دانشگاه تهران

دانشگاه تهران، (با نام رسمی سازمانی به زبان انگلیسی: University of Tehran) یک دانشگاه دولتی و یکی از بزرگ‌ترین مراکز آموزش عالی در ایران است. از این دانشگاه با القاب «دانشگاه مادر» و «نماد آموزش عالی» یاد شده‌است. پیشنهاد اولیهٔ ساخت دانشگاه را اسماعیل سنگ در سال ۱۳۰۵ داد و پس از انجام مطالعات اولیهٔ عیسی صدیق، در سال ۱۳۱۳، دانشگاه تهران به دستور رضاشاه تأسیس شد. دانشگاه تهران دارای ۱۹ دانشکدهٔ مستقل، ۵ دانشکدگان با ۲۹ دانشکده وابسته، پردیس منطقه‌ای، ۱۳ مرکز پژوهشی و تحقیقاتی و ۱۸ مؤسسهٔ پژوهشی و پژوهشکده‌است. دانشگاه تهران، در نظام رتبه‌بندی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و همچنین رتبه‌بندی تایمز، رتبهٔ یک ایران را به‌خود اختصاص داده‌است.

دانشگاه تهران University of Tehran

شعار	میاسای زِ آموختن یک زمان
نوع	دانشگاه دولتی
بنیانگذاری شده	۱۳۱۳ هجری خورشیدی
بنیان گذار	رضاشاه
وابستگی	وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
ارائه دهنده رشته‌های	تمامی رشته‌های تحصیلات آکادمیک
اعضای هیئت علمی	۲۰۰۰+
دانشجویان	+۴۱۰۰۰
نشانی	ایران، تهران، خیابان انقلاب اسلامی، میدان انقلاب اسلامی.
وبگاه	ut.ac.ir

تاریخچه

رضاشاه پهلوی و ابوالقاسم بختیار در آیین گشایش دانشکده پزشکی دانشگاه تهران

بنای دانشگاه تهران
نام	بنای دانشگاه تهران
کشور	ایران
استان	استان تهران
شهرستان	تهران
اطلاعات اثر
کاربری	آموزشی
کاربری کنونی	دانشگاه
دیرینگی	پهلوی اول
دورهٔ ساخت اثر	رضاشاه
بانی اثر	علی‌اصغر حکمت
مالک اثر	وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۲۴۴۵
تاریخ ثبت ملی	۱۸ آبان ۱۳۷۸
اطلاعات بازدید
وبگاه	www.ut.ac.ir
بنای دانشگاه تهران روی نقشه تهران ۳۵٫۷۰۳۸°شمالی ۵۱٫۳۹۵۰°شرقی / 35.7038; 51.3950

مقالهٔ اصلی: پیشینه دانشگاه تهران

پیشنهاد اولیهٔ ساخت دانشگاه را اسماعیل سنگ در سال ۱۳۰۵ شمسی داد و کلیات طرح تأسیس دانشگاه تهران را سال ۱۳۰۷، محمود حسابی به وزیر معارف وقت، اعتمادالدوله قراگوزلو پیشنهاد کرد؛ اما این طرح تا رسیدن علی اصغر حکمت به سمت وزارت معارف دنبال نشد. وزیر دربار وقت، عبدالحسین تیمورتاش، از طرف رضاشاه، عیسی صدیق (صدیق اعلم) را مأمور کرد تا در سال ۱۳۱۰ هجری خورشیدی به ایالات متحده آمریکا سفر کرده و پس از مطالعه در «تأسیسات علمی دنیای جدید»، طرحی برای تأسیس دانشگاه در کشور به دولت تقدیم نماید. طرح صدیق مورد قبول کفالت وزارت معارف وقت، علی اصغر حکمت، قرار گرفت و با پیگیری وی، سرانجام دانشگاه تهران در هشتم خرداد ماه ۱۳۱۳ به تصویب مجلس شورای ملی رسید.

در بهمن ۱۳۱۲، جلسه هیئت دولت تشکیل و در آن دربارهٔ آبادی تهران و زیبایی و شکوه ابنیه، عمارات و کاخ‌های آن سخن به میان آمد. محمدعلی فروغی، که ریاست وزرا را برعهده داشت، از یک سو و دیگر وزیران از سوی دیگر زبان به تحسین شهر گشودند و برخی از آنان برای جلب رضایت شاه در این مقال عنان از کف دادند؛ اما علی اصغر حکمت، کفیل وزارت معارف، بی‌آنکه پیشرفت‌های پایتخت را نادیده انگارد، با لحنی محتاطانه چنین گفت: «البته که در آبادی و عظمت پایتخت شکی نیست» ولی تنها نقص آشکار آن اینست که «انیورسته» ندارد و حیف است که در این شهر نوین از این حیث از دیگر بلاد بزرگ عالم، واپس ماند». این سخنان ارزشمند تأثیر خود را برجای نهاد و بی‌درنگ مقبول همگان افتاد. از این رو علی‌اکبر داور با تخصیص بودجه اولیه‌ای به میزان ۲۵۰٬۰۰۰ تومان به وزارت معارف، باعث گردید تا زمین مناسبی برای تأسیس دانشگاه یافته شده و ساختمان آن در اسرع وقت پدید آید. علی‌اصغر حکمت بی‌درنگ دست به‌کار شد و جستجو برای مکان‌یابی مناسب دانشگاه را با کمک و مشاوره آندره گدار، معمار چیره‌دست فرانسوی که در آن روزگار به عنوان مهندس در خدمت وزارت معارف بود آغاز کرد. آنان پس از جستجوی بسیار در میان ابنیه، باغ‌ها و زمین‌های فراوان آن روز اطراف تهران، باغ جلالیه را برای احداث دانشگاه برگزیدند. در همین حال برخلاف امروز که یافتن زمین مناسب در شهر تهران برای ایجاد دانشگاهی عظیم تقریباً ناممکن است، در آن روزها زمین‌های فراوانی وجود داشت که صاحبان آن‌ها نه‌تنها در فروش آن‌ها امساکی نداشتند بلکه برای واگذاری به چنین مؤسساتی که مسلماً سود کلانی هم به دنبال داشت، سرودست می‌شکستند. از همین رو بود که گروهی از مالکان اراضی بهجت آباد با سوءاستفاده‌هایی نظر وزیر مالیه وقت را جلب کرده بودند که زمین‌های آن‌ها را برای تأسیس دانشگاه خریداری نماید. در حالی که به نظر موسیو گدار عرصه آن زمین‌ها تنگ و موقعیت آن‌ها سیل گیر بود و برای تأسیس دانشگاه به هیچ روی مناسب نبود. با این همه آقای داور رجحان در جلسه هیئت دولت به‌سختی بر خرید اراضی بهجت آباد پای فشرد و نظر بیشتر اعضاء را جلب کرده و سرانجام دولتیان، بهجت آباد را برگزیدند. در همین حال که علی اصغر حکمت دل‌شکسته و ناامید ناظر ماجرا بود، رضاشاه وارد شد و گفت: «باغ جلالیه را برگزینید. بهجت آباد ابداً شایسته نیست عرصه آن کم و اراضی آن سیل‌گیر است.» دولتیان در برابر این سخنان قاطع، زبان در کام کشیدند و احدی دم برنیاورد.

