خودروی برقی

ماشین با نیروی محرکه الکتریکی

خودروی برقی (به انگلیسی: Electric vehicle) به اختصار ئی‌وی (به انگلیسی: EV)، به خودرویی گفته می‌شود که از باتری‌های قابل شارژ به عنوان منبع انرژی، و از موتور الکتریکی به عنوان نیروی محرکه استفاده می‌کند.

خودروهای تمام-برقی مدرن
نیسان لیف در بزرگراه
رنو زوئی در خیابان
ب‌ام‌و آی۳ در حال شارژ در خیابان

اولین خودروهای برقی کاربردی در دهه ۱۸۸۰ معرفی شدند.[۱][۲] خودروهای برقی در اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ متداول بودند تا این که تولید این‌گونه خودروها با پیشرفت در موتورهای درون‌سوز و به خصوص استارت الکتریکی خودرو و تولید انبوه خودروهای بنزینی ارزان، دچار افت شدید گردید.[۳] در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ میلادی با وقوع بحران انرژی دوباره خودروی برقی مورد توجه قرار گرفت ولی این علاقه‌مندی سبب تولید انبوه و ایجاد بازار رقابتی نشد.

از سال ۲۰۰۸ میلادی با توجه به پیشرفت فناوری باتری‌ها، افزایش بیماری‌ها و مرگ‌های ناشی از آلودگی هوا،[۴] نگرانی‌ها در خصوص قیمت نفت و نیاز به کاهش گازهای گلخانه‌ای[۵] انقلابی اساسی در تولید خودروهای برقی صورت گرفته‌است.[۴]

فروش اولین خودروهای تولید-انبوه ساخته شده توسط خودروسازی‌های بزرگ با معرفی خودروی تمام برقی نیسان لیف و خودروی دونیرو شارژ برقی شورلت ولت در اواخر دسامبر ۲۰۱۰ شروع شد.[۶] در دسامبر ۲۰۱۵ خودروهای برقی فروخته شده در سرتاسر جهان از مرز ۱ میلیون دستگاه عبور کرد،[۷][۸] و در سپتامبر ۲۰۱۸ این عدد به ۴ میلیون دستگاه رسید.[۹][۱۰]
از مزایای خودروی برقی نسبت به خودروی احتراقی می‌توان به کاهش قابل ملاحظه آلودگی هوای محلی،[۱۱] کاهش گازهای گلخانه‌ای و کاهش وابستگی به نفت اشاره کرد.[۱۲] تعداد زیادی از کشورها و دولت‌های مربوطه به منظور ترویج و گسترش بازار خودروهای برقی از انگیزاننده‌های دولتی برای خودروهای برقی استفاده می‌کنند. نتایج تحقیقی که توسط رویترز در ژانویه سال ۲۰۱۹ بر روی ۲۹ خودروسازی بزرگ جهان انجام شده‌است نشان می‌دهد که خودروسازان قصد دارند در ۵ تا ۱۰ سال آینده میزان ۳۰۰ میلیارد دلار روی خودروهای برقی سرمایه‌گذاری کنند که ۴۵٪ از این مبلغ فقط متعلق به کشور چین است.[۱۳]

در مقایسه با خودروهای با موتور درون‌سوز، خودروهای برقی کم صداتر بوده و هیچ گونه آلودگی خروجی از اگزوز ندارند.

خودروهای برقی را می‌توان در ایستگاه‌های شارژ متنوعی شارژ کرد، این ایستگاه‌های شارژ را می‌توان در مناطق عمومی و منازل مسکونی نصب کرد.[۱۴] خودروی تسلا مدل ۳ پرفروش‌ترین خودروی برقی جهان از ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹ بوده‌است و طبق تأیید سازمان حفاظت از محیط زیست ایالات متحده آمریکا، حداکثر مسافت قابل طی با این خودرو با شارژ کامل ۵۰۰ کیلومتر می‌باشد.[۱۵][۱۶][۱۷]

تا دسامبر ۲۰۱۸، نزدیک به ۵٫۳ میلیون خودروی تمام-برقی سبک و خودروی برقی دونیرو (خودرویی که علاوه بر شارژ خارجی، موتور و مولد داخلی دارد) در سراسر دنیا در حال استفاده بوده‌است.[۱۸] علیرغم گسترش سریع بازار جهانی خودروهای برقی، تا انتهای سال ۲۰۱۸ سهم خودروهای برقی، فقط ۱ از هر ۲۵۰ خودروی موجود در جاده‌ها خواهد بود.[۱۹]

اصطلاح‌شناسی ویرایش

خودروی برقی (به انگلیسی: Electric car) گونه ای از وسیله نقلیه برقی (به انگلیسی: Electric vehicle (EV)) است. از عبارت «وسیله نقلیه برقی» برای وسایل نقلیه‌ای استفاده می‌شود که نیروی پیشرانه خود را از برق تأمین می‌کند در حالیکه عبارت «خودروی برقی» فقط برای خودروهایی استفاده می‌شود که توانایی و امکان حرکت در بزرگراه را داشته باشد.

