ۱×۲۰mm توپ گاتلینگ ام۶۱ ولکان با ۵۱۱ گلوله
- جایگاه‌ها: ۲×موشک هوا به هوا در نوک بال، ۶×زیر بال، ۳×جایگاه زیر بدنه با حمل بار مفید ۷٬۷۰۰ کیلو
منابعویرایش
- ↑ Lockheed Martin to deliver 4,500th F-16 fighter
- ↑ World Air Forces 2013 | Flightglobal Insight page 8
- ↑ ویکی‌پدیای انگلیسی
- ↑ Tony Holmes & Bruce Hales (2003), "IRAN PHANTOM IIs", IRANIAN F-4 PHANTOM II UNITS IN COMBAT, به کوشش Jim Laurier. (1st ed.), OSPREY
- ↑ Shamim, Asif. "Italian F-16 'PEace Caesar' program comes to an end." F-16.net, 24 May 2012.
| در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ جنرال داینامیکس اف-۱۶ فایتینگ فالکن موجود است. |