دارکشت‌ورزی[۱] یا آگروفارستری (به انگلیسی: Agroforestry)، نوعی کاربَری زمین است به صورتی که تلفیقی از درخت و گونه‌های زراعی و دامی در اشکال مختلف باشد.[۲][۳]

پارک جنگلی در بورکینافاسو، سورگوم و دو گونه درختی

دارکشت‌ورزی عبارت از تلفیق استفاده از درختان، درختچه‌ها، محصولات زراعی و دام‌ها است. با تلفیق کشاورزی و جنگلداری به تنوّع، تولیدات، عایدی، سلامتی و پایداری بیشتری در محیط زیست دست می‌یابند. در دارکشت‌ورزی از درختان، درختچه‌ها و بوته‌ها در سامانه‌های کشاورزی تلفیقی بهره می‌گیرند یا اینکه در جنگل‌هایی که هدف تولید فراوان چوب نیست، به زراعت و باغبانی می‌پردازند.[۴][۵][۶]

ذرت و شاه بلوط

این تلفیق عمدی کشاورزی و جنگل‌داری دارای مزایای متعددی است، مانند افزایش عملکرد محصولات غذایی خام، بهبود معیشت کشاورزان از افزایش درآمد، افزایش تنوع زیستی، بهبود ساختار و سلامت خاک، کاهش فرسایش خاک و ترسیب کربن.[۷] درختان در سیستم‌های اگروفارستری همچنین می‌توانند چوب، میوه، دانه و سایر محصولات مفید و با ارزش اقتصادی تولید کنند. شیوه‌های آگروفارستری به ویژه در مناطق گرمسیری رایج است،[۸][۹] به ویژه در مناطق خرده‌مالکی در جنوب صحرای آفریقا.[۱۰][۱۱] با این حال، به دلیل مزایای متعدد آن، به عنوان مثال چرخه مواد مغذی و پتانسیل برای کاهش خشکسالی، در ایالات متحده و اروپا نیز اجرا می‌شود.[۱۲][۱۳][۱۴] اگروفارستری در مواردی با کشت درهم اشتراکاتی دارد، اما می‌تواند جنگل‌های زراعتی چندلایه بسیار پیچیده‌تر شامل صدها گونه را نیز شامل شود.

مبنای علمی ویرایش

به گفته پل ووتکوفسکی، پایه نظری آگروفارستری در اکولوژی، یا بوم‌شناسی کشاورزی نهفته‌است.[۱۵] بوم‌شناسی کشاورزی شامل کاربردهای متنوعی مانند: بهبود چرخه مواد مغذی و کربن؛ حفظ آب خاک؛ زیستگاه‌ها؛ محافظت در برابر آفات، بیماری‌ها و شیوع علف‌های هرز؛ حفاظت خاک از فرسایش آبی و بادی و غیره است.[۱۶] از این منظر، اگروفارستری یکی از سه علم اصلی کشاورزی است. دو مورد دیگر زراعت و جنگلداری است.[۱۷]

 
کشت تراز ادغام شده با چرای حیوانات در مزرعه ای در استرالیا

هنوز داده‌های کافی برای تعیین دامنه کامل تأثیرات و مزایایی که شیوه‌های مختلف دارکشت‌ورزی می‌توانند داشته باشند، وجود ندارد. شیوه‌های بومی که الهام‌بخش و پایه‌ای برای دارکشت‌ورزی هستند، اغلب پیچیده هستند، از جمله مجموعه ای بزرگ از گونه‌ها.[۱۸] روش‌های آگروفارستری که بیشتر مورد مطالعه قرار گرفته‌اند، شامل یک تعامل ساده بین دو جزء است، مانند پیکربندی ساده پرچین‌ها یا درختان ادغام شده با یک محصول زراعی مثل گندم.[۱۹] سیستم‌های اگروفارستری تنوع قابل توجهی دارند که در هرکدام مزایایی وجود دارد.[۲۰] آگروفارستری در علم مدرن از شیوه‌های سنتی بومی و محلی الهام گرفته‌است که محصول زندگی نزدیک با طبیعت برای چندین نسل است.[۲۱]

مزایا ویرایش

سیستم‌های آگروفارستری یا دارکشت‌ورزی می‌توانند نسبت به روش‌های متداول کشاورزی و جنگلداری سودمند باشند. آنها می‌توانند باعث افزایش بهره‌وری شوند. یا باعث ایجاد مزایای اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی و همچنین تنوع بیشتر در کالاها و خدمات زیست‌محیطی شود.[۲۲] ذکر این نکته ضروری است که این مزایا مشروط به مدیریت خوب مزرعه است. این شامل انتخاب درختان مناسب و همچنین هرس منظم آنها است.[۲۳]

تنوع زیستی ویرایش

تنوع زیستی در سیستم‌های اگروفارستری معمولاً بیشتر از سیستم‌های کشاورزی معمولی است. دو یا چند گونه گیاهی متقابل در یک منطقه معین، زیستگاه پیچیده‌تری را ایجاد می‌کنند که می‌تواند تنوع گسترده‌تری از جانوران را پشتیبانی کند. چرخه‌های زندگی و زنجیره‌های غذایی مرتبط با این تنوع، یک توالی آگرواکولوژیکی را آغاز می‌کند که اکوسیستم‌های زراعی کارا را ایجاد کرده و باعث پایداری می‌شوند. به عنوان مثال، تنوع خفاش‌ها و پرندگان استوایی می‌تواند با تنوع جنگل‌های طبیعی در ارتباط باشد.[۲۴]

 
کشت ذرت بین ردیف درختان گردو

خاک و رشد گیاه ویرایش

خاک تهی شده را می‌توان با گیاهان پوششی مانند علف‌های طبیعی در حال رشد در سیستم‌های اگروفارستری از فرسایش خاک محافظت کرد. اینها به تثبیت خاک کمک می‌کنند زیرا پوشش را در مقایسه با سیستم‌های کشت کوتاه مدت افزایش می‌دهند.[۲۵][۲۶] پوشش خاک عامل مهمی در جلوگیری از فرسایش است.[۲۷][۲۸] آب تمیزتر از طریق کاهش رواناب سطحی می‌تواند مزیت دیگری برای دارکشت‌ورزی باشد. درختان می‌توانند با کاهش جریان آب و تبخیر و در نتیجه افزایش نفوذپذیری خاک به کاهش رواناب کمک کنند.[۲۹] در مقایسه با کشت ردیفی، جذب مواد مغذی می‌تواند بیشتر باشد و از شسته شدن مواد مغذی به رودخانه‌ها را کاهش دهد.[۳۰][۳۱]

مزایای مرتبط با رشد گیاه:

نقش در کشاورزی پایدار ویرایش

سیستم‌های اگروفارستری خدمات اکوسیستمی را ارائه می‌دهند که می‌توانند به روش‌های زیر به کشاورزی پایدار کمک کنند.

  • تنوع محصولات کشاورزی مانند چوب، گیاهان دارویی و چند محصولی که باعث افزایش امنیت درآمد می‌شود.[۳۲]
  • افزایش امنیت غذایی با احیای حاصلخیزی خاک، تنوع محصول و انعطاف‌پذیری در برابر شوک‌های آب و هوایی برای محصولات غذایی.[۳۲]
  • احیای زمین از طریق کاهش فرسایش خاک و تنظیم دسترسی به آب.[۲۹]
  • استفاده چند منظوره از زمین، به عنوان مثال، تولید محصول و چرای حیوانات.
  • کاهش جنگل‌زدایی و فشار بر روی زمین‌های جنگلی با تهیه چوب کشت شده در مزرعه.
  • امکان کاهش ورودی مواد شیمیایی، به عنوان مثال، به دلیل استفاده بهتر از کود، افزایش مقاومت در برابر آفات، و افزایش پوشش زمین که باعث کاهش علف‌های هرز می‌شود.[۲۳][۳۳]
  • فضای رشد گیاهان دارویی به عنوان مثال، در شرایطی که مردم دسترسی محدودی به داروهای اصلی دارند.

اهداف زیست‌محیطی و سازگاری با تغییرات اقلیمی ویرایش

ترسیب کربن یکی از خدمات مهم اکوسیستم است.[۳۴][۳۵][۳۶] دارکشت‌ورزی می‌تواند ذخایر کربن در خاک و زیست توده چوبی را افزایش دهد. درختان در سیستم‌های اگروفارستری، مانند جنگل‌های جدید، می‌توانند بخشی از کربنی را که با قطع جنگل‌های موجود از بین رفته‌است، بازپس گیرند.[۳۷]

 
نوار رودخانه‌ای در کنار رودخانه ای در آیووا

شیوه‌های اگروفارستری ممکن است تعدادی از اهداف زیست‌محیطی را محقق کند، مانند:

  • کاهش ذرات معلق، گرد و غبار و صدا
  • فضای سبز و زیبایی بصری
  • تقویت یا نگهداری زیستگاه‌های حیات وحش

اگروفارستری می‌تواند به‌طور قابل توجهی به کاهش تغییرات آب و هوایی کمک کند. یک مطالعه موردی در کنیا نشان داد که ایجاد دارکشت‌ورزی باعث ذخیره کربن و افزایش معیشت به‌طور همزمان در میان کشاورزان کوچک می‌شود. در این صورت حفظ تنوع گونه‌های درختی به ویژه کاربری اراضی و اندازه مزرعه از عوامل مهمی است.[۳۸][۳۹] به‌ویژه در سال‌های اخیر، کشاورزان خرده‌مالک فقیر به‌عنوان وسیله‌ای برای انطباق با تغییرات اقلیمی، به دارکشت‌ورزی روی آوردند. یک مطالعه توسط گروه مشاوره تحقیقات بین‌المللی کشاورزی CGIAR در مورد تغییرات آب و هوا، کشاورزی و امنیت غذایی با نظرسنجی از بیش از ۷۰۰ خانوار در شرق آفریقا نشان داد که حداقل ۵۰٪ از این خانوارها با تغییر روش خود نسبت به شیوه‌های قبلی شروع به کاشت درخت کرده‌اند. این کشاورزان علاوه بر برداشت محصول معمول خود، صاحب درختانی با میوه، چای، قهوه، روغن، علوفه و محصولات دارویی شدند. اگروفارستری یکی از گسترده‌ترین راهبردهای سازگاری همراه با استفاده از ارقام بهتر و کشت مخلوط بود.[۴۰]

چالش‌ها ویرایش

اگرچه سیستم‌های اگروفارستری می‌توانند سودمند باشند، آنها از سال ۲۰۱۳ به بعد در ایالات متحده گسترده نشدند.[۲۲][۴۱][۴۱][۴۲]

بر اساس یک نظرسنجی از برنامه‌های ترویجی در ایالات متحده، موانع (به ترتیب مهم‌ترین تا کمتر بحرانی) برای پذیرش آگروفارستری عبارتند از:[۴۲]

  • عدم وجود بازارهای توسعه یافته
  • ناآشنایی با تکنولوژی‌ها
  • نداشتن آگاهی
  • رقابت بین درختان، محصولات زراعی و حیوانات
  • عدم کمک مالی
  • فقدان پتانسیل سود ظاهری
  • نبود مکان‌های مناسب
  • هزینه مدیریتی اضافی
  • فقدان آموزش یا تخصص
  • عدم آگاهی در مورد محل عرضه محصولات
  • فقدان کمک فنی
  • هزینه‌های ایجاد/راه اندازی، از جمله عامل زمان
  • ناآشنایی با رویکردهای بازاریابی جایگزین (به عنوان مثال اینترنت)
  • در دسترس نبودن اطلاعات در مورد دارکشت‌ورزی
  • کمبود زیرساخت (مانند ساختمان‌ها، تجهیزات)
  • کمبود تجهیزات
  • زمین ناکافی
  • کمبود بذر/نهال
  • فقدان تحقیقات علمی