خودروی برقی که از سلول خورشیدی برای تأمین برق خود استفاده می‌کند خودروی خورشیدی و خودرویی که برای تأمین برق از مولد بنزینی استفاده می‌کند خودروی هیبریدی نامیده می‌شود. خودرویی که فقط از باتری همراه برای تأمین برق مورد نیاز خود استفاده می‌کند خودروی تمام-برقی نامیده می‌شود. معمولاً منظور از خودروی برقی، خودروی تمام-برقی است.

تاریخچه ویرایش

اختراع ویرایش

 
توماس پارکر سال ۱۸۸۴

باتری‌های قابل شارژی که ذخیره‌سازی برق را در خودرو امکان‌پذیر کند در سال ۱۸۵۹ میلادی و توسط یک فیزیک‌دان فرانسوی به نام گاستون پلانته اختراع شد. این باتری‌های باتری سربی-اسیدی نام گرفتند.
اولین خودروی برقی را توماس پارکر یک مهندس اهل لندن در سال ۱۸۸۴ میلادی ساخت. پارکر که نگران آلودگی شهر لندن و نیز علاقه‌مند به ساخت خودروهای با مصرف کارآمدتر سوخت بود در نهایت توانست یک خودروی برقی قابل استفاده تولید کند.[۲۰]

دوره طلایی ویرایش

در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی خودروی برقی به واسطه ترجیح استفاده از انرژی الکتریکی به عنوان نیروی محرکه و عملکرد بهتر، پرطرفدار بود. در سال ۱۹۰۰ میلادی، ۴۰٪ خودروها در آمریکا با بخار، ۳۸٪ با برق و ۲۲٪ با بنزین کار می‌کردند.[۲۱]

ساختار ویرایش

 
اتوبوس برقی باتری دار Solaris Urbino 12 electric، در جایگاه شارژ القایی. در ایستگاه‌های شارژ القایی یا بی‌سیم باتری از راه دور و بدون نیاز به اتصال سیمی، شارژ می‌شود.

قوای محرک یک وسیله نقلیه برقی شامل سه زیر مجموعهٔ اصلی است: نیرو محرکهٔ الکتریکی، منبع انرژی و کمک دهنده که این سه زیر مجموعه، خود دارای زیر مجموعه‌هایی هستند که در شکل به‌طور کامل نمایش داده شده‌اند.

بسته به ورودی‌هایی که از طریق پدال‌های گاز و ترمز اعمال می‌شوند، کنترل‌کنندهٔ وسیله نقلیه سیگنال کنترل مناسبی را به مبدل الکترونیکی قدرت ارسال می‌کند که وظیفهٔ مبدل الکترونیکی قدرت، تنظیم توان جاری شده بین موتور الکتریکی و منبع انرژی می‌باشد. جریان توان برگشت، به دلیل احیای ترمز وسیله نقلیهٔ الکتریکی رخ می‌دهد. این انرژی بازیافت شده می‌تواند در منبع انرژی ذخیره شود زیرا منبع انرژی قابلیت پذیرش این انرژی را دارد. اکثر باتری‌های وسایل نقلیهٔ الکتریکی همچون ابرخازن‌ها و فلای‌ویل‌ها، به آسانی توانایی پذیرش انرژی بازیافت شده را دارند. واحد مدیریت انرژی با کنترل‌کنندهٔ وسیله نقلیه همکاری می‌کند تا احیای ترمز و انرژی بدست آمده از طریق آن را کنترل کند. این بخش همچنین با واحد سوخت‌گیری در ارتباط است تا آن را کنترل کند و میزان قابلیت استفاده از منبع انرژی را به تصویر بکشد. منبع توان کمکی، توان مورد نیاز با سطوح ولتاژهای مختلف را برای همهٔ بخش‌های کمکی وسیله نقلیهٔ برقی تأمین می‌کند، مخصوصاً برای واحدهای کنترل‌کنندهٔ شرایط هوا و توان فرمان.[۲۲]

باتری‌ها ویرایش

 
کانکتور SAE J۱۷۷۲–۲۰۰۹
 
کویر نمک سالار دو ییونی در بولیوی یکی از بزرگترین ذخایر لیتیم شناخته شده در جهان است.[۲۳][۲۴]

