داروخانه

داروخانه یک مؤسسه پزشکی دارویی است که به فروش دارو می‌پردازد. داروخانه باید زیر نظر دکتر داروساز اداره شود.

یک داروساز که به آن مسئول فنی داروخانه گفته می‌شود همواره در داروخانه حضور دارد و چگونگی مصرف دارو، عوارض جانبی و موارد دیگر را برای بیمار توضیح می‌دهد. همچنین داروساز می‌تواند در صورت مشاهده تداخل دارویی، از پیچیدن نسخه خودداری کرده و نسخه را به پزشک مرجوع نماید.

داروخانه های شبانه روزی به نسبت جمعیت و در هر شهر با مجور دانشگاه علوم پزشکی فعالیت شبانه روزی خواهند داشت.

ایرانیان باستان مار را نشانهٔ زندگی و سلامتی می‌دانستند و جام را نشانهٔ دوستی. آن‌ها در جشن‌ها و مراسم، شربت را در جامی می‌ریختند و به نشانهٔ سلامتی می‌نوشیدند، آنها به کسی که حال خوشی نداشت و در بستر بیماری بود، بیمار می‌گفتند یعنی فاقد مار، یعنی بدون زندگی و سلامتی؛ بنابراین مار که سمبل زندگی بود، در جام سلامتی نشان تندرستی و شفا محسوب می‌شد.

اولین مغازه داروخانه عمومی هشتم ژوئیه در سال ۷۰۷ میلادی در شهر بغداد تأسیس و در غرب حدود قرن هجدهم بوده‌است.

پیش از تأسیس داروخانه، پزشکان خود دارو به بیمار می‌دادند. نخستین دانشکده داروسازی جهان در سال ۱۸۲۱ در فیلادلفیا دایر شد.

داروهای OTC

داروخانه جدید در پراگ پایتخت کشور چک

داروهای OTC یا over the content به داروهایی گفته می‌شود که بنا به کارایی و خواص آن نیازی به نسخه پزشک معالج نیست و بیمار می‌تواند جهت دسترسی به آن دارو مستقیماً به داروخانه مراجعه کند. {درکل یعنی [داروی آزاد]} OTC به معنای فروش دارو بدون نسخه پزشک است که شخص با خوردن بی‌مورد آن داروها نمی‌تواند دچار مشکلات عدیده شود.

طبقه‌بندی در دارو خانه‌ها

برای دسترسی راحت تر و سریع تر به داروها، در داروخانه‌ها طبقه‌بندی کلی برای دسته‌های دارویی وجود دارد. تکنسین‌های دارو خانه با دانستن محل دقیق واحدهای دارویی، به درستی داروهایی با خواص و عملکرد مشابه را می‌یابند. برخی از دسته‌بندی‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

آنتی‌بیوتیک‌ها

آنتی‌بیوتیک‌ها باعث از بین رفتن یا جلوگیری از رشد باکتری‌ها می‌شود. آنتی‌بیوتیک‌ها تأثیر قابل توجهی روی ویروس‌ها، قارچ‌ها یا انگل‌ها ندارند، همچنین برای بدن میزبان نسبتاً بی‌ضرر هستند، بنابراین می‌توانند برای درمان عفونت‌های باکتریایی به راحتی مورد استفاده قرار گیرند. این دسته دارویی در دسته‌های دارویی پنی سیلین‌ها، سفالوسپورین‌ها، آمینوگیکوزیدها، تترا سایکلیم‌ها و سولفونامیدها تقسیم‌بندی می‌شوند.

داروهای خواب‌آور و آرامش بخش

متداول‌ترین داروهای این دسته شامل: بوسپیرون بنزودیازپین‌ها (آلپرازولام، لوزاپام، تمازپام، اکسپازام و…) داروهای خواب‌آور گروه زد: زولپیدوم، زالپلون، ایسزوپیکلون ملاتونین

داروهای اختلالات عصبی و ضد افسردگی‌ها

این دسته داروها به بهبود خواب، افزایش انرژی، تنظیم اشتها و… کمک می‌کنند. از جمله آنها می‌توان به سرترالین، ونلافاکسین و سیتالوپرام اشاره کرد.

داروهای ضد تشنج و صرع

این دسته از داروها تشنج را درمان نمی‌کنند بلکه آن را کنترل می‌کنند. نمونه داروها: بنزوباربیتال – کاربامازپین – کلوبازام – کلو نازپام و…

بیماری‌های التهابی ریه

التهاب بافت ریه که یک یا دو طرف قفسه سینه را درگیر می‌کند و معمولاً در در اثر عفونت ریه ایجاد می‌شود. برای درمان معمولاً داروهای زیر تجویز می‌شوند: DEFLAZACORT/MOMETASONE/BECLOMETHASONE/FLUTICASONE

ضد التهاب‌ها

برای جلوگیری از تب، درد و التهاب مورد استفاده هستند مانند: TRIAMCINOLONE / BETAMETHASONE/CROTAMINE/ZINC OXIDE/CALAMINE

