خیبر

برای دیگر کاربردها خیبر (ابهام‌زدایی) را ببینید.

خیبر (به عربی: مدینة خیبر)، شهری است در کشور عربستان سعودی واقع در شبه جزیره عربستان. خیبر شهر کوچکی است در شمال غربی مدینه، همچنین نام ناحیه‌ای در نزدیکی مدینه از راه شام است و در این ناحیه در گذشته هفت قلعه و مزرعه و نخلستان وجود داشته‌است که در سال ۷ ه.ق. به فرمان محمد، پیامبر اسلام، و به دست علی بن ابیطالب گشوده شدند. جمع آن «الخیابر» گویند.

خیبر خَيْبَر
خیبر
مختصات: ۲۵°۴۱′۵۵″ شمالی ۳۹°۱۷′۳۳″ شرقی
کشور	عربستان سعودی
استان	استان مدینه
تاسیس	سده ۶ پیش از میلاد
منطقه زمانی	یوتی‌سی +۳ (یوتی‌سی ۳:۰۰+)

یکی از قلعه‌های خیبر

پیرامون واژه

«خیبر» واژه‌ای عبری به معنای «قلعه» است. با توجه به این‌که خیبر دارای ۷ قلعه بوده‌است گاهی نیز آن را «خیابر» گفته‌اند.

قلعه‌های خیبر

این سرزمین در سال‌های آغازین هجرت، دارای هفت قلعه بدین شرح بوده‌است:

• حصن ناعم
• حصن تموص (یا حصن ابی الحقیق)
• حصن السلالم
• حصن الشق
• حصن النطاه
• حصن الوطیح
• حصن الکتیبه

در سال هفتم هجرت، این قلعه‌ها در جنگ خیبر به دست علی بن ابی‌طالب گشوده‌شدند.

به ترتیب قلعه‌های حصن ناعم، حصن قموص (بزرگ‌ترین قلعه)، حصن شق، حصن نطاه، حصن کتیبه، حصن وطیح و حصن سلالم یکی پس از دیگری فتح شدند.

پس از گشوده‌شدن این قلعه‌ها، ساکنانشان از محمد خواستند تا وظیفهٔ نگهداری از ساختمان‌ها و نخلستان‌های گرداگرد آنجا به گردن آن‌ها گماشته شود. محمد نیز بخشی از آن سرزمین را به آنان واگذار نمود و جزیه نیز می‌پرداختند. این پیمان تا زمان خلیفه عمر باقی‌ماند و در زمان عمر، خیبریان دست به فحشا زدند و به آزار مسلمانان قیام کردند. پس عمر آنان را به شام کوچانید و خیبر را میان کسانی تقسیم کرد که محمد پس از گشوده‌شدن خیبر سهمی به آنان نداده بود.

جستارهای وابسته

غزوه خیبر

منابع

• دکتر: شامی، یحیی، (موسوعة المدن العربیة والاسلامیة) ، دارالفکر العربی، بیروت، چاپ سال ۱۹۹۳ میلادی به (عربی).
• الحموی، یاقوت، ابوعبدالله، (مُعجَم اَلبُلدان) ، دارالکتب العلمیة، بیروت، لبنان، جلد هفتم، چاپ سال ۱۹۹۰ مبلادی به (عربی).
• الدینوری، أبی محمد، عبدالله، بن مسلم، بن قتیبه. (عُیُون الأَخبَار) ، دارالکتب العلمیة، بیروت، لبنان، چاپ سوم، انتشار سال ۱۹۸۶ میلادی.
• دانشنامهٔ رشد