در فناوری خودروهای برقی باتری یکی از نقش‌های مهم را بر عهده دارد. عواملی چون ظرفیت باتری، عملکرد باتری، دوام باتری، طول عمر، چگالی انرژی، چگالی توان، حساسیت نسبت به دما، زمان شارژ و قیمت از شاخصه‌های مهم انتخاب باتری می‌باشد.[۲۵]
باتری بسیاری از خودروهای برقی که امروزه تولید می‌شوند از نوع لیتیوم-یون هستند. اگرچه باتری‌های لیتیومی اغلب به خاطر ظرفیت زیاد و چگالی انرژی مناسب مورد استفاده قرار می‌گیرند ولی عمر مفید و دوام آن‌ها محدود است و این مسئله از عمده عواملی است که هزینه‌های ساخت و تولید خودروی برقی را بالا برده‌است. تحقیقات برای استفاده از ترکیبات دیگری از لیتیوم مانند فسفات‌آهن-لیتیوم و لیتیوم-تیتانات برای حل مشکل دوام و عمر باتری‌ها در جریان است.
انواع دیگر باتری‌های مورد استفاده در خودروی برقی عبارتند از:

شارژ خودروهای برقی ویرایش

افزایش تعداد خودروهای برقی، اگرچه کاهش اتکا به سوخت‌های فسیلی را به دنبال خواهد داشت ولی شارژ خودروهای برقی می‌تواند یکی از معضلات پیش روی صنعت برق باشد. از سویی شرکت‌های توزیع و بهره برداران شبکه بایستی در خصوص تحویل توان درخواستی به صاحبان خودروهای برقی زیرساختهای خود را تقویت و به روز کنند و از طرف دیگر رفتار تصادفی و ناهماهنگ مالکان خودرو برای شارژ باتری می‌تواند شبکه توزیع را دچار مشکلاتی چون افزایش پیک مصرف،[۲۶] نوسانات ولتاژ و افزایش تلفات نماید.[۲۷]

شارژ خانگی ویرایش

شارژ سریع ویرایش

استاندارد شارژر در آمریکا ویرایش

نوع تعریف[۲۸] مشخصات[۲۹] نوع اتصال
نوع اول جربان متناوب مستقیماً به شارژر تعبیه شده در خودرو وصل است. ۱۲۰ ولت جریان‌متناوب، ۱۶ آمپر(=۱٫۹۲کیلووات) SAE J1772 ,
NEMA 5-15
نوع دوم جربان متناوب مستقیماً به شارژر تعبیه شده در خودرو وصل است. ۲۴۰–۲۸۰ ولت تکفاز. بیشینه جریان ۳۲آمپر، با کلیدی با قدرت قطع ۴۰آمپر ۲۰۸–۲۴۰ ولت؛ ۱۲–۸۰ آمپر(= ۲٫۵–۱۹٫۲ کیلووات) SAE J1772 ,
IEC 62196 ,
Magne Charge,
Avcon,
IEC 60309
IEC 62198-2
نوع سوم جریان مستقیم از شارژر خارج خودرو. حداقل توان مورد نیاز نیست ولی حداکثر جریان ۴۰۰آمپر و توان ۲۴۰کیلووات می‌باشد ولتاژ بالا ۳۰۰–۶۰۰ ولت جریان مستقیم، جریان بالا (صدها آمپر) Magne Charge
CHAdeMO ,
SAE J1772 ,
IEC 62196

مسائل اقتصادی ویرایش

هزینه خرید ویرایش

دولت‌ها و کشورهای زیادی قوانینی تشویقی برای کاهش هزینه خرید خودروهای برقی ایجاد کرده‌اند.[۳۰][۳۱][۳۲][۳۳]

تولیدکنندگان در هنگام طراحی دریافته اند که برای تولید با حجم کم، ایجاد تغییرات در پلتفرم‌های موجود برایشان ارزان‌تر خواهد بود اما برای تولید انبوه طراحی و ساخت یک پلتفرم مخصوص باعث بهینه‌تر شدن و ارزان‌تر شدن محصول نهایی خواهد شد.[۳۴]

هزینه نگهداری ویرایش

بر اساس تحقیقی که در سال ۲۰۱۸ در ایالات متحده انجام شده‌است، هزینه متوسط استفاده از یک خودروی برقی در سال برابر ۴۸۵ دلار می‌باشد در حالیکه هزینه استفاده از یک خودروی بنزینی ۱۱۱۷ دلار در سال است.[۳۵]

خودروی برقی در ایران ویرایش

آریزو 5 برقی

محصول مدیران خودرو

ساینای برقی ویرایش

 
ساینای برقی

طبق گزارشی از خبرگزاری دویچه وله آلمان، تا کنون چند خودروی برقی تحقیقاتی در ایران ساخته شده‌اند. در دی ماه سال ۱۳۹۶ از خودرویی تحت عنوان ساینای برقی رونمایی شد و قرار بود اولین خودرو تولید انبوه برقی ایران باشد. اتفاقی که البته تاکنون رخ نداده‌است و این خودرو در حد یک نمونه باقی مانده‌است. قیمت ساینای برقی در سال ۱۳۹۶ که پراید ۲۰ میلیون تومان بود، ۷۰ میلیون تومان اعلام شده بود ولی پس از افزایش شدید قیمت خودرو در ایران، قیمت جدیدی برای این خودرو مشخص نشده‌است. با وجود قیمت گران‌تر نسبت به مشابه بنزینی، به‌نظر می‌رسد در صورت تولید ساینای برقی، مردم نیاز به مشوق‌هایی برای خرید این خودرو داشته باشند. از طرفی زیر ساخت شارژ سریع برای این خودرو در شهرهای ایران وجود ندارد.[۳۶]