داروهای زنان

می‌توان آنها را در چهار دسته ضدبارداری ، کنترل‌کننده عفونت‌های واژینال، کیست تخمدانی و داروهای تنظیم کننده دوره قاعدگی در نظر گرفت. DESOJESTRO/DROSPIRENONE/THREE PHASIC/LYNESTRENOL

ضد قارچ

شایع‌ترین حالت عمل برای داروهای ضد قارچ، اختلال در غشای سلولی است. ضد قارچ‌ها از تفاوت‌های کوچک قارچ‌ها و انسان‌ها در مسیرهای بیوشیمیایی که استروول. ها را سنتز می‌کنند بهره می‌برند FLUCONAZOLE/ITRACONAZOLE/MICONAZOLE/NYSTATIN

ضد ویروس‌ها

داروهای ضد ویروس می‌توانند مقاومت سلول را در برابر یک ویروس (اینترفرون‌ها). افزایش دهند و جذب ویروس در سلول یا انتشار آن به سلول را سرکوب کنند Aciclovir/Foscarnet /Ganciclovir /Ribavirin /Docosanol /Cidofovir

ضد آمیب‌ها

ضد امیب‌ها به دو صورت عمل می‌کنند یک -داروی ضد قارچ که به عنوان یک داروی آنتی میکوتیک نیز شناخته می‌شود، دو- قارچ کش دارویی یا قارچ استاتیک است که برای درمان و جلوگیری از میکوس استفاده می‌شود Iodoquinol /Metronidazole / Tinidazole / Paramomycin

مسکن و تب بر

آنتی پیرتیک‌هایی مانند استامینوفن، آسپیرین، و داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مرتبط (NSAIDs) با افسرده کردن پیام‌های التهابی در هر دو محل محیطی التهاب بافت و درون سایت‌های ترمورگوری سیستم عصبی مرکزی تب را کاهش می‌دهند. ASA /ACA /DICLOFENAC /CELECOXIB /NAPROXEN

داروهای گوارشی

در درمان یبوست، اسهال، تهوع، استفراغ و… مورد استفاده هستند. MEBEVERIN /HYSCINE /ORS /CYCLIZINE /OMEPRAZOL /MUSYLIUM

داروهای قلب و عروق

در کنترل فشار خون، لخته، ضد آریتمی و … کاربرد دارند. CLOPIDOGREL /ENOXAPARIN /HEPARIN/WARFARIN /VERAPAMIL /MEXILETINE

داروهای قند خون

این داروها با تأخیر در تجزیه کربوهیدرات‌ها و کاهش جذب گلوکز در روده کوچک، قند خون را پایین می‌آورد. آن‌ها همچنین آنزیم‌های خاصی را مسدود می‌کنند تا هضم. برخی از ستاره‌ها کند شود GLICLAZIDE /METFORMIN /PIOGLITAZONE /ACARBOSE

داروهای چربی خون

این داروها با مسدود کردن عمل آنزیم کبدی که مسئول تولید کلسترول است کار می‌کنند. LOVASTATIN /FENOFIBRATE /CLOFIBRATE /ATORVASTATIN

مکمل های غذایی

که شامل انواع مولتی ویتامین ها و مکمل های بدنسازی میشود که به صورت OTC نیز قابل دریافت از داروخانه میباشد

تجهیزات پزشکی

فروش تجهیزات پزشکی از انواع اقلام داروخانه میباشد که به عنوان یکی از اقلام مصرفی بیماران در داروخانه میباشد همانند مچ بند ، اتل ، فشار سنج و غیره

لوازم ارایشی و بهداشتی

لوازم ارایشی و بهداشتی یکی از عمده ترین اقلام موجود در داروخانه های ایران میباشد که شامل انواع اسپری ها ، بادی اسپلش ها ، فوم های اصلاح صورت ، ضد افتاب ها و غیره میباشد

سایر داروها

همچنین در دارو خانه‌های بزرگ می‌توان داروهای مربوط به بیماری‌های مجاری ادراری، چشم، الزایمر و پارکینسون، داروهای گیاهی، داروهای تیرویید، انواع هورمونها، انواع سرم، انواع مکمل‌های ویتامین و پروتئین، بی‌حس کننده‌ها، داروها و لوازم آرایشی بهداشتی و… را یافت.

نگارخانه

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

جستارهای وابسته

• عطاری
• داروساز
• دارو
• اشکال دارویی و نحوه تجویز آنها
• حق فنی

منابع

برترام کاتزونگ (دکتر خسرو سبحانیان)، فارماکولوژی پایه و بالینی، چاپ سوم انتشارات ارجمند ،۱۳۹۸ مهران ملکی، نسخه خوانی گام به گام-حل تمرین تکنسین دارویی، چاپ اول انتشارات مانی، ۱۳۹۴

پیوند به بیرون

• International Pharmaceutical Federation (FIP)