خرمن‌کوه
جغرافیا ویرایش
| خرمن‌کوه | |
|---|---|
 | |
 | |
| مرتفع‌ترین نقطه | |
| ارتفاع | ۳۲۲۰ |
| جغرافیا | |
| موقعیت | فسا، فارس |
| رشته‌کوه مادر | زاگرس |
خرمن کوه نام یکی از کوه‌های استان فارس می‌باشد. خرمن کوه کوهی گنبدی شکل بین راه سروستان به استهبان و در همسایگی دریاچه بختگان است. روستای کچویه در پای کوه خرمن کوه واقع شده است. این کوه در شمال شهر فسا قرار داشته و با ارتفاع حدود 3183 متر از سطح دریا، مرتفع ترین نقطه این شهرستان محسوب می شود. از لحاظ زمین شناختی جنس کوه از آهک و گچ متعلق به سازندهای جهرم و آسماری و به سن پلیوسن – میوسن می باشد. به اعتقاد زمین شناسان، برآمدن این کوه حاصل یک گنبد نمکی است که با فشار آوردن به لایه های رویی، آنها را بالا رانده و در گذر زمان عملکرد گسل ها و فرسایش آبی، حاشیه ها را بریده بریده کرده است. وجود چشمه سارهای فراوان و مناظر طبیعی بی نظیر، این کوه را یکی از اهداف گردشگران قرار داده است.
پیشینه تاریخی ویرایش
وجود آثاری از یک دژ کهن به نام قلعه دختر و آتشکده و چشمه کنار آن که به نام قمپ آتشکده خوانده می شود، نشانه هایی از سکونت در زمان ساسانیان دارد. به اعتقاد رضا صالحیان تا نخستین سده های اسلامی این آتشکده جایگاه آتش مقدس بوده و هنگام تازش تازیان به ایران، بهدینان بخشی از آتش آتشکده کاریان لار را به این آتشکده بردند تا اگر آذر فرنبغ خاموش شد، آتش سپند در اینجا شعله ور بماند. پژوهش های باستان شناسی سر مارک اورل اشتین نشان داده است که دشت فسا و یرامون آن پیش آمده پارس ها در گستره تمدن ایلام کهن بوده است.
در سنگ نوشته بیستون (بند یازدهم از ستون اول)، آنجا که داستان بردیای دروغین و شورش گئومات مغ را بیان می کند، داریوش بزرگ چنین می گوید: «پس از آن مردی مغ، به نام گئومات از پ ئیشی یا وودا (پی شیاووادا) برخاست، که کوهی [است] به نام ارکدیش (ارکادری)». برخی زبان شناسان واژه پی شیاووادا را به معنای پشت یا عقب پایتخت می دانند که در زمان هخامنشی نام محل شهر فسای امروزی بوده است. همچنین برای ارکدیش (آرکادریش) هم معنی بریده شده به شکل اشعه خورشید را پیشنهاد می کنند و از آنجا که بریدگی های دورادور خرمن کوه منظره ای شعاعی شبیه اشعه خورشید دارد، محل آرکادریش را همان خرمن کوه شهر فسا (پی شیاووادا) می دانند.
زیستوران ویرایش
از لحاظ پوشش گیاهی در ارتفاعات بیش از دو هزار متر درختان ارس و در کمتر از این ارتفاع درختان پسته کوهی (بنه)، بادام کوهی (الوک) و زالزالک (کیالک) وجود دارند. پستانداران شامل کل و بز، قوچ و میش، خرگوش، گرگ، روباه و پرندگان شامل کبک، تیهو و انواع پرندگان شکاری هستند.
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
خرمن کوه، کوهی به شکل پرتوهای خورشیدی - امرداد - رضا صالحیان
گزارش سفر کاوش‌های باستان‌شناسی در فارس باستان 1934 – 1933، اثر سرمارک‌اورل اشتین، برگردان از فریدون مومنی‌ازندریانی، تهران: طهوری، 1397.
 | این یک مقالهٔ خرد فارس است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |