داروهای ضروری سازمان جهانی بهداشت
داروهای اساسی سازمان جهانی بهداشت (به انگلیسی: WHO Model List of Essential Medicines) فهرستی از داروهای مهم و اساسی است که پیشنهاد شده تا به مقدار کافی در هر کشور موجود باشند. این فهرست توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO) ایجاد شده‌است. این فهرست نخستین‌بار در سال ۱۹۷۷ منتشر شد و شامل ۲۰۴ قلم دارویی بود.[۱] ۱۵۶ کشور تا سال ۲۰۱۶ فهرست داروهای ضروری ملی خود را برپایه فهرست سازمان جهانی بهداشت ایجاد کرده‌اند.[۲][۳] فهرست ملی هر کشور بین ۳۳۴ تا ۵۸۰ دارو را در بر می‌گیرد.[۴] در مارس ۲۰۱۷ سازمان جهانی بهداشت بیستمین ویرایش این فهرست برای بزرگسالان و ششمین فهرست برای کودکان را منتشر کرد.[۵][۶][۷]
فهرست زیر بر پایه نوزدهمین ویرایش داروهای بزرگسالان درست شده‌است:
داروهای بی‌حسی
ویرایشبیهوشی عمومی و اکسیژن
ویرایشداروهای استنشاقی
ویرایشداروهای تزریقی
ویرایشبیحسی موضعی
ویرایشداروهای پیش از عمل و آرام‌بخش مراحل کوتاه‌مدت
ویرایشداروهای ضد درد و مراقبت تسکینی
ویرایش- استیل‌سالیسیلیک اسید (آسپیرین)
- ایبوپروفن
- استامینوفن[note ۲] (پاراستامول)
داروهای درمان تسکینی
ویرایشضد آلرژی و داروهای مورد استفاده در آنافیلاکسی
ویرایش- دگزامتازون
- اپی‌نفرین (آدرنالین)
- کورتیزول
- لوراتادین[note ۴]
- پردنیزولون
پادزهرها و مواد دیگر مورد استفاده در مسمومیت
ویرایشغیر اختصاصی
ویرایش- زغال فعال (چارکول)
اختصاصی
ویرایشضد تشنج / ضد صرع
ویرایشداروهای ضد عفونت
ویرایشضد کرم
ویرایشضد کرم روده‌ای
ویرایشضد باکتری
ویرایش- آموکسی‌سیلین
- کوآموکسی‌کلاو (آموکسی‌سیلین + اسید کلاوولانیک)
- آمپی‌سیلین
- بنزاتین بنزیل پنی سیلین
- بنزیل پنیسیلین
- سفالکسین
- سفازولین[note ۶]
- سفیکسیم[note ۷]
- سفتریاکسون[note ۸]
- کلوگزاسیلین
- فنوکسی متیل پنیسیلین (پنیسیلین V)[note ۹]
- سفوتاکسیم†[note ۱۰]
- سفتازیدیم†
- ایمی پنم/سایلاستین[note ۱۱]
غیره
ویرایش- آزیترومایسین[note ۱۲]
- کلرامفنیکل
- سیپروفلوکساسین
- کلاریترومایسین[note ۱۳]
- داکسی‌سایکلین
- اریترومایسین
- جنتامایسین
- مترونیدازول
- نیتروفورانتوئین
- اسپکتینومایسین
- کوتریموکسازول
- تری متوپریم
- کلیندامایسین†
- وانکومایسین†
داروهای ضد جذام
ویرایشداروهای ضد سل
ویرایش- اتامبوتول
- اتامبوتول + ایزونیازید
- اتامبوتول + ایزونیازید + پیرازینامید + ریفامپین
- اتامبوتول + ایزونیازید + ریفامپین
- ایزونیازید
- ایزونیازید + پیرازینامید + ریفامپین
- ایزونیازید + ریفامپین
- پیرازینامید
- ریفابوتین[note ۱۴]
- ریفامپین
- ریفاپنتاین[note ۱۵]
- آمیکاسین†
- آر ۲۰۷۹۱۰†
- کاپرئومایسین†
- سیکلوسرین[note ۱۶]†
- دلامانید†
- اتیوناماید[note ۱۷]†
- کانامایسین†
- لووفلوکساسین[note ۱۸]†
- لینزولید†
- پاراآمینوسالیسیلیک اسید (PAS)†
- استرپتومایسین
داروهای ضد قارچ
ویرایشداروهای ضد ویروس
ویرایشداروهای ضد تبخال
ویرایش- اسیکلوویر...