این مؤسسه با ادغام کردن دارالفنون، مدرسه علوم سیاسی، مدرسه طب، مدرسه عالی فلاحت و صنایع روستایی، مدرسه فلاحت مظفر (نخستین مدرسه کشاورزی در ایران)، مدرسه صنایع و هنر (مؤسس کمال الملک)، مدرسه عالی معماری، مدرسه عالی حقوق، و چند مرکز آموزش عالی دیگر تهران دایر گشت. در ۱۵ بهمن همان سال، رضاشاه کلنگ تأسیس دانشگاه تهران را در زمین‌های پردیس جلالیه تهران (در جنوب پارک لاله کنونی) به زمین زد و در جمعه ۲۴ اسفند رسماً دانشگاه تهران تأسیس شد.

نقش محمود حسابی

در برخی رسانه‌ها عنوان شده‌است که محمود حسابی مؤسس دانشگاه تهران بوده‌است. ضیاء موحد در مصاحبه‌ای ادعای نقش محمود حسابی در تأسیس دانشگاه تهران را کذب محض می‌داند. با این حال از وی به عنوان تدوین‌گر اساس‌نامه طرح تأسیس دانشگاه تهران و مؤسس دو دانشکده علوم و فنی دانشگاه تهران یاد شده‌است.

طرح و الگو

مقالهٔ اصلی: سردر دانشگاه تهران

این دانشگاه بر اساس موسسات آموزش عالی فرانسه الگوبرداری شد. طراحان ساختمان‌های دانشگاه تهران، مهندسین فرانسوی بودند و دروس و برنامه‌های هنرکده (دانشکده هنرهای زیبای فعلی) دقیقاً براساس الگوی دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس طراحی شد.

پردیس و بناهای این دانشگاه را معماران اروپایی رولان دوبرول، ماکسیم سیرو، مارکوف، الکساندر موزر، آندره گدار و محسن فروغی طراحی کردند.

بنای دانشگاه تهران در تاریخ ۱۸ آبان ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۴۴۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

توسعه

در اواخر دهه ۱۳۲۰، ساختار درسی و پژوهشی دانشگاه تهران رفته‌رفته به سمت الگوبرداری از سیستم دانشگاه‌های آمریکایی حرکت کرد: به عنوان مثال، دانشکده کشاورزی این دانشگاه (پردیس علوم کشاورزی و منابع طبیعی واقع در شهر کرج) به کمک دانشگاه ایالتی یوتا توسعه و گسترش یافت.

موقعیت دانشگاه تهران در نقشه تهران به رنگ سیاه

نمونه‌های دیگری نیز می‌توان برشمرد: در سال ۱۳۳۳، مؤسسه علوم اداری دانشگاه (دانشکده مدیریت کنونی) به کمک دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و به ریاست هری مارلو از این دانشگاه آغاز به ارائه مدارج دکتری کرد. در سال ۱۳۳۷، مؤسسه روزنامه‌نگاری دانشگاه تهران به کمک دانشگاه ویرجینیا و جیمز ولارد آغاز به کار کرد؛ و دانشگاه جانز هاپکینز بود که در سال ۱۳۴۳، رشته دکترای بیماری‌های سلولی (cytopathology) را راه‌اندازی کرد.

دانشگاه‌های دیگر آمریکایی که مستقیماً ناظر فعالیت‌های علمی و آکادمیک دانشگاه تهران بودند عبارت هستند از دانشگاه ایندیانا، دانشگاه ایلینوی اربانا-شمپین، دانشگاه کلرادو بولدر، دانشگاه آلاباما و دانشگاه ایالتی کلرادو

انقلاب ۱۳۵۷

پس از دو سال تعطیلی اجباری در سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۱ به واسطه انقلاب فرهنگی ایران توسط جمهوری اسلامی ایران، در سال ۱۳۶۴، دانشکده‌های علوم پزشکی از دانشگاه تهران رسماً به دستور بخشنامهٔ جدید دولت جدا و مستقل شدند و دانشگاه علوم پزشکی تهران را تشکیل دادند.

تفکیک دانشگاه علوم پزشکی تهران

در سال ۱۳۶۵، دانشکده‌های علوم پزشکی از دانشگاه تهران رسماً با بخشنامه جدید دولت جدا و مستقل شدند و دانشگاه علوم پزشکی تهران را تشکیل دادند اما بر اساس تفاهم‌نامه بین دو دانشگاه، اعضای هیئت علمی، دانشجویان و پژوهشگران دو دانشگاه کماکان متعهدند مقالات علمی و پژوهشی خود را در مجلات، کتب و کنفرانس‌های خارجی و بین‌المللی با یک نام به چاپ برسانند.

نقش سیاسی

جدا از مسائل انقلاب ۱۳۵۷، دانشگاه تهران محل پدید آمدن بزرگ‌ترین جنبش اعتراضی دانشجویان ایران پس از انقلاب اسلامی در تیرماه سال ۱۳۷۸، حوادث بعد از انتخابات در سال ۱۳۸۸، اعتراضات سراسری دی ماه ۱۳۹۶، اعتراضات ۱۳۹۸ و اعتراضات ۱۴۰۱ بود.

