خالصه (به عربی: الخالصة) روستایی فلسطینی، در شمال سرزمین فلسطین واقع در ۲۸ کیلومتری شمال شرق صفد بود. این روستا در مجاورت مرز با لبنان قرار داشت. جمعیت این روستا در تاریخ ۱۱ مه ۱۹۴۸ در طول جنگ ۱۹۴۸، اخراج شده و تا به امروز اجازه بازگشت نداشته‌اند.

خالصه
الخالصة
Town
این مسجد از خالصه، در حال حاضر موزه تاریخ کریات‌شمونا
این مسجد از خالصه، در حال حاضر موزه تاریخ کریات‌شمونا
خالصه در قیمومت بریتانیا بر فلسطین واقع شده
خالصه
خالصه
مختصات: ۳۳°۱۲′۵۲٫۴۷″ شمالی ۳۵°۳۴′۰۲٫۲۶″ شرقی / ۳۳٫۲۱۴۵۷۵۰°شمالی ۳۵٫۵۶۷۲۹۴۴°شرقی / 33.2145750; 35.5672944
کشور فلسطین
قضاء قیمومیت بریتانیا بر فلسطینقضاء صفد
جمعیت
 (1945 census)
 • کل۱٬۸۴۰[۱]
منطقه زمانییوتی‌سی +۲ (EET)
 • تابستانی (DST)یوتی‌سی +۳ (EEST)

سابقه تاریخی این روستا حداقل به پیش از چهار قرن پیش بر میگردد،‌ طوری که در منابع مالیات عثمانی در سار ۱۵۹۶ میلادی، به آن اشاره شده بود. در این منابع، جمعیت روستا ۲۹ خانوار تخمین زده شده بود.[۲]

از قرم ۱۹ام به بعد، شواهد مبنی بر این است که جمعیت روستا را اعراب بدویی از عشیره الغوارنه تشکیل می دادند. بعد از فروپاشی دولت عثمانی، در سال ۱۹۲۰، در جنگ بین پادشاهی عربی سوریه و قوای استعماری فرانسه، میلیشیاهای ساکن این روستا به شهرکی یهودی‌نشین در نزیکی روستا حمله کردند، که در طول آن، ۸ نفر از قوای یهودی کشته شدند. این روستا ابتدا تحت حاکمیت لبنان تحت قومیت فرانسه قرار داده شد، اما به دلیل موقعیت شهرک یهودی‌نشین متولا در این منطقه، کل منطقه منجمله روستای خالصه به زیر حاکمیت فلسطین تحت قومیت بریتانیا منتقل شد. این انتقال به دلیل سیاست دولت بریتانیا مبنی بر «ایجاد خانۀ ملی برای یهودیان در سرزمین فلسطین» بود.

در سرشماری سال ۱۹۴۵، آخرین سرشماری پیش از اخراج ساکنین روستا و تخریب کامل آن توسط اسرائیل، جمعیت روستا ۱۸۴۰ نفر عرب فلسطینی، که از این بین، ۲۰ نفر مسیحی و بقیه مسلمان بودند، شمارده شد.[۳]

در طول جنگ ۱۹۴۸، پس از سقوط شهر صفد در عملیات «ییفتاخ» تاریخ ۱۰ مه ۱۹۴۸،‌ بزرگان روستان خالصه سعی در مذاکره با فرماندهان نظامیان صهیونیست برای تامین امنیت روستا و روستاییان را داشتند. اما این پیشنهادهای صلح توسط قوای میلیشیای صهیونیست رد شد و در نتیجه، جمعیت روستا در تاریخ ۱۱ مه ۱۹۴۸ مجبور به ترک روستا و فرار به لبنان شد.[۴] بر اساس نقل قول‌ها از ایگال آلون، فرمانده اسرائیلی عملیات «ییفتاخ»، علاوه بر تاثیر منفی سقوط شهر صفد و اخراج کامل جمعیت عرب-فلسطینی آن، جنگ روانی قوای او نیز تاثیر به سزایی در ایجاد رعب بین روستاییان عرب و فرار آنها داشت. این جنگ روانی شامل پخش شایعه دروغ «قوای کمکی صهیونیستی بزرگی در راه آمدن به منطقه هستند و آن‌ها قصد تخریب و آتش زدن روستاها را دارند.»[۴]

پس از جنگ، در همان سال اول، روستا به طور کامل تخریب شد، و بر روی اراضی آن، در سال ۱۹۴۹، شهر یهودی‌نشین کریات‌شمونا ساخته شد. تا به امروز اهالی روستا آواره و اکثرا در لبنان هستند، و اجازه بازگشت نداشتند. تنها ساختمان به جا مانده از روستا، مسجد جامع آن است که به عنوان «موزه تاریخ کریات‌شمونا» استفاده می شود.

در یکی دو سال بعد، ساکنین اصلی روستا سعی در عبور از مرز لبنان و بازگشت به روستا و اراضی خویش کردند، ولی مورد تیراندازی قوای ارتش اسرائیل واقع شدند.[۵]

منابع ویرایش

  1. Hadawi, 1970, p.70
  2. Hütteroth, Wolf-Dieter; Abdulfattah, Kamal (1977). Historical Geography of Palestine, Transjordan and Southern Syria in the Late 16th Century. Erlanger Geographische Arbeiten, Sonderband 5. Erlangen, Germany: Vorstand der Fränkischen Geographischen Gesellschaft. ISBN 3-920405-41-2.
  3. Department of Statistics (1945). Village Statistics, April, 1945. Government of Palestine. Scan of the original document at the National Library of Israel.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ Morris, B. (2004). The Birth of the Palestinian Refugee Problem Revisited. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-00967-6.
  5. گلبر یوآف. کمونیسم و نکبه:‌ اسرائیل، فلسطینی‌ها، و دول عربی، ۱۹۴۸ (به عبری: קוממיות ונכבה ישראל הפלסטינים ומדינות ערב 1948). اور یهودا: Dvir, 2004.

پیوند به بیرون ویرایش