آنتی‌رتروویرال
ویرایشبازدارنده رونوشت برداری معکوس نوکلئوتید/نوکلئوزیدی
ویرایشبازدارنده رونوشت برداری معکوس غیر نوکلئوزیدی
ویرایشبازدارنده پروتئاز
ویرایش- آتازاناویر
- ایندیناویر (IDV)
- لوپیناویر/ ریتوناویر (LPV/r)
- ریتوناویر
- ساکوناویر (SQV)
ترکیبی
ویرایش- Abacavir/lamivudine
- افاویرنس + امتریکیتابین[note ۱۹] + Tenofovir
- امتریکیتابین[note ۱۹] + تنوفوویر
- لامیوودین + نویراپین + استاوودین
- لامیوودین + نویراپین + زیدوودین
- لامیوودین + زیدوودین
غیره
ویرایش—داروهای بازدارنده آنزیم ترانس کرپیتاز معکوس نوکلئوتید/نوکلئوزید
داروهای هپاتیت C
ویرایش—بازدارنده‌های نوکلئوس پلیمراز
- ; —بازدارنده‌های پروتئاز
- ; —بازدارنده‌های NS5A
- ; —بازدارنده‌های پلیمراز غیرنوکلئوزیدی
- ; —ضد ویروسهای دیگر
- ; —داروهای ترکیبی با دوز خاص
داروهای ضد تک یاختگان
ویرایشداروهای ضد آمیب و ضد ژیاردیازیس
ویرایشداروهای ضد سالک
ویرایشداروهای ضد مالاریا
ویرایشهیدروکسی کلوریکین
قطعی‌کننده درمان
ویرایش- آمودیاکین[note ۲۴]
- آرتمتر[note ۲۵]
- آرتمتر + لومفانترین[note ۲۶]
- آرتسونات[note ۲۷]
- Artesunate + آمودیاکین[note ۲۸]
- آرتسونات + مفلوکین
- کلروکین[note ۲۹]
- داکسی‌سایکلین[note ۳۰]
- مفلوکین[note ۳۱]
- پریماکین[note ۳۲]
- کینین[note ۳۳]
- سولفادوکسین + پیریمتامین[note ۳۴]
پروفیلاکسی
ویرایشداروهای ضد پنوموسیتوز و ضد توکسوپلاسموز
ویرایشضد تریپانوزومال
ویرایشتریپانوزومیازیس آفریقایی
ویرایشداروهای درمان درجه اول تریپانوزومیازیس آفریقایی
ویرایشداروهای درمان درجه دوم تریپانوزومیازیس آفریقایی
ویرایشتریپانوزومیازیس آمریکایی
ویرایشداروهای ضد میگرن
ویرایشحمله شدید
ویرایش- استیل‌سالیسیلیک اسید (آسپیرین)
- ایبوپروفن
- استامینوفن (پاراستامول)
پیشگیری
ویرایشپادنئوپلاسمی و سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
ویرایشسرکوبکننده سیستم ایمنی
ویرایشسیتوتوکسیک و داروهای کمکی
ویرایش- ترتینوئین†
- آلوپورینول†
- آسپاراژیناز†
- بنداموستین†
- بلئومایسین†
- فولینیک اسید†
- کپسیتابین†
- کربوپلاتین†
- کلرامبوسیل†
- سیس‌پلاتین†
- سیکلوفسفامید†
- سیتارابین†
- داکاربازین†
- داکتینومایسین†
- دانوروبیسین†
- دوستاکسل†
- دوکسورابیسین†
- اتوپوساید†
- فلودارابین†
- فلوروراسیل†
- فیلگراستیم†
- جمسیتابین†
- هیدروکسی اوره†
- ایفوسفامید†
- ایماتینیب†
- ایرینوتکان
- مرکاپتوپورین†
- مسنا†
- متوتروکسات†
- اکسالی‌پلاتین†
- پاکلیتاکسل†
- پروکاربازین†
- ریتوکسی‌مب†
- تراستوزومب†
- تیوگوانین†
- وینبلاستین†
- وینکریستین†
هورمون و ضد هورمون
ویرایشداروهای مؤثر بر خون
ویرایشداروهای کمخونی
ویرایشداروهای مؤثر بر انعقاد
ویرایشدیگر داروها برای هموگلوبینوپاتی‌ها
ویرایشفراوردههای خونی و جایگزین پلاسما با منشأ انسانی
ویرایشخون و فراورده‌های خون
ویرایش- پلاسمای تازه
- پلاکت
- گلبول قرمز
- خون کامل
داروهای پلاسمایی
ویرایشایمونوگلوبولین انسانی
ویرایشفاکتورهای انعقادی
ویرایشجایگزین پلاسما
ویرایشداروهای کاردیووسکولار
ویرایشداروهای ضد آنژین
ویرایشداروهای ضد آریتمی
ویرایشداروهای ضد فشار خون
ویرایش- آملودیپین
- بیزوپرولول[note ۴۳]
- Enalapril
- Hydralazine[note ۴۴]
- هیدروکلروتیازید
- متیل‌دوپا[note ۴۵]
- نیتروپروساید سدیم†
- فوروزماید
داروهای نارسایی قلبی
ویرایشداروهای ضد ترومبوز
ویرایشداروهای ضد پلاکت
ویرایشداروهای ضد چربی لیپیدی
ویرایشدرماتولوژی (موضعی)
ویرایشداروهای ضدقارچ
ویرایشداروهای ضدعفونت
ویرایشداروهای ضد التهاب و ضدخارش
ویرایشداروهای افتراق پوست و تکثیر
ویرایشداروهای گال و جَرَب
ویرایشعوامل تشخیصی
ویرایشداروهای چشم‌پزشکی
ویرایشرسانه حاجب رادیولوژی
ویرایشضدعفونیکنندهها
ویرایشضدعفونی بدن(آنتی سپتیک)
ویرایشضدعفونی محیط (دیزاینفکت)
ویرایش- ضدعفونی‌کننده دست حاوی الکل
- محصولات برپایه کلر
- کلروکسیلنول
- گلوتار آلدئید
دیورتیک‌ها (مُدِر)
ویرایشداروهای دستگاه گوارش
ویرایشداروهای ضد زخم معده
ویرایشداروهای ضد استفراغ
ویرایشداروهای ضد التهاب
ویرایشمسهل و ملین
ویرایش- داروهای برپایه برگ سِنا
داروهای ضد اسهال
ویرایشمایع درمانی خوراکی
ویرایشداروهای ضد اسهال کودکان
ویرایشهورمونها، دیگر داروهای غدد درون‌ریز و ضد بارداری
ویرایشهورمون آدرنال و جایگزین سنتتیک
ویرایشآندروژنها
ویرایشجلوگیری از بارداری
ویرایشخوراکی
ویرایش- اتینیل استرادیول + لوونورژسترول
- اتینیل استرادیول + نوراتیسترون
- لوونورژسترول
تزریقی
ویرایش- استرادیول ۱۷ بتا-سیپیونات + مدروکسی‌پروژسترون استات
- مدروکسی‌پروژسترون استات
- نورتیندرین انانتات
وسایل درون رحمی
ویرایشروش پوششی
ویرایشکاشتنی
ویرایشEtonogestrel - ایمپلنت کاشتنی در بدن و رهاکننده دارو
- لوونورژسترول- ایمپلنت کاشتنی در بدن و رهاکننده دارو
استروژن‌ها
ویرایشانسولین و داروهای دیابت
ویرایشالقاءکننده تخمک‌گذاری
ویرایشپروجسترون
ویرایش- مدروکسی‌پروژسترون استات
داروهای تیروئید و ضد تیروئید
ویرایش- لووتیروکسین
- پتاسیم یدید
- پروپیل تیواوراسیل
- محلول لوگول†
ایمونولوژیک
ویرایشعوامل تشخیص
ویرایش- توبرکولین، (PPD)
سرم و ایمونوگلوبولین‌ها
ویرایشواکسنها
ویرایش- واکسن سل (ب.ث. ژ)
- واکسن وبا
- واکسن دیفتری
- واکسن آنفلوانزا نوع بی
- واکسن هپاتیت آ
- واکسن هپاتیت بی
- واکسن پاپیلوما ویروس انسانی
- واکسن آنفلوانزا
- واکسن آنسفالیت ژاپنی
- واکسن سرخک
- واکسن مننژیت مننگوکوک
- واکسن اوریون
- واکسن سیاه سرفه
- واکسن پنوموکوکی
- واکسن فلج اطفال
- واکسن هاری[note ۵۰]
- واکسن روتاویروس
- واکسن سرخجه
- واکسن کزاز
- Tick-borne encephalitis vaccine[note ۵۱]
- واکسن تیفوئید
- واکسن آبله مرغان
- واکسن تب زرد
شل‌کننده‌های ماهیچه (عملکرد محیطی) و مهارکننده‌های کولین‌استراز
ویرایشآمادهسازی چشم
ویرایشعوامل ضد عفونت
ویرایشعوامل ضد التهاب
ویرایشبیحسی موضعی
ویرایشداروهای ضد گلوکوم
ویرایشگشادکننده مردمک
ویرایشعامل ضد رشد اندوتلیال رگ (VEGF)
ویرایشاکسیتوسیک و آنتی‌اکسیتوسیک
ویرایشاکسیتوسیکها
ویرایشآنتیاکسیتوسیک (گشادکننده رحم)