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. «فرهنگستان زبان و ادب فارسی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۵ مارس ۲۰۱۴.
  2. «Agroforestry».
  3. «Regenerative Agriculture». reNature. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۰۱.
  4. ترجمه از ویکی‌پدیای انگلیسی در دروس اسماعیل پورکاظم؛ مدرس دانشگاه جامع علمی کاربردی گیلان.
  5. Pantera, Α.; Mosquera-Losada, M. R.; Herzog, F.; den Herder, M. (2021-06-01). "Agroforestry and the environment". Agroforestry Systems (به انگلیسی). 95 (5): 767–774. doi:10.1007/s10457-021-00640-8. ISSN 1572-9680.
  6. Trust، Woodland. «Agroforestry». Woodland Trust (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۰۱.
  7. "National Agroforestry Center". USDA National Agroforestry Center (NAC).
  8. Beets, Willem C. (2019-03-06). Multiple Cropping and Tropical Farming Systems. doi:10.1201/9780429036491. ISBN 978-0-429-03649-1. S2CID 179131607.
  9. Francis, Charles A. (1989-01-01), Brady, N. C. (ed.), "Biological Efficiencies in Multiple-Cropping Systems11This article is a contribution from the Department of Agronomy at the University of Nebraska, Lincoln, Nebraska 68583.", Advances in Agronomy (به انگلیسی), Academic Press, vol. 42, pp. 1–42, doi:10.1016/s0065-2113(08)60522-2, retrieved 2023-02-23
  10. Ghosh-Jerath, Suparna; Kapoor, Ridhima; Ghosh, Upasona; Singh, Archna; Downs, Shauna; Fanzo, Jessica (2021). "Pathways of Climate Change Impact on Agroforestry, Food Consumption Pattern, and Dietary Diversity Among Indigenous Subsistence Farmers of Sauria Paharia Tribal Community of India: A Mixed Methods Study". Frontiers in Sustainable Food Systems. 5: 667297. doi:10.3389/fsufs.2021.667297. ISSN 2571-581X. PMC 7613000. PMID 35811836.
  11. Kuyah, Shem; Öborn, Ingrid; Jonsson, Mattias; Dahlin, A Sigrun; Barrios, Edmundo; Muthuri, Catherine; Malmer, Anders; Nyaga, John; Magaju, Christine; Namirembe, Sara; Nyberg, Ylva; Sinclair, Fergus L (2016). "Trees in agricultural landscapes enhance provision of ecosystem services in Sub-Saharan Africa". International Journal of Biodiversity Science, Ecosystems Services and Management: 1–19. doi:10.1080/21513732.2016.1214178.
  12. Iqbal, Nausheen. "A Food Forest Grows in Atlanta". USDA.gov blog. Retrieved 17 June 2018.
  13. Coble, Adam P.; Contosta, Alexandra R.; Smith, Richard G.; Siegert, Nathan W.; Vadeboncoeur, Matthew; Jennings, Katie A.; Stewart, Anthony J.; Asbjornsen, Heidi (2020-06-15). "Influence of forest-to-silvopasture conversion and drought on components of evapotranspiration". Agriculture, Ecosystems & Environment (به انگلیسی). 295: 106916. doi:10.1016/j.agee.2020.106916. ISSN 0167-8809. S2CID 216426779.
  14. Schoeneberger, Michele M. (2017). Patel-Weynand, Toral; Bentrup, Gary; Schoeneberger, Michele M (eds.). "Agroforestry: Enhancing resiliency in U.S. agricultural landscapes under changing conditions". Gen. Tech. Report WO-96. doi:10.2737/WO-GTR-96. Retrieved 17 June 2018.
  15. Wojtkowski, Paul A. (1 December 1998). The theory and practice of agroforestry design: a comprehensive study of the theories, concepts and conventions that underlie the successful use of agroforestry. Science Publishers. ISBN 978-1-57808-034-2.
  16. Wojtkowski, P. (2019) Agroecology: Simplified and Explained, Springer, 420p.
  17. Wojtkowski, Paul Anthony (2002). Agroecological Perspectives in Agronomy, Forestry, and Agroforestry. Science Publishers. ISBN 978-1-57808-217-9.
  18. Olofson, Harold (1983). "INDIGENOUS AGROFORESTRY SYSTEMS". Philippine Quarterly of Culture and Society.
  19. Castle, Sarah E.; Miller, Daniel C; Merten, Nikolas; Ordonez, Pablo J.; Baylis, Kathy (2022). "Evidence for the impacts of agroforestry on ecosystem services and human well-being in high-income countries: a systematic map". Environmental Evidence. 11. doi:10.1186/s13750-022-00260-4. S2CID 247501751.
  20. Wilson, Sarah Jane; Schelhas, John; Grau, Ricardo; Nanni, A Sofia; Sloan, Sean (2017). "Forest ecosystem-service transitions: the ecological dimensions of the forest transition". Ecology and Society. 22 (4). doi:10.5751/ES-09615-220438.
  21. Vira, Bhasakar; Wildburger, Christoph; Mansourian, Stephanie (2015). Forests and Food: Addressing Hunger and Nutrition Across Sustainable Landscapes. Open Book Publishers. pp. 73–136.
  22. ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ "Benefits of agroforestry". Agroforestry Research Trust [in England]. Archived from the original on 20 April 2015.
  23. ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ Kuyah, Öborn, Jonsson, Dahlin, Barrios, Muthuri, Malmer, Nyaga, Magaju, Namirembe (2016). "Trees in agricultural landscapes enhance provision of ecosystem services in Sub-Saharan Africa". International Journal of Biodiversity Science, Ecosystem Services & Management. 12: 255–273. doi:10.1080/21513732.2016.1214178. S2CID 88708132.{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  24. Harvey, Celia A.; Villalobos, Jorge A. González (1 July 2007). "Agroforestry systems conserve species-rich but modified assemblages of tropical birds and bats". Biodiversity and Conservation. 16 (8): 2257–2292. doi:10.1007/s10531-007-9194-2. hdl:11056/22760. ISSN 0960-3115. S2CID 8412676.
  25. Nair, P. K. Ramachandran; Kumar, B. Mohan; Nair, Vimala D. (2021), "Soils and Agroforestry: General Principles", An Introduction to Agroforestry (به انگلیسی), Cham: Springer International Publishing, pp. 367–382, doi:10.1007/978-3-030-75358-0_15, ISBN 978-3-030-75357-3, retrieved 2023-05-13
  26. Béliveau, Annie; Lucotte, Marc; Davidson, Robert; Paquet, Serge; Mertens, Frédéric; Passos, Carlos J.; Romana, Christine A. (December 2017). "Reduction of soil erosion and mercury losses in agroforestry systems compared to forests and cultivated fields in the Brazilian Amazon". Journal of Environmental Management. 203 (Pt 1): 522–532. doi:10.1016/j.jenvman.2017.07.037. ISSN 0301-4797. PMID 28841519.
  27. Brandolini, Filippo; Compostella, Chiara; Pelfini, Manuela; Turner, Sam (May 2023). "The Evolution of Historic Agroforestry Landscape in the Northern Apennines (Italy) and Its Consequences for Slope Geomorphic Processes". Land (به انگلیسی). 12 (5): 1054. doi:10.3390/land12051054. ISSN 2073-445X.
  28. Young, Anthony (1994). Agroforestry for Soil Conservation. CAB International.
  29. ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ Agroforestry for landscape restoration. 2017. doi:10.4060/i7374e. ISBN 978-92-5-132949-8.