تارا برقی ویرایش

ایران خودرو بعد از معرفی کانسپت‌های رانا و دنای برقی، در طی مراسمی در تاریخ ۳۰ شهریور ۱۴۰۱ که با حضور مدیران ارشد ایران خودرو و اصحاب رسانه برگزار شد، از مدل‌ برقی خودروی تارا پرده برداشت. تارا برقی ساخت شرکت جتکو از یک موتور برقی با توان حداکثر ۱۶۰ اسب بخار و گشتاور ۳۰۰ نیوتن متر برخوردار است که می‌تواند طی ۹ ثانیه از صفر تا ۱۰۰ کیلومتر شتاب بگیرد. تارا برقی از یک باتری ۴۵ کیلوواتی بهره می‌برد که با یک بار شارژ توان پیمایش ۳۰۰ کیلومتر را دارا است. با استفاده از شارژر سریع این خودرو در کمتر از ۳۰ دقیقه و با شارژر خانگی در ۱۰ ساعت شارژ ۱۰۰ درصد می‌شود.[۳۷] در مراسم رونمایی از این خودرو عنوان شد که ایران خودرو برای عرضه این خودرو به بازار آماده است.[۳۸]

یوز ویرایش

 
یوز

خودروی یوز با پلت‌فرمی مشترک با رنو توئیزی به عنوان اولین محصول تجاری شرکت پاراکس موتور در سال ۱۳۹۴ در نظر گرفته شده بود؛ اما به سبب چالش‌های استاندارد و نوسانات اقتصادی پروسه توسعه یوز به عنوان یک موتورسیکلت چهارچرخ برقی یا اولین ماشین برقی ایرانی به طول انجامید و در نهایت در اواخر سال ۱۴۰۰ مجوزهای لازم برای صدور پلاک این خودرو صادر شد و در همان زمان قیمت ۶۰۰ میلیون تومان برای آن تعیین شد. البته با توجه به هزینه بالای تولید در تیراژ گسترده این محصول در تیراژ محدود به تولید رسید و تولید انبوه نداشت.[۳۹]

خودروی برقی کرمان موتور ویرایش

کرمان موتور با همکاری گروه مپنا درحال توسعه یک خودروی برقی براساس جک جی۴ است.[۴۰]

خودروهای برقی موجود فعلی ویرایش

قابل رانندگی در آزادراه ویرایش

طبق گزارشی از Bloomberg New Energy Finance، در دسامبر سال ۲۰۱۸، تقریباً ۱۸۰ مدل خودروی سواری تمام برقی و ون‌های قابل استفاده برای خرده فروشی در سطح جهان وجود دارد.[۴۱]

در دسامبر سال ۲۰۱۹، تسلا با مجموع فروش جهانی بیش از ۹۰۰٬۰۰۰ اتومبیل تمام برقی از سال ۲۰۰۸ تاکنون، به عنوان تولیدکننده برتر خودروهای الکتریکی در جهان شناخته شد.[۴۲][۴۳]

در جدول زیر پرفروش‌ترین اتومبیل‌های الکتریکی با قابلیت رانندگی در بزرگراه‌ها با فروش تجمعی جهانی بیش از ۱۳۵۰۰۰ دستگاه از ابتدای تأسیس تا دسامبر سال ۲۰۲۰ آورده شده‌است:

تصویر شرکت مدل عرضه به بازار فروش جهانی از بدو فروش فروش جهانی سالانه مجموع فروش تا سال منابع
    تسلا موتورز تسلا مدل ۳ ۲۰۱۷–۰۷ +۸۱۰٬۰۰۰ ۳۶۵٬۰۰۰ (۲۰۲۰) ۲۰۲۰–۱۲ [۴۴][۴۵][۴۶][۴۷][۴۸][۴۹]
    نیسان نیسان لیف ۲۰۱۰–۱۲ ۵۰۰٬۰۰۰ ۵۵٬۷۴۰ (۲۰۲۰) ۲۰۲۰–۱۲ [۴۴][۵۰]
    تسلا موتورز تسلا مدل اس ۲۰۱۲–۰۶ ۳۰۸٬۰۰۰ ۲۸٬۰۰۰ (۲۰۱۹) ۲۰۲۰–۱۲ [۵۱][۵۲][۵۳][۵۴][۵۵][۴۵]
    رنو رنو زوئی ۲۰۱۲–۱۲ ۲۸۴٬۷۶۱ ۱۰۲٬۸۶۸ (۲۰۲۰) ۲۰۲۰–۱۲ [۵۶][۵۷]
  BAIC BAIC EC-Series ۲۰۱۶–۱۲ 205,600(2) ۲۷٬۳۵۰ (۲۰۱۹) ۲۰۲۰–۱۲ [۵۱][۵۸][۵۹][۶۰]
  BAIC BAIC EU-Series ۲۰۱۶–۰۱ 203,800(2) ۱۱۱٬۰۴۷ (۲۰۱۹) ۲۰۲۰–۱۲ [۵۱][۵۸][۶۰]
    بی‌ام‌و BMW i3 ۲۰۱۳–۱۱ 191,000(3) ۴۱٬۸۰۰ (۲۰۱۹) ۲۰۲۰–۰۸ [۶۱][۶۲][۶۳]
    تسلا موتورز تسلا مدل ایکس ۲۰۱۵–۰۹ ۱۸۰٬۰۰۰ ۳۹٬۰۰۰ (۲۰۱۹) ۲۰۲۰–۱۲ [۵۱][۵۳][۵۴][۵۵][۴۵][۶۴][۶۵][۶۶][۶۷][۶۸]
  سایک-جی‌ام-ولینگ Wuling Hongguang Mini EV ۲۰۲۰–۰۷ ۱۶۰٬۰۰۰ ۱۲۰٬۰۰۰ (۲۰۲۰) ۲۰۲۱–۰۱ [۵۱][۶۹]
  چری Chery eQ ۲۰۱۴–۱۱ ۱۳۹٬۰۰۰ ۳۹٬۴۰۰ (۲۰۱۹) ۲۰۲۰–۰۸ [۶۱]
    گروه فولکس‌واگن Volkswagen e-Golf ۲۰۱۴–۰۶ ۱۳۶٬۰۰۰ ۳۶٬۰۱۶ (۲۰۱۹) ۲۰۲۰–۰۸ [۶۱]
یادداشت:(1) خودروهایی قابل رانندگی در آزادراه هستند که بتوانند تا حداقل ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت سرعت داشته باشند.(2) فروش فقط در چین اصلی. (۳) فروش BMW i3 شامل نسخه REx نیز است.

