حسین قدس نخعی

نویسنده، دیپلمات، شاعر، و سیاست‌مدار ایرانی

حسین قدس نخعی (۱۲۷۳ روستای سنور چهاردانگهٔ ساری[۱] – ۱۳۵۶ شیراز) چامه‌سرا و دیپلمات بلندپایه و وزیر امور خارجه ایران در دولت های علی امینی و شریف امامی و وزیر دربار بود.

حسین قدس نخعی
وزیر امور خارجه ایران
دوره مسئولیت
اسفند ۱۳۳۹ – فروردین ۱۳۴۱
پادشاهمحمدرضا پهلوی
نخست‌وزیرجعفر شریف‌امامی و علی امینی
وزیر دربار
دوره مسئولیت
۱۳۴۲ – ۱۳۴۵
پس ازحسین علاء
پیش ازاسدالله علم
سفیر ایران در آمریکا
دوره مسئولیت
۱۳۴۰ – ۱۳۴۰
پس ازاردشیر زاهدی
پیش ازمحمود فروغی
سفیر ایران در بریتانیا
دوره مسئولیت
۱۳۳۸ – ۱۳۳۸
پس ازعلی سهیلی
پیش ازمحسن رئیس
سفیر ایران در عراق
دوره مسئولیت
۱۳۳۱ – ۱۳۳۵
پس ازمظفر اعلم
پیش ازنادر باتمانقلیچ
دوره مسئولیت
۱۳۳۰ – ۱۳۳۱
پس ازمحمود صلاحی
پیش ازمظفر اعلم
سفیر ایران در ژاپن
دوره مسئولیت
آبان ۱۳۳۵ – بهمن ۱۳۳۶
پس ازموسی نوری اسفندیاری
پیش ازعباس آرام
سفیر ایران در واتیکان
دوره مسئولیت
۱۳۴۵ – ۱۳۴۹
پس ازانوشیروان سپهبدی
پیش ازخسرو هدایت
اطلاعات شخصی
زاده۱۲۷۳
روستای سنور، بخش چهاردانگه، شهرستان ساری
درگذشته۱۳۵۶
شیراز
ملیتایرانی

زندگی ویرایش

پدرش حاج شیخ حسن عالم و در فلسفه استاد و نگارندهٔ کتاب بود. خودش دانش‌آموختهٔ مدارس متوسطهٔ انگلستان بود. در ۱۲۹۶ به خدمت وزارت امور خارجه درآمد و در سفارت لندن و واشینگتن مشاغلی را عهده‌دار شد تا در سال ۱۳۲۷ به ریاست ادارهٔ سوم سیاسی رسید و بعداً مدیر کل وزارت امور خارجه شد.[۲]

در شهریور ۱۳۲۹ که محسن رئیس در کابینهٔ سپهبد رزم‌آرا وزیر امور خارجه شد، قدس نخعی را معاون کرد. او از سال ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۵ سفیر کبیر ایران در عراق و پس از آن به مدت یک سال سفیر در ژاپن بود. در سال ۱۳۳۸ به عنوان سفیر به لندن رفت اما شهریور سال بعد احضار انگلستان شد و در کابینهٔ جعفر شریف‌امامی، به وزارت امور خارجه رسید.

قدس نخعی در کابینهٔ دکتر علی امینی نیز که پس از شریف امامی روی کار آمد، مدتی وزیر خارجه بود و سپس به عنوان سفیر به آمریکا فرستاده شد. در سال ۱۳۴۲ به جای حسین علاء، وزیر دربار شد و سه سال در این سمت باقی‌ماند. پس از آن نیز سفیر ایران در واتیکان بود.

رباعی‌سُرایی ویرایش

قدس نخعی به نویسندگی و ترجمه هم مشغول بود. در جوانی به کار روزنامه‌نویسی اشتغال داشت و مجلهٔ ماهانهٔ ندای قدس را انتشار می‌داد. او چکامه‌های خیام را به زبان‌های فرانسوی و انگلیسی ترجمه کرد.

قدس نخعی خود نیز در سرودن رباعیات استاد بود و رباعیات خود را به سبک خیام می‌سرود. از همین روی، صالح جعفری شاعر و نویسنده عرب او را خیام سدهٔ بیستم نامید. ترجمان‌گر رباعیات قدس به زبان ژاپنی کازمی یانو رئیس دانشگاه توکیو و ریوموری استاد دانشگاه شینسین بوده‌اند. سلام احمد نیز رباعیات او رابه کردی ترجمه و منتشر کرده‌است. در عراق، مهدی جاسم و مصطفی جواد رباعیات قدس را به شعر عربی سروده‌اند. رباعیات او به انگلیسی هم ترجمه شده‌است.[۳]

در سال‌های ۱۹۶۴ و ۱۹۶۶ میلادی، عده‌ای نام او را برای نامزدی جایزه نوبل ادبیات پیشنهاد کرده بودند.[۴]

آثار ویرایش

  • خدا و بشر
  • اثر گمشده در بهشت
  • کوه کبوتران
  • دختر شاهسون
  • موسیقی ایران و خلاصهٔ پرورش نفس

پانویس ویرایش

  1. مهجوری، اسماعیل - دانشمندان و رجال مازندران – ص ۱۷۹ و ۱۸۰
  2. عاقلی، باقر (۱۳۸۰). شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران - جلد دوم. تهران: نگاه. صص. ۱۱۹۵–۱۱۹۶.
  3. خلیلی ازنی، حامد (۱۶ مرداد ۱۳۹۳). «حسین قدس نخعی رباعی‌سرای بزرگ معاصر». چهاردانگه‌نیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ سپتامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۸ شهریور ۱۳۹۳.
  4. http://www.nobelprize.org/nomination/archive/show_people.php?id=13212