  30. Udawatta, Ranjith P.; Krstansky, J. John; Henderson, Gray S.; Garrett, Harold E. (July 2002). "Agroforestry practices, runoff, and nutrient loss: a paired watershed comparison". Journal of Environmental Quality. 31 (4): 1214–1225. doi:10.2134/jeq2002.1214. ISSN 0047-2425. PMID 12175039.
  31. Jose, Shibu (1 May 2009). "Agroforestry for ecosystem services and environmental benefits: an overview". Agroforestry Systems. 76 (1): 1–10. doi:10.1007/s10457-009-9229-7. ISSN 0167-4366. S2CID 8420597.
  32. ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ Reij, C. and R. Winterbottom (2015). Scaling up Regreening: Six Steps to Success. World Resources Institute, World Resources Institute: 1-72.
  33. Nchanji, Y. K. , Nkongho, R. N. , Mala, W. A. , Levang, P. (2016). "Efficacy of oil palm intercropping by smallholders. Case study in South-West Cameroon." Agroforestry systems 90(3): 509-519.
  34. Kay, Sonja; Rega, Carlo; Moreno, Gerardo; den Herder, Michael; Palma, João H.N.; Borek, Robert; Crous-Duran, Josep; Freese, Dirk; Giannitsopoulos, Michail; Graves, Anil; Jäger, Mareike; Lamersdorf, Norbert; Memedemin, Daniyar; Mosquera-Losada, Rosa; Pantera, Anastasia (April 2019). "Agroforestry creates carbon sinks whilst enhancing the environment in agricultural landscapes in Europe". Land Use Policy. 83: 581–593. doi:10.1016/j.landusepol.2019.02.025. ISSN 0264-8377.
  35. "Multistrata Agroforestry". Project Drawdown (به انگلیسی). 2020-02-07. Retrieved 2020-12-04.
  36. Jose, S. (2009). Agroforestry for ecosystem services and environmental benefits: an overview. Agroforestry Systems, 76(1), 1–10. doi:10.1007/s10457-009-9229-7
  37. Read "Negative Emissions Technologies and Reliable Sequestration: A Research Agenda" at NAP.edu (به انگلیسی). 2019. doi:10.17226/25259. ISBN 978-0-309-48452-7. PMID 31120708. S2CID 134196575.
  38. Zomer, Robert J.; Neufeldt, Henry; Xu, Jianchu; Ahrends, Antje; Bossio, Deborah; Trabucco, Antonio; van Noordwijk, Meine; Wang, Mingcheng (20 July 2016). "Global Tree Cover and Biomass Carbon on Agricultural Land: The contribution of agroforestry to global and national carbon budgets". Scientific Reports. 6 (1): 29987. Bibcode:2016NatSR...629987Z. doi:10.1038/srep29987. ISSN 2045-2322. PMC 4951720. PMID 27435095.
  39. Reppin, Saskia; Kuyah, Shem; de Neergaard, Andreas; Oelofse, Myles; Rosenstock, Todd S. (16 March 2019). "Contribution of agroforestry to climate change mitigation and livelihoods in Western Kenya". Agroforestry Systems. 94: 203–220. doi:10.1007/s10457-019-00383-7. ISSN 1572-9680.
  40. Kristjanson, P; Neufeldt H; Gassner A; Mango J; Kyazze FB; Desta S; Sayula G; Thiede B; Forch W; Thornton PK; Coe R (2012). "Are food insecure smallholder households making changes in their farming practices? Evidence form East Africa". Food Security. 4 (3): 381–397. doi:10.1007/s12571-012-0194-z.
  41. ۴۱٫۰ ۴۱٫۱ "Agroforestry Frequently Asked Questions". United States Department of Agriculture. 28 October 2013. Archived from the original on 1 March 2014. Retrieved 19 February 2014.
  42. ۴۲٫۰ ۴۲٫۱ Jacobson, Michael; Shiba Kar (August 2013). "Extent of Agroforestry Extension Programs in the United States". Journal of Extension. 51 (4). Archived from the original on 8 September 2013. Retrieved 19 February 2014.

پیوند به بیرون ویرایش