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. Roth, Hans (March 2011). Das erste vierrädrige Elektroauto der Welt [The first four-wheeled electric car in the world] (به آلمانی). pp. 2–3.
  2. Guarnieri, M. (2012). Looking back to electric cars. Proc. HISTELCON 2012 – 3rd Region-8 IEEE HISTory of Electro – Technology Conference: The Origins of Electrotechnologies. pp. 1–6. doi:10.1109/HISTELCON.2012.6487583. ISBN 978-1-4673-3078-7.
  3. "Electric car". Wikipedia (به انگلیسی). 2019-12-16.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ "Birmingham clean air charge: What you need to know". BBC. 13 March 2019.
  5. Sperling, Daniel; Gordon, Deborah (2009). Two billion cars: driving toward sustainability. Oxford University Press. pp. 22–26. ISBN 978-0-19-537664-7.
  6. "Government incentives for plug-in electric vehicles". Wikipedia (به انگلیسی). 2019-12-04.
  7. Jeff Cobb (2015-09-16). "One Million Global Plug-In Sales Milestone Reached". HybridCars.com. Retrieved 2015-09-16. Cumulative global sales totaled about 1,004,000 highway legal plug-in electric passenger cars and light-duty vehicles by mid-September 2015.
  8. Nic Lutsey (2015-09-29). "Global milestone: The first million electric vehicles". International Council on Clean Transportation (ICCT). Archived from the original on 12 April 2016. Retrieved 2015-10-10.
  9. Posawatz, Tony (2018-10-01). "Victory In The Electric Car Market Will Go To Whoever Creates A Smartphone-Like Ecosystem". Forbes. Retrieved 2018-10-20.
  10. Denning, Liam (2018-08-31). "For Electric Cars, Focus on the Small Picture - Raw sales numbers are tiny, but growth is astronomical". Boomberg. Retrieved 2018-10-20.
  11. «Debunking the Myth of EVs and Smokestacks». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ مارس ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۶ فوریه ۲۰۱۵.
  12. «Reinventing the Automobile». بایگانی‌شده از اصلی در ۹ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۷ فوریه ۲۰۱۵.
  13. "Charged". Reuters. Retrieved 2019-10-21.
  14. "How to charge an electric car". Carbuyer (به انگلیسی). Retrieved 2018-04-22.
  15. O'Kane, Sean (2019-02-22). "Tesla's Model 3 was the best-selling EV in the world last year". The Verge (به انگلیسی). Retrieved 2019-12-15.
  16. "2019 Tesla Model 3 Long Range". www.fueleconomy.gov. Retrieved 2019-12-15.
  17. "Tesla Model 3 Equals 1/8 Of World's EV Sales In 2019". CleanTechnica (به انگلیسی). 2019-12-06. Retrieved 2019-12-15.
  18. Watson, Frank (2019-02-11). "December global electric vehicle sales set new record: S&P Global Platts data". S&P Global Platts. London. Retrieved 2019-02-11. At the end of 2018, some 5.3 million plug-in EVs were on the road A total of 1.45 million light-duty pure electric vehicles were sold in 2018.
  19. Coren, Michael J. (2019-01-25). "E-nough? Automakers may have completely overestimated how many people want electric cars". Quartz. Retrieved 2019-01-25. The plug-in electric car segment represented just about 1 out of every 250 vehicles on the world's roads by the end of 2018
  20. تاریخچه خودروی برقی
  21. «تاریخچه خودروی برقی». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ آوریل ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۷ فوریه ۲۰۱۵.
  22. «وسایل نقلیه مدرن الکتریکی، هیبرید الکتریکی و پیل سوختی، نویسندگان:مهرداد احسانی، علی عمادی و یمین گائو». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ اوت ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۷.
  23. Simon Romero (2009-02-02). "In Bolivia, Untapped Bounty Meets Nationalism". The New York Times. Retrieved 2010-02-28.
  24. "Página sobre el Salar (Spanish)". Evaporiticosbolivia.org. Archived from the original on 2011-03-23. Retrieved 2010-11-27.
  25. خودروهای برقی، سازمان بهره‌وری انرژی ایران، آبان۹۰
  26. Liasi, Sahand Ghaseminejad, and Masoud Aliakbar Golkar. "Electric vehicles connection to microgrid effects on peak demand with and without demand response." In Electrical Engineering (ICEE), 2017 Iranian Conference on, pp. 1272-1277. IEEE, 2017.
  27. ارائه یک مدل احتمالاتی برای پیش‌بینی بار شارژ خودروهای برقی در آینده شبکه‌های توزیع برق ایران
  28. Public hearing to consider proposed amendments to the california zero emission vehicle regulations regarding treatment of majority owned small or intermediate volume manufacturers and infrastructure
  29. FAQ: Standards - ChargePoint Network
  30. "Fact Sheet – Japanese Government Incentives for the Purchase of Environmentally Friendly Vehicles" (PDF). Japan Automobile Manufacturers Association. Archived from the original (PDF) on 2010-12-26. Retrieved 2010-12-24.
  31. Motavalli, Jim (2010-06-02). "China to Start Pilot Program, Providing Subsidies for Electric Cars and Hybrids". The New York Times. Retrieved 2010-06-02.