ویرایشمحلول دیالیز صفاقی
ویرایشداروهای اختلالات رفتاری و روانی
ویرایشداروهای مورد استفاده در اختلالات خلقی
ویرایشداروهای مورد استفاده در اختلالات افسردگی
ویرایشداروهای مورد استفاده در اختلالات دو قطبی
ویرایشداروهای برای اختلالات اضطرابی
ویرایش- دیازپام (والیوم)
داروهای مورد استفاده در اختلالات وسواسی-جبری
ویرایشداروهای برای اختلالات ناشی از مصرف مواد روانگردان
ویرایشداروهای عمل‌کننده بر روی دستگاه تنفسی
ویرایشضد آسم و داروهای بیماری انسدادی مزمن ریوی
ویرایش- بکلومتازون
- بودزونید
- اپی‌نفرین (آدرنالین)
- ایپراتروپیوم بروماید
- سالبوتامول
محلول اصلاح آب، الکترولیت و اختلال اسید و باز
ویرایشخوراکی
ویرایشتزریقی
ویرایشگوناگون
ویرایش- آب قابل تزریق
ویتامین‌ها و مواد معدنی
ویرایشگوش و حلق و بینی کودکان
ویرایشداروهای ویژه برای مراقبت از نوزادان
ویرایشداروهای تجویز شده به نوزاد
ویرایشداروهای تجویز شده به مادر
ویرایشداروهای بیماری‌های مفاصل
ویرایشداروهای مورد استفاده در درمان نقرس
ویرایشعوامل تغییر دهنده بیماری برای درمان بیماری‌های روماتویید
ویرایشآرتریت جوانان
ویرایشجستارهای وابسته
ویرایشپانویس
ویرایشیادداشت
ویرایش- ↑ بسته به موجود بودن در منطقه و هزینه می‌توان از تیوپنتال به عنوان جایگزین استفاده کرد.
- ↑ به دلیل نبودن مدرک اثبات شده جهت اثر بخشی ضدالتهابی به عنوان داروی ضد التهاب توصیه نمی‌شود.
- ↑ فقط می‌تواند با هایدرومرفون و اکسی کودون جایگزین شود.
- ↑ در موارد محدودی ممکن است نقش خواب‌آوری آنتی هیستامینها مورد نظر باشد (فهرست داروهای ضروری کودکان).
- ↑ فقط برای درمان اکلامپسی (مسمومیت حاملگی) و پره ا کلامپسی شدید و نه برای سایر اختلالات تشنج آور دیگر.
- ↑ برای پیشگیری از عفونت (پروفیلاکسی) در جراحی.
- ↑ فهرست شده فقط برای درمان سوزاک مقعدی-تناسلی بدون عارضه با مصرف تنها یک دوز.
- ↑ همراه با کلسیم داده نشود همچنین در نوزادان مبتلا به هایپربیلیروبینمیا (افزایش بیلیروبین خون-یرقان) از تجویز خودداری شود.
- ↑ داروی پروکاین بنزیل پنیسیلین به عنوان خط اول درمان سپسیس در نوزادان توصیه نمی‌شود مگر در مناطق با میزان بالای آمار مرگ و میر نوزادان در صورتی که دسترسی به مراقبت در بیمارستان امکان ندارد و دارو توسط بهداشتکاران آموزش دیده داده شود.
- ↑ نسل سوم سفالوسپورینهای منتخب برای استفاده در نوزادان بستری در بیمارستان.
- ↑ Only listed for the treatment of life‐threatening hospital‐based infection due to suspected or proven multidrug‐resistant infection
- ↑ Only listed for single‐dose treatment of genital Chlamydia trachomatis and of trachoma.
- ↑ For use in combination regimens for eradication of H. pylori in adults.
- ↑ For use only in patients with HIV receiving protease inhibitors.
- ↑ For treatment of latent TB infection ( LTBI ) only
- ↑ Terizidone may be an alternative.
- ↑ Prothionamide may be an alternative.