فعالیت‌های دانشجویی

پیش از انقلاب اسلامی

یکی مهم‌ترین فعالیت‌های جنبش دانشجویی در این دانشگاه پیش از انقلاب اسلامی در ماجرای ۱۶ آذر ۱۳۳۲ بود. ۴ ماه پس از کودتای ۲۸ مرداد، اعتراضات دانشجویان دانشگاه تهران به دیدار ریچارد نیکسون از ایران و از سرگیری روابط با بریتانیا که با دخالت و تیراندازی نظامیان مواجه شد. در اثر این رویداد، ۶۵ دانشجو مجروح، سه دانشجو به نام‌های مصطفی بزرگ‌نیا، آذر شریعت‌رضوی و احمد قندچی مورد اصابت گلوله قرار گرفته و کشته شدند و ۳۰ دانشجو نیز بازداشت گردیدند. پس از آن به مناسبت این روز و گرامیداشت کشته شدگان، هر ساله در برخی دانشگاه‌ها برنامه‌هایی برگزار می‌شد اما بعد از انقلاب اسلامی، این روز رسماً به نام روز دانشجو نامگذاری شد و هر ساله در سراسر دانشگاه‌های کشور، برنامه‌هایی برگزار می‌شود.

دهه هفتاد و هشتاد

دو اتفاق دانشگاهی مهم در دهه‌های ۸۰ و ۷۰؛ یکی در زمان حمله به کوی دانشگاه تهران (۱۸–۲۳ تیر ۱۳۷۸) و دیگری ۱۰ سال بعد پس از حرکت اعتراضی انتخابات ۱۳۸۸ در ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ بود. به گونه‌ای که خطبه و سخنرانی‌های سید علی خامنه‌ای بعد این اعتراضات با گریستن همراه شد.

سخنرانی ۲۱ تیر ۱۳۷۸:

«آخرین جمله را هم به امام و مقتدای خودمان ولی عصر ارواحنافداه عرض کنیم: ای سید و مولای ما! پیش خدای متعال گواهی بده که ما در راه خدا تا آخرین نفس ایستاده‌ایم. بزرگ‌ترین آرزو و افتخار بنده این است که در این راه پر افتخار پرفیض و پربهجت، جان خود را تقدیم کنم.»

— سیدعلی خامنه‌ای، سخنرانی ۲۱ تیر ۷۸

خطبه نماز جمعه ۲۹ خرداد ۱۳۸۸ با چشمان اشک آلود:

من جان ناقابلی دارم، جسم ناقصی دارم، اندک آبروئی هم دارم که این را هم خود شما به ما دادید؛ همهٔ اینها را من کف دست گرفتم، در راه این انقلاب و در راه اسلام فدا خواهم کرد؛ اینها هم نثار شما باشد.

— سیدعلی خامنه‌ای، خطبه نماز جمعه ۲۹ خرداد ۱۳۸۸

در اعتراضات ۱۳۸۸ به دلیل نگرانی از تحرکات تشکیلات و جنبش‌های دانشجویی در آبان ۱۳۸۸، یک ماه مانده به ۱۶ آذر، نزدیک به ۹۰ نفر از فعالان دانشجویی دستگیر شدند و اعتراضات ۱۶ آذر ۱۳۸۸ شکل گرفت. ستاره‌دار شدن، تعلیق و اخراج صدها دانشجو، بستن ده‌ها نشریه دانشجویی، بستن تریبون‌های دانشجویی و اخراج استادان منتقد از جمله اقداماتی بود که برای سرکوب این اعتراضات دانشجویی انجام شد.

دهه نود

اعتراضات دی ماه ۱۳۹۶

همزمان با اعتراضات خیابانی در تهران در ۹ دی ۱۳۹۶، دانشجویان دانشگاه تهران هم مقابل در اصلی آن به اعتراضات مردمی پیوستند که بازداشت گستردهٔ دانشجویان را در پی داشت.

شعار «اصلاح طلب، اصولگرا دیگه تمومه ماجرا» در همین روز توسط دانشجویان دانشگاه تهران سر داده شد.

سپاه ثارالله در ساعات پایانی همان شب، در طبقهٔ همکف و محوطهٔ بیمارستان دی که با شلیک تیر هوایی و با استفاده از شوکر و اعمال خشونت همراه شد. کسری نوری، دانشجوی حقوق بشر دانشگاه تهران و سه دانشجو از دانشگاه‌های دیگر بازداشت شدند.

فردای آن روز هم لیلا حسین‌زاده، دانشجوی علوم اجتماعی دانشگاه تهران و نزدیک به ۳۰ دانشجو از دانشگاه تهران و دیگر دانشگاه‌ها بازداشت شدند.

اعتراضات دانشجویی آبان ۹۸

اعتراضات گسترده آبان ۱۳۹۸ به دانشگاه تهران هم کشیده شد و در این دانشگاه همراه با حاشیه‌هایی بود. در روزهای ۲۶ و ۲۷ آبان، تجمع‌های بزرگ دانشجویی در پردیس مرکزی دانشگاه شکل گرفت. در روز ۲۷ آبان با نزدیک شدن به ساعات تاریکی شب، چندین آمبولانس حاوی نیروهای لباس شخصی وارد دانشگاه شدند و تعدادی از دانشجویان را دستگیر و داخل آمبولانس کردند. تعدادی دیگر از دانشجویان دانشگاه تهران هم در منزل شخصی خود یا مکانی بیرون از دانشگاه تهران بازداشت شدند. در آبان ماه ۱۳۹۸، بازداشت گستردهٔ دانشجوها با صدور قرار بازداشت اتفاق افتاد از جمله سها مرتضایی، کامیار ذوقی، سعید احمدزاده و ابوالفضل نژادفتح که از دانشگاه تهران بازداشت شدند.

اعتراض ۵۰۰ دانشجو به صدور احکام قضایی

گروهی از دانشجویان دانشگاه تهران با انتشار نامه‌ای به منصور غلامی، وزیر وقت علوم، تحقیقات و فناوری، به صدور احکام قضایی برای فعالان دانشجویی اعتراض کردند.

۵۰۰ دانشجوی دانشگاه تهران در نامه‌ای به منصور غلامی، به مجموع ۷۰ سال احکام زندان صادر شده برای سیزده دانشجوی این دانشگاه از جمله «مرضیه امیری»، «لیلا حسین‌زاده» و «کسری نوری» اعتراض کردند.

اعتراض ۳۴۵ دانشجو به حکم اخراج کسری نوری

۷ تیر ۱۴۰۰، گروهی از دانشجویان دانشگاه تهران در نامه‌ای به محمود نیلی احمدآبادی، رئیس دانشگاه تهران از او خواستند که حکم اخراج کسری نوری، دانشجوی زندانی را فوراً لغو کند.

دانشجویان دانشگاه تهران در این نامه گفتند که مسئولان دانشگاه تهران در اخراج کسری نوری «علاوه بر اقدامی حذف‌کننده و پلیسی، مرتکب عملی مطلقاً غیرقانونی شده‌اند».

ابتدا مسئولان دانشگاه محرومیت را تأیید و پس از ده روز کشمکش نهایتا دانشگاه تهران رسماً حکم اخراج را لغو کرد.

اعتراضات سقوط هواپیمای اوکراینی

پس از سه روز پنهان‌کاری حکومت جمهوری اسلامی ایران دربارهٔ شلیک موشک به هواپیمای اوکراینی، سپاه پاسدران انقلاب اسلامی، مسئولیت این حمله را به عهده گرفت. سپس اعتراضاتی در سراسر ایران از جمله در دانشگاه تهران و دانشگاه صنعتی امیرکبیر صورت گرفت که تمام این اعتراضات به خشونت کشیده شد و در دانشگاه تهران همراه با حمله لباس شخصی‌ها به خوابگاه دانشجویان بود.

اعتراض به واژگونی اتوبوس دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

در زمان واژگونی اتوبوس دانشجویان واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد تهران در دی ماه ۱۳۹۷، اعتراضاتی در این باره در دانشگاه تهران رخ داد.

اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ ایران

سه روز بعد از درگذشت مهسا امینی یعنی در ۲۹ شهریور، دانشجویان دانشگاه تهران به اعتراضات سراسری پیوست و دانشگاه تهران اولین دانشگاه در ایران بود که به این موضوع واکنش نشان داد.

۲۹ شهریور، شعارهای «آهای آهای نشسته‌ها، مهسای بعدی از شماست» و «ایرانیا غرق خون، استادامون خفه‌خون» سر دادند.

۳۰ شهریور، دانشجویان با تجمع در محوطه این دانشگاه با سردادن شعار «این همه سال جنایت، مرگ بر این ولایت» به نظام جمهوری اسلامی و سیاست‌های آن اعتراض کردند.

کتابخانه مرکزی، مرکز اسناد و تأمین منابع علمی

مقالهٔ اصلی: کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران

ساختمان کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران

کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران بزرگ‌ترین کتابخانهٔ دانشگاهی در ایران است. هسته اصلی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران در سال ۱۳۲۸، با مجموعهٔ اهدایی سید محمد مشکوه، استاد دانشگاه تهران، شامل ۱۳۲۹ جلد نسخه خطی تشکیل گردید و بنای فعلی کتابخانه، در یکم مهر ۱۳۵۰ گشایش یافت. در طول این مدت، امور فنی کتابخانه، ایجاد ارتباط با مراکز علمی و دانشگاهی جهان، انتخاب و به کار گماردن کتابداران متخصص در زیرزمین سازمان مرکزی، زیرزمین دانشکده علوم و اتاق‌های مسجد دانشگاه انجام می‌شد. در سال ۱۳۵۳، به منظور گردآوری، نگهداری و سازمان‌دهی انتشارات غیرکتابی که از سازمان‌ها، وزراتخانه‌ها، دانشگاه‌ها، انجمن‌های فرهنگی، مؤسسات و مراکز داخل و خارج از کشور به کتابخانه مرکزی اهدا می‌شد، «مرکز اسناد» کتابخانه دایر گشت و نام آن به کتابخانه مرکزی افزوده شد.

ساختمان این کتابخانه با مساحت بیش از ۲۲۰۰۰ متر مربع دارای نه طبقه است که شامل دو طبقه زیرزمین، همکف، طبقه اول و ۵ طبقه مخزن کتاب، مطبوعات، اسناد و موزه کتابخانه است. کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد اکنون در حدود ۵۰۰۰۰ عضو ثابت دارد و روزانه پاسخگوی بیش از ۴۵۰۰ نفر مراجعه‌کننده از دانشجویان دانشگاه تهران و دیگر دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی و محققان و پژوهشگران داخل و خارج از کشور است. کتابخانهٔ مرکزی و مرکز اسناد از سال ۱۳۴۶ به عضویت فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و موسسات کتابداری – ایفلا – درآمده است. در سال ۱۳۹۵، مدیریت این کتابخانه، امکان بازدید مجازی از کتابخانه و موزه را برای علاقه‌مندان فراهم کرد. ریاست کتابخانه مرکزی دانشگاه بر عهده رسول جعفریان است.

کانون‌های دانشجویان دانشگاه

در دانشگاه تهران نزدیک به ۲۰ سال است که کانون‌های دانشجویی فعالیت خودجوش دانشجویی را انجام می‌دهند. اکنون نزدیک به ۹۲ کانون در این دانشگاه ثبت شده که ۴۵ عدد از آن‌ها فعال است. این نهاد متولی فعالیت‌های فرهنگی نظیر شب شعرها، فعالیت‌های هنری نظیر موسیقی، تئاتر و هنرهای تجسمی، فعالیت های اجتماعی نظیر هلال احمر و فعالیت های خیریه و دینی نظیر فعالیت‌های مذهبی در میان دانشجویان دانشگاه تهران است.

هر ساله از میان تمام دبیران کانون‌های دانشگاه یک نفر به عنوان دبیر شورای هماهنگی انتخاب می‌شود که مسئولیت هماهنگی و هدایت مسیر توسعه کانون‌ها را بر عهده دارد.

نهادهای دانشجویی

فعالیت‌های دانشجویی (حکومتی یا مذهبی) در دانشگاه تهران زیر نظر معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تهران و معاونت دانشجویی است. انجمن اسلامی دانشجویان، شورای صنفی دانشگاه تهران، مجمع دانشجویان عدالتخواه (آرمان) و بسیج دانشجویی از جمله نهادهای فعال دانشجویی در این دانشگاه است.

انتشارات

مقالهٔ اصلی: مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران

مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران در سال ۱۳۲۵ هجری خورشیدی، فعالیت خود را به صورت مستقل و رسمی آغاز کرد. پرویز ناتل خانلری، نخستین شخصیت آغازگر این حرکت انتشاراتی بود. پس از وی، ذبیح‌الله صفا با یاری حسین مینوچهر، مدیریت توسعه انتشارات را با شایستگی به عهده گرفتند. در این هنگام بود که آثار پرباری، زمینه‌ساز شکوه انتشارات دانشگاه تهران شد. سپس حافظ فرمانفرماییان این وظیفه را به عهده گرفت اما به علت مسافرت علمی به آمریکا، ایرج افشار به مدت هفت سال در گسترش انتشارات تلاش کرد. پس از ایرج افشار، کوهستانی و پس از آن بهرام فره‌وشی عهده‌دار ریاست انتشارات و چاپ دانشگاه شدند. از شهریور ۱۳۵۷ تا ابتدای اسفند ۱۳۵۷، حسین عرفانی و پس از وی به مدت دو سال، داریوش فاتحی مسئولیت اداره مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران را به عهده گرفتند. پس از وی، فیروز حریرچی به مدت شش سال، سرپرست مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران شد. سپس محمد شکرچی زاده برای بار نخست از ۱۳۶۶، سرپرستی مؤسسه را به عهده گرفت. وی نیز در سال ۱۳۶۹ برای ادامه تحصیلات به خارج از کشور رفت و عباس راستگو به مدت هفت سال، سرپرست انتشارات و چاپ شد. در نیمه سال ۱۳۷۷، محمدعلی راد، عهده‌دار سرپرستی انتشارات شد. از آغاز سال ۱۳۷۸، بار دیگر سرپرستی مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران به محمد شکرچی زاده واگذار شد. از سال ۱۳۸۵ تا آذر ماه ۱۳۸۸، سید حمید طالب زاده، عهده‌دار ریاست مؤسسه بودند و از این تاریخ تا فروردین ۱۳۹۰، جان اله کریمی مطهر، ریاست انتشارات را بر عهده داشتند. سپس حسن سرشتی به سمت مدیر کل خدمات پژوهشی و ریاست مؤسسه انتشارات منصوب شد. پس از دوره شش‌ماهه مدیریت حسن سرشتی، ایرج اله‌دادی به سمت مدیر کل خدمات پژوهشی و انتشارات منصوب شدند. درحال حاضر، ریاست مؤسسه انتشارات را محمد موسی‌خانی، استاد دانشکده مدیریت دانشگاه تهران بر عهده دارد.

سامانه نشر مجلات علمی

دانشگاه تهران اکنون، دارای بیش از ۱۰۰ نشریه تخصصی است که ۹۷ نشریه دارای رتبه علمی - پژوهشی از دبیرخانه کمیسیون بررسی نشریات علمی کشور (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) می‌باشند. این نشریات به صورت فصلنامه (چهار شماره در سال) یا دوفصلنامه (دو شماره در سال) منتشر می‌شوند. ویراستاری ادبی و صفحه آرایی مقالات و همچنین انتشار نشریات به صورت نسخه‌های الکترونیکی و چاپی در انتشارات دانشگاه تهران بایگانی‌شده در ۶ ژوئیه ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine صورت می‌گیرد.

رتبه‌بندی‌های بین‌المللی

رتبه‌بندی‌های جامع

۲۰۰۹

دانشگاه تهران (به جز دانشگاه علوم پزشکی تهران) در سال ۲۰۰۹ در رتبه‌بندی رتبه‌بندی سایمگو (که براساس تعداد مقالات علمی موسسات تحقیقاتی دولتی و آموزش عالی کشورهای مختلف موجود در دیتابیس اسکوپوس از انتشارات الزویر به دست آمده‌است) در رتبه ۳۰۸ جهان قرار داشت (در خاورمیانه، پس از چهار دانشگاه اسرائیلی در رتبه پنجم قرار داشت).

۲۰۱۱

براساس جدیدترین رتبه‌بندی دانشگاه‌های دنیا در ژوئیه سال ۲۰۱۱ و براساس وب سنجی، دانشگاه تهران، برترین دانشگاه ایران شد. دانشگاه تهران با رتبه جهانی ۷۰۸، در شاخص اندازه صفحات وب، امتیاز ۵۰۲، در شاخص قابلیت مشاهده از سوی دیگران، امتیاز ۹۶۱، در شاخص فایل‌های قابل دسترسی، امتیاز ۷۸۸ و در شاخص میزان ارجاعات، امتیاز ۳۸۴ را به دست آورده‌است. این در حالی است که رتبه این دانشگاه در آخرین نسخه‌ای که از رتبه‌بندی وبومتریک در ماه مرداد منتشر شد، ۹۳۸ اعلام شده بود.

۲۰۱۴

براساس نظام رتبه‌بندی بین‌المللی دانشگاهی شانگهای، در رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان در سال ۲۰۱۴، دانشگاه تهران رتبه ۵۶۶ را بین دانشگاه‌های برتر جهان کسب کرد. در سال ۲۰۱۵ نیز مجددا در نظام رتبه‌بندی شانگهای، این دانشگاه در رتبه ۲۰۱ تا ۳۰۰ و در رشته‌های فنی و مهندسی نیز در رتبه ۵۱ تا ۷۵ در بین ۱۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار گرفت.

۲۰۱۸

براساس نظام رتبه‌بندی بین‌المللی دانشگاهی شانگهای در سال ۲۰۱۸، دانشگاه تهران در میان ۳۰۱ تا ۴۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار گرفت.

۲۰۱۹

براساس رتبه‌بندی دانشگاه ملی تایوان در سال ۲۰۱۹، دانشگاه تهران در رده ۲۵۹ جهان قرار گرفت.

۲۰۲۱

طبق نظام رتبه‌بندی بین‌المللی دانشگاهی شانگهای در سال ۲۰۲۱، دانشگاه تهران توانست با کسب رتبه در بازهٔ ۳۰۱ تا ۴۰۰ در جمع ۴۰۰ دانشگاه برتر جهان و رتبه نخست در بین دانشگاه های داخل کشور قرار بگیرد.

رتبه‌بندی‌های موضوعی

شاخه موضوعی (Fields)

۲۰۱۹

در رتبه‌بندی دانشگاه ملی تایوان

شاخه موضوعی	رتبه
علوم مهندسی	۷۱
علوم کشاورزی	۱۶۱
علوم طبیعی	۳۰۱-۳۵۰

موضوعی (Subjects)

۲۰۱۹

در رتبه‌بندی دانشگاه ملی تایوان

موضوع	رتبه
مهندسی مکانیک	۹
مهندسی شیمی	۲۸
مهندسی عمران	۵۹
علوم کشاورزی	۸۶
علوم کامپیوتر	۱۱۷
مهندسی برق	۱۱۹
علوم مواد	۱۴۳
شیمی	۱۹۳
محیط زیست	۱۹۸
گیاه‌شناسی و جانورشناسی	۲۱۴
زمین‌شناسی	۲۵۵
ریاضیات	۳۰۱-۳۵۰

رتبه‌بندی در میان دانشگاه‌های کشورهای اسلامی

بر اساس رتبه‌بندی پایگاه استنادی جهان اسلام (ISC)، دانشگاه تهران رتبه سوم را در میان کشورهای مسلمان در سال ۲۰۱۶ کسب کرد.

موضوع	رتبه
مهندسی و فناوری	۱
علوم کشاورزی	۳
علوم اجتماعی	۳
علوم طبیعی	۴

بنیاد حامیان دانشگاه تهران

بنیاد حامیان دانشگاه تهران در تاریخ ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۳ برای تقویت و گسترش زیر ساخت‌های دانشگاه تهران، با کمک جمعی از خیرین و دانش‌آموختگان دانشگاه تهران به منظور حمایت از اهداف و مأموریت‌های ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی دانشگاه به مثابه نماد آموزش عالی راه‌اندازی شد.

موزه‌ها

• خانه و موزه مقدم
• باغ موزه نگارستان
• موزه جانورشناسی
• موزه گیاهشناسی
• موزه مؤسسه باستان‌شناسی
• موزه زمین‌شناسی

پردیس‌ها، مراکز و مؤسسات پژوهشی

دانشگاه تهران شامل پردیس‌های منطقه ای، دانشکدگان، دانشکده‌های مستقل، مراکز پژوهشی و تحقیقاتی و مؤسسات پژوهشی و پژوهشکده‌ها متعددی است. باید توجه داشت که مفهوم دانشکدگان در این دانشگاه به مجموع چند دانشکده گفته می‌شود:

پردیس‌های منطقه ای

• پردیس البرز
• پردیس بین‌المللی کیش
• پردیس بین‌المللی خلیج فارس - قشم
• پردیس بین‌المللی ارس - جلفا
• پردیس بین‌المللی کاسپین - رضوانشهر

دانشکدگان

• دانشکدگان فنی (تهران، فومن و رضوانشهر) (دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر، دانشکده مهندسی عمران، دانشکده مهندسی مکانیک، دانشکده مهندسی معدن، دانشکده مهندسی صنایع، دانشکده مهندسی شیمی، دانشکده مهندسی متالورژی و مواد، دانشکده مهندسی نقشه‌برداری و اطلاعات مکانی، دانشکده علوم مهندسی، دانشکده فنی فومن، دانشکده فنی کاسپین رضوانشهر)

دانشکدگان علوم (تهران) (دانشکده ریاضی، آمار و علوم کامپیوتر، دانشکده فیزیک، دانشکده شیمی، دانشکده زیست‌شناسی، دانشکده زمین‌شناسی، دانشکده بیوتکنولوژی)

• دانشکدگان مدیریت (دانشکده مدیریت دولتی و علوم سازمانی، دانشکده مدیریت کسب و کار، دانشکده مدیریت صنعتی و فناوری، دانشکده حسابداری و علوم مالی)

• دانشکدگان هنرهای زیبا (تهران) (دانشکده شهرسازی، دانشکده معماری، دانشکده هنرهای تجسمی، گروه هنرهای نمایشی، گروه طراحی صنعتی)
• دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی (کرج و پاکدشت) (دانشکده کشاورزی کرج، دانشکده منابع طبیعی کرج، دانشکده فناوری کشاورزی ابوریحان پاکدشت)
• دانشکدگان فارابی (قم) (دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشکده حقوق، دانشکده الهیات، دانشکده مهندسی)

دانشکده‌های مستقل

• تجارت و مالیه
• محیط زیست
• گردشگری
• علوم و فنون نوین
• دامپزشکی
• حکمرانی
  دانشکده‌های علوم انسانی:
• ادبیات و علوم انسانی
• زبان‌های خارجی
• الهیات و معارف اسلامی
• معارف و اندیشه اسلامی
• حقوق و علوم سیاسی
• مطالعات جهان
  دانشکده‌های علوم اجتماعی و رفتاری:
• علوم اجتماعی
• جغرافیا
• روان‌شناسی و علوم تربیتی
• اقتصاد
• کارآفرینی
• علوم ورزشی و تندرستی

مراکز پژوهشی و تحقیقاتی

مرکز پژوهش‌های کاربردی مدیریت • مرکز پژوهشی علوم و فناوری نانو • مرکز پژوهشی مشخصه‌یابی پیشرفته • مرکز تحقیقات بیوشیمی-بیوفیزیک • مرکز تحقیقات بین‌المللی بیابان • مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آب کوهین • مرکز مطالعات سیاستگذاری عمومی • مرکز مطالعات حقوق انرژی • مرکز مطالعات اوراسیای مرکزی • مرکز مطالعات و همکاری‌های بین‌المللی • مرکز مطالعات و تحقیقات زنان • انستیتو مهندسی نفت • مؤسسه مطالعات آمریکای شمالی و اروپا

مؤسسات پژوهشی و پژوهشکده‌ها

پژوهشکده سامانه های هوشمند کاربردی • مؤسسه پژوهشی فرهنگ و هنر • مؤسسه روان‌شناسی و علوم تربیتی • مؤسسه پژوهش در مدیریت و برنامه‌ریزی انرژی • مؤسسه توسعه و تحقیقات اقتصادی • مؤسسه حقوق تطبیقی • مؤسسه جغرافیا • مؤسسه باستان‌شناسی • مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی • مؤسسه ژئوفیزیک • مؤسسه حقوق عمومی • مؤسسه تحقیقات زیست‌محیطی آب و خاک • مؤسسه آب • مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی • مؤسسه تحقیقات علوم جزا و جرم‌شناسی • پژوهشکده زبان ملل • پژوهشکده تحقیقات کاربردی فرهنگ ایرانی • پژوهشکده تاریخ علم • پژوهشکده خودرو، سوخت و محیط‌زیست

شبکه اینترنتی دانشگاه تهران

تلویزیون اینترنتی دانشگاه تهران با استفاده از همه ظرفیتهای ذی نفعان خود، ضمن بهره‌مندی فرهیختگان جامعه از حوزه‌های مختلف اندیشه در دانشگاه و تغذیه شبکه‌های علمی کشور، در ۱۶ آذرماه سال ۱۴۰۰ با حضور رئیس دانشگاه تهران و وزیر علوم، تحقیقات و فناوری افتتاح شد و تلاش می‌کند به تعمیق ارتباط آموزش عالی با لایه‌های مختلف جامعه بپردازد. هم‌اکنون سید مهدی شریفی، دانشیار دانشکده مدیریت و مشاور رسانه‌ای رئیس دانشگاه تهران، مدیریت شبکه اینترنتی دانشگاه تهران را برعهده دارد.

مدیر شبکه اینترنتی دانشگاه تهران در مورد این شبکه اینترنتی خاطر نشان کرد: دانشگاهی که نسبت به مسائل جامعه بی‌تفاوت باشد، دانشگاه گلخانه‌ای است؛ بنابراین دانشگاه باید با استفاده از ظرفیت ارزشمند اعضای فرهیخته هیئت علمی، فارغ التحصیلان و دانشجویان در راستای حل مسئله خدمتگزار باشد. باید بتوانیم هنرمندانه زبان علم را به زبان اجتماعی تبدیل کنیم که رابطه مان با جامعه قطع نشود بر این اساس و با همین هدف، شبکه اینترنتی دانشگاه تهران با بهره‌گیری از همین سرمایه‌های گرانسنگ فعالیت خود را آغاز کرده‌است. ذی نفعان شبکه اینترنتی دانشگاه تهران گروه‌های نخبگی هستند، به همین دلیل شعار شبکه هم به «حکمت و فرزانگی» مزین شده‌است.

افراد

رؤسا

مقالهٔ اصلی: فهرست رئیسان دانشگاه تهران

تا سال ۱۳۲۱ هجری خورشیدی، دانشگاه تهران را وزیر فرهنگ مدیریت می‌کرد. از آن تاریخ به بعد ریاست دانشگاه، به صورت مستقل و زیر نظر وزارت فرهنگ درآمد.

نام مدیران دانشگاه از ابتدا تا کنون به شرح زیر است:

• علی‌اصغر حکمت (۱۳۱۷–۱۳۱۳)
• اسماعیل مرآت (۱۳۲۰–۱۳۱۷)
• عیسی صدیق علم (۱۳۲۰)
• سید محمد تدین (۱۳۲۰)
• مصطفی عدل (۱۳۲۱–۱۳۲۰)
• علی‌اکبر سیاسی (۱۳۳۳–۱۳۲۱)
• منوچهر اقبال (۱۳۳۶–۱۳۳۳)
• احمد فرهاد معتمد (۱۳۴۲–۱۳۳۶)
• جهانشاه صالح (۱۳۴۷–۱۳۴۲)
• فضل‌الله رضا (۱۳۴۸–۱۳۴۷)
• علی‌نقی عالیخانی (۱۳۵۰–۱۳۴۸)
• هوشنگ نهاوندی (۱۳۵۵–۱۳۵۰)
• احمد هوشنگ شریفی (۱۳۵۶–۱۳۵۵)
• قاسم معتمدی (۱۳۵۷–۱۳۵۶)
• عبدالله شیبانی (۱۳۵۷)
• محمد ملکی (۱۳۵۸–۱۳۵۷)
• حسن عارفی (۱۳۶۰–۱۳۵۹)
• علی مهدی‌زاده شهری (۱۳۶۰)
• ابوالقاسم گرجی (۱۳۶۱–۱۳۶۰)
• عباس شیبانی (۱۳۶۲–۱۳۶۱)
• بهمن یزدی صمدی (۱۳۶۴–۱۳۶۲)
• محمد فرهادی (۱۳۶۴)
• اسماعیل آوینی (۱۳۶۴)
• حسین فروتن (۱۳۶۷–۱۳۶۴)
• محمد رحیمیان (۱۳۷۲–۱۳۶۷)
• غلامعلی افروز (۱۳۷۳–۱۳۷۲)
• محمدرضا عارف (۱۳۷۶–۱۳۷۳)
• منصور خلیلی عراقی (۱۳۸۱–۱۳۷۶)
• رضا فرجی دانا (۱۳۸۴–۱۳۸۱)
• عباسعلی عمید زنجانی (۱۳۸۶–۱۳۸۴)
• فرهاد رهبر (۱۳۹۲–۱۳۸۶)
• محمدحسین امید (۱۳۹۳–۱۳۹۲)(سرپرست)
• محمود نیلی احمدآبادی (۱۴۰۰–۱۳۹۳)
• سید محمد مقیمی (اکنون –۱۴۰۰)

استادان

این فهرست برخی از استادان دانشگاه تهران که در حوزه‌های مختلف دارای شهرت هستند را در بر می‌گیرد:

• رضا فرجی دانا، سیاستمدار
• محمدرضا شفیعی کدکنی، شاعر، پژوهشگر و نویسنده
• سعید رضا عاملی، سیاستمدار
• مهدی بازرگان، سیاستمدار
• سید جعفر شهیدی، مؤسس مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی
• یدالله سحابی، سیاستمدار
• مرتضی مطهری، فیلسوف و نویسنده
• غلامحسین دینانی، فیلسوف
• ژاله آموزگار، پژوهشگر فرهنگ و زبان‌های باستانی
• جلال افشار، بنیان‌گذار موزه جانورشناسی و حشره‌شناسی
• ایرج افشار، بنیانگذار کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران
• محمدعلی اسلامی ندوشن، حقوق‌دان
• محمدابراهیم باستانی پاریزی، نویسنده و تاریخ‌نگار
• قیصر امین پور، نویسنده و شاعر
• عباس اقبال آشتیانی، ادیب
• محمدمهدی محی‌الدین الهی قمشه‌ای، فیلسوف
• محمدتقی بهار، شاعر
• محسن جهانگیری، فیلسوف
• محمدتقی دانش‌پژوه، محقق
• غلامعلی حداد عادل، سیاستمدار
• محمدباقر قالیباف، سیاستمدار
• فیروز حریرچی، پژوهشگر
• سید محمود حسابی، دانشمند
• محمد خوانساری، فیلسوف
• سیمین دانشور، نویسنده
• رضا داوری اردکانی، نویسنده و فیلسوف
• علی‌اکبر دهخدا، شاعر و ادیب
• محمود روح‌الامینی، مردم‌شناس
• عبدالحسین زرین‌کوب، نویسنده
• کریم ساعی، بنیان‌گذار علوم منابع طبیعی در ایران
• حمید سمندریان، کارگردان تئاتر
• کریم سنجابی، سیاستمدار
• ذبیح‌الله صفا، پژوهشگر
• یحیی عدل، پزشک
• قاسم غنی، سیاستمدار
• علی‌اکبر فرهنگی، پژوهشگر مدیریت
• بدیع‌الزمان فروزانفر، نویسنده و شاعر
• آندره گدار، معمار موزه ایران باستان و حافظیه
• محسن مقدم، باستان‌شناس، طراح آرم دانشگاه تهران و واقف خانه موزه مقدم
• هوشنگ سیحون، معمار سرشناس
• مهدی سلطانی سروستانی، کارگردان و بازیگر
• عزت‌الله نگهبان، پدر علم باستان‌شناسی
• رسول جعفریان، محقق تاریخ
• شیرین بیانی، تاریخ‌نگار و محقق ایرانی
• ملکه ملک‌زاده بیانی، باستان‌شناس و سکه‌شناس
• فاطمه سیاح، اولین زن استاد دانشگاه
• حسن طلایی مغانجوقی، باستان‌شناس
• صادق ملک شهمیرزادی، باستان‌شناس
• احمد تفضلی، زبان‌شناس
• حسن احمدی گیوی، نویسنده، ادیب
• محمد استعلامی، مولوی پژوه و حافظ‌شناس
• محمد معین، پدیدآورنده فرهنگ فارسی معین
• محمد مقدم، متخصص زبان‌های باستانی ایران
• حسن انوری، چهره ماندگار در رشته ادبیات
• محمد پروین گنابادی، مترجم
• عزیزالله جوینی، نسخه‌شناس
• جلال‌الدین همایی، شاعر
• حیدر غیایی، معمار ایرانی و از پیشگامان معماری نوین ایران
• آلنوش طریان، بانوی اختر فیزیک ایران و مادر نجوم
• محسن فروغی، معمار
• سید محسن حبیبی، استاد شهرسازی
• زهرا کیا، مترجم و پژوهشگر
• محمدعلی موحد، تاریخ‌نگار و حقوق دان
• غلام عباس مصلی‌نژاد، بزرگ‌ترین خیر حامی آموزش عالی کشور
• پریرخ دادستان، روان‌شناس
• محمد منصور فلامکی، چهره ماندگار رشته معماری در سال ۱۳۸۹
• اوژن آفتاندلیانس معمار تالار وحدت و کلیسای سرکیس مقدس
• غلامحسین صدیقی نوری، پدر جامعه‌شناسی در ایران
• سعید نفیسی، زبانشناس
• ناصر کاتوزیان، حقوقدان
• جلال جلالی‌زاده، سیاست‌مدار، نویسنده و مترجم
• مرتضی ممیز، پدر هنر گرافیک معاصر ایران
• علی شکوری‌راد، سیاستمدار و پزشک
• امیربانو کریمی، چهره ماندگار
• مظاهر مصفا، استاد ادبیات و مصحح متون

دانش‌آموختگان

مقالهٔ اصلی: دانش‌آموختگان دانشگاه تهران

گشایش دانشگاه تهران که با آغاز آشنایی جدی ایرانیان با مغرب‌زمین مقارن افتاده بود، این دانشگاه را به بستر اصلی ارتباط با تمدن مغرب‌زمین و علوم جدید تبدیل کرد. از آغاز فعالیت‌های آموزشی دانشگاه تهران تاکنون همواره افراد شایسته، شخصیت‌های برجسته و چهره‌های شناخته شده در آن به تحصیل پرداخته‌اند:

فهرست برخی از این دانش‌آموختگان برجسته و نامدار به شرح زیر می‌باشد:

• حسنعلی منصور، سیاستمدار و نخست‌وزیر ایران در دوره پهلوی دوم
• جمشید آموزگار، بیست و هشتمین نخست‌وزیر محمدرضا پهلوی
• ابوالحسن بنی‌صدر، نخستین رئیس‌جمهور ایران
• میرحسین موسوی، آخرین نخست‌وزیر ایران
• سید محمد خاتمی، پنجمین رئیس‌جمهور ایران
• حسن روحانی، هفتمین رئیس‌جمهور ایران
• اصغر فرهادی، اولین کارگردان ایرانی دارای دو جایزه اسکار
• شیرین عبادی، تنها ایرانی دارنده جایزه صلح نوبل
• رضا داوری اردکانی، فیلسوف و استاد نامدار ایرانی
• عبدالکریم سروش، فیلسوف ایرانی
• محمد ابراهیم باستانی پاریزی، تاریخ‌دان و نویسنده نامدار ایرانی
• سید جواد طباطبایی، پژوهشگر فلسفه و استاد علوم سیاسی