  32. "Growing Number of EU Countries Levying CO2 Taxes on Cars and Incentivizing Plug-ins". Green Car Congress. 2010-04-21. Retrieved 2010-04-23.
  33. "Notice 2009–89: New Qualified Plug-in Electric Drive Motor Vehicle Credit". Internal Revenue Service. 2009-11-30. Retrieved 2010-04-01.
  34. Ward, Jonathan (2017-04-28). "EV supply chains: Shifting currents". Automotive Logistics. Archived from the original on 2017-08-03. Retrieved 2017-05-13.
  35. McMahon, Jeff. "Electric Vehicles Cost Less Than Half As Much To Drive". Forbes (به انگلیسی). Retrieved 2018-05-18.
  36. Welle (www.dw.com)، Deutsche. «سرانجام اولین خودروی برقی تولید انبوه ایران | DW | 30.07.2019». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۱۷.
  37. «تارا برقی با برد حرکتی 300 کیلومتر معرفی شد». www.khodrobank.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۱۰.
  38. «آمادگی ایران‌خودرو برای عرضه تارا برقی». www.asrekhodro.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۱۰.
  39. «تست و بررسی یوز؛ اولین ماشین برقی ایرانی [تماشا کنید]». دیجیاتو. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۳-۱۰.
  40. «جک J4 برقی در شرکت مپنا رؤیت شد؛ برنامه تولید برای سال آینده». پدال. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۰۷.
  41. Stock, Kyle (2018-12-18). "In the Switch to Electric Vehicles, Expect a Few Giants to Crash". Bloomberg. Archived from the original on 16 January 2019. Retrieved 2019-01-15. Move the pointing device over the graph "Models for sale Globally" - Figure reported is for 4Q 2018.
  42. Randall, Chris (2020-02-04). "Newest CAM study shows Tesla as EV sales leader". electricdrive.com. Retrieved 2020-05-23.
  43. Kane, Mark (2020-01-04). "Within Weeks, Tesla Model 3 Will Be World's Top-Selling EV of All Time". InsideEVs.com. Retrieved 2020-05-23.Cumulatively, Tesla has sold about 900,000 electric cars since 2008.
  44. ۴۴٫۰ ۴۴٫۱ Jose, Pontes (2021-02-02). "Global Top 20 - December 2020". EVSales.com. Retrieved 2021-02-03. "Global sales totaled 3,124,793 plug-in passenger cars in 2020, with a BEV to PHEV ratio of 69:31, and a global market share of 4%. The world's top selling plug-in car was the Tesla Model 3 with 365,240 units delivered, and Tesla was the top selling manufacturer of plug-in passenger cars in 2019 with 499,535 units, followed by VW with 220,220."
  45. ۴۵٫۰ ۴۵٫۱ ۴۵٫۲ "Tesla Fourth Quarter 2018 Delivery". Tesla. 2019-01-05. Archived from the original on 31 January 2019. Retrieved 2019-01-07. Q4 deliveries grew to 90,700 vehicles, which was 8% more than our prior all time-high in Q3. This included 63,150 Model 3 (13% growth over Q3), 13,500 Model S, and 14,050 Model X vehicles. In 2018, we delivered a total of 245,240 vehicles: 145,846 Model 3 and 99,394 Model S and X.
  46. "Investor Communication: Tesla Q1 2020 Update". Investor relations (Press release). Tesla. 2020-04-29. Archived from the original on 18 May 2020. Retrieved 2020-05-16. Model 3/Y Production 87,282 Deliveries 76,266 (1Q 2020) Includes updated production and sales figures from 1Q 2019 through 1Q 2020.
  47. "Tesla Fourth Quarter & Full Year 2018 Update". Tesla. 2019-01-30. Archived from the original on 30 January 2019. Retrieved 2019-01-30. In Q4, we delivered 63,359 Model 3 vehicles to customers in North America.
  48. "_Update_Letter_2017-3Q.pdf Tesla Third Quarter 2017 Update". Tesla. 2017-11-01. Archived from the original on 2018-01-11. Retrieved 2018-05-27. In Q3, we delivered 25,915 Model S and Model X vehicles and 222 Model 3 vehicles, for a total of 26,137 deliveries
  49. "Tesla Fourth Quarter & Full Year 2017 Update" (PDF) (Press release). Tesla. 2017-02-07. Archived from the original (PDF) on 2018-02-08. Retrieved 2018-10-20. A total of 1,542 Model 3 vehicles were delivered in Q4 2018.
  50. Nissan (2020-12-03). "Nissan marks 10 years of LEAF sales, with over 500,000 sold worldwide" (Press release). Retrieved 2020-12-11 – via Automotive World. Nissan today celebrated the 10th anniversary of the Nissan LEAF and the delivery of 500,000 LEAF vehicles since the model was first introduced. More than 148,000 have been sold in the United States
  51. ۵۱٫۰ ۵۱٫۱ ۵۱٫۲ ۵۱٫۳ ۵۱٫۴ Zentrum für Sonnenenergieund Wasserstoff-Forschung Baden-Württemberg (ZSW) (2021-03-09). "Electric Cars on the Rise: Global Count Climbs to 10.9 Million - ZSW Data service". ZSW. Retrieved 2021-03-09. "See table: Global cumulative EV registrations" by models (selection)
  52. Cobb, Jeff (2018-01-22). "Tesla Quietly Sold 200,000th Model S Last Year". HybridCars.com. Archived from the original on 23 January 2018. Retrieved 2018-01-23. "Tesla sold its 200,000 Model S in the fourth quarter of 2017, in October or early November, becoming the second plug-in car to cross this sales threshold after the Nissan Leaf (300,000 units by early 2017). تا تاریخ دسامبر ۲۰۱۷, Tesla reported global sales of 212,874 Model S cars."