- ↑ Ofloxacin and moxifloxacin may be alternatives based on availability and programme considerations.
- ↑ ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ FTC is an acceptable alternative to 3TC, based on knowledge of the pharmacology, the resistance patterns and clinical trials of antiretrovirals.
- ↑ Potentially severe or complicated illness due to confirmed or suspected influenza virus infection in accordance with WHO treatment guidelines.
- ↑ For the treatment of viral haemorrhagic fevers and in combination with pegylated interferons for the treatment of Hepatitis C.
- ↑ For the treatment of hepatitis C, in combination with peginterferon and/or direct acting anti-viral medicines.
- ↑ To be used in combination with ribavirin.
- ↑ To be used in combination with artesunate 50 mg.
- ↑ For use in the management of severe malaria.
- ↑ Not recommended in the first trimester of pregnancy or in children below 5 kg.
- ↑ To be used in combination with either amodiaquine, mefloquine or sulfadoxine + pyrimethamine.
- ↑ Other combinations that deliver the target doses required such as 153 mg or 200 mg (as hydrochloride) with 50 mg artesunate can be alternatives.
- ↑ For use only for the treatment of P.vivax infection.
- ↑ For use only in combination with quinine.
- ↑ To be used in combination with artesunate 50 mg.
- ↑ Only for use to achieve radical cure of P.vivax and P.ovale infections, given for 14 days.
- ↑ For use only in the management of severe malaria, and should be used in combination with doxycycline.
- ↑ Only in combination with artesunate 50 mg.
- ↑ For use only in central American regions, for use for P.vivax.
- ↑ For use only in combination with chloroquine.
- ↑ To be used for the treatment of Trypanosoma brucei gambiense infection.
- ↑ To be used for the treatment of the initial phase of Trypanosoma brucei rhodesiense infection.
- ↑ To be used for the treatment of Trypanosoma brucei gambiense infection
- ↑ Only to be used in combination with eflornithine, for the treatment of T. b. gambiense infection.
- ↑ Deferasirox oral form may be an alternative, depending on cost and availability.
- ↑ Polygeline, injectable solution, 3.5% is considered as equivalent.
- ↑ ۴۳٫۰ ۴۳٫۱ ۴۳٫۲ ۴۳٫۳ Includes متوپرولول و کارودیلول as alternatives.
- ↑ Hydralazine is listed for use in the acute management of severe pregnancy‐induced hypertension only. Its use in the treatment of essential hypertension is not recommended in view of the availability of more evidence of efficacy and safety of other medicines.
- ↑ Methyldopa is listed for use in the management of pregnancy‐induced hypertension only. Its use in the treatment of essential hypertension is not recommended in view of the availability of more evidence of efficacy and safety of other medicines.
- ↑ For use in high‐risk patients.
- ↑ In acute diarrhoea zinc sulfate should be used as an adjunct to oral rehydration salts
- ↑ Glibenclamide not suitable above 60 years.
- ↑ Exact type to be defined locally
- ↑ Recommended for some high-risk populations
- ↑ Recommended for certain regions
- ↑ Or homatropine (hydrobromide) or cyclopentolate (hydrochloride).
- ↑ Requires close medical supervision.
- ↑ Ergocalciferol can be used as an alternative.
- ↑ For use for rheumatic fever, juvenile arthritis, Kawasaki disease
منابع
ویرایش- ↑ "Comparative Table of Medicines on the WHO Essential Medicines Lists from 1977–2011" (XLS). World Health Organization. Retrieved 2016-08-23.
- ↑ "The WHO Essential Medicines List (EML): 30th anniversary". World Health Organization. Retrieved August 23, 2016.
- ↑ «National Medicines List/Formulary/Standard Treatment Guidelines». WHO.
- ↑ Bansal, D; Purohit, VK (January 2013). "Accessibility and use of essential medicines in health care: Current progress and challenges in India". Journal of pharmacology & pharmacotherapeutics. 4 (1): 13–8. doi:10.4103/0976-500X.107642. PMID 23662019.
- ↑ "20th WHO Model List of Essential Medicines (March 2017)" (PDF). WHO. March 2017. Retrieved June 15, 2017.
- ↑ "WHO moves to improve access to lifesaving medicines for hepatitis C, drug-resistant TB and cancers". 8 May 2015. Retrieved 23 August 2016.
- ↑ "WHO Model List of Essential Medicines for Children" (PDF). WHO (به انگلیسی) (6th ed.). 2017.
{{cite web}}: Unknown parameter|ماه=ignored (help)