  53. ۵۳٫۰ ۵۳٫۱ "Tesla Q1 2018 Vehicle Production and Deliveries". Tesla. 2018-04-03. Archived from the original on 20 October 2018. Retrieved 2018-09-02. Q1 deliveries totaled 11,730 Model S cars and 10,070 Model X.
  54. ۵۴٫۰ ۵۴٫۱ "Tesla Second Quarter 2018 Delivery". Tesla. 2018-07-02. Archived from the original on 26 December 2018. Retrieved 2018-09-02. Q2 deliveries totaled 10,930 Model S cars and 11,370 Model X.
  55. ۵۵٫۰ ۵۵٫۱ "Tesla Q3 2018 Vehicle Production and Deliveries". Tesla. 2018-10-02. Archived from the original on 7 February 2019. Retrieved 2018-10-20. Q3 deliveries totaled 55,840 Model 3 cars, 14,470 Model S, and 13,190 Model X.
  56. "2019 Universal Registration Document" (PDF). 2020-03-19. Retrieved 2020-05-23. Since 2010, the Renault-Nissan-Mitsubishi alliance has sold over 800,000 100%-electric vehicles See pp. 24 and 39. Since the launch of the Renault electric program, the Group has sold more than 252,000 electric vehicles in Europe and more than 273,550 electric vehicles worldwide. Since inception, a total of 181,893 Zoe cars, 48,821 Kangoo Z.E. electric vans and 29,118 Twitzy quadricycles have been sold globally through December 2019. Global sales of the Zoe totaled 48,269 units in 2019, and Kangoo ZE totaled 10,349.
  57. Groupe Renault (January 2021). "Ventes Mensuelles - Statistiques commerciales mensuelles du groupe Renault" [Monthly Sales - Monthly sales statistics of the Renault Group] (به فرانسوی). Renault.com. Retrieved 2021-02-21. Sales figures includes passenger and light utility variants. Click on the corresponding link to download the file "GROUPE RENAULT - MONTHLY SALES DECEMBER 2020 XLSX - 806 KB", and open the tab "Sales by Model" to access sales figures for 2019 and 2020. Global Zoe sales totaled 102,868 units in 2020 (16,035 in December 2020), and European registrations totaled 100,815 units, including both passenger and LCV variants.
  58. ۵۸٫۰ ۵۸٫۱ Zentrum für Sonnenenergieund Wasserstoff-Forschung Baden-Württemberg (ZSW) (2020-02-26). "ZSW analysis shows global number of EVs at 7.9 million". electrive.com. Retrieved 2020-05-17. See table: Global cumulative EV registrations (by models)
  59. "BAIC Beijing EC180". Carsalesbase.com. January 2019. Archived from the original on 7 February 2019. Retrieved 2019-01-28. Sales of the BAIC EC series totaled 4,128 units in 2016, 78,079 in 2017 and 90,637 in 2018.
  60. ۶۰٫۰ ۶۰٫۱ Jose, Pontes (2020-01-20). "China December 2019". EVSales.com. Retrieved 2020-05-23. "Chinese sales totaled 1,177,421 plug-in passenger cars in 2019, with a market share of 5.5% (4.4% for BEVs alone). The top selling plug-in cars were the BAIC EU-Series with 111,047 units, followed by the BYD Yuan/S2 EV with 67,839, and the SAIC Baojun E-Series EV with 60,050. The best selling plug-in hybrid was the BYD Tang PHEV with 34,084 units. The BAIC EC-Series sold 27,354 units"
  61. ۶۱٫۰ ۶۱٫۱ ۶۱٫۲ Jose, Pontes (2020-10-02). "Milestone of the Month: 100k models". EVSales.com. Retrieved 2020-10-05.
  62. Kane, Mark (2020-10-04). "See The Best Selling Battery Electric Cars Of All-Time Here". InsideEVs.com. Retrieved 2020-10-05.
  63. "Six years of BMW i3: Electric vehicle pioneers drive over 200,000 km in their BMW i3" (Press release). BMW Group. 2020-02-01. Retrieved 2020-05-17. Since its market launch, the BMW i3 has been the most widely sold electric vehicle in the premium compact segment with more than 165,000 units already sold worldwide
  64. Cobb, Jeff (2017-01-26). "Tesla Model S Is World's Best-Selling Plug-in Car For Second Year in a Row". HybridCars.com. Archived from the original on 26 January 2017. Retrieved 2017-01-26. See also detailed 2016 sales and cumulative global sales in the two graphs.
  65. Tesla (2017-04-02). "Tesla Q1 2017 Vehicle Production and Deliveries" (Press release). Market Wired. Archived from the original on 20 June 2018. Retrieved 2018-05-26. Tesla delivered just over 25,000 vehicles in Q1, of which approx 13,450 were Model S and approx 11,550 were Model X.
  66. "UPDATE - Tesla Q2 2017 Vehicle Production and Deliveries". ir.tesla.com (Press release) (به انگلیسی). Archived from the original on 20 June 2018. Retrieved 2017-09-28.
  67. "Telsa Production Q3 2017" (Press release). Archived from the original on 22 June 2018. Retrieved 2018-05-26.
  68. Tesla (2018-01-03). "Tesla Q4 2017 Vehicle Production and Deliveries" (Press release). Market Wired. Archived from the original on 22 June 2018. Retrieved 2018-05-26. Tesla delivered 29,870 vehicles, of which 15,200 were Model S, 13,120 were Model X, and 1,550 were Model 3
  69. Fernyhough, James (2021-03-03). "Electric vehicles tipped to reach 58pct of new car sales in China by 2030". The Driven. Retrieved 2021-03-03. Since its launch in July well over 160,000 units have been sold, all of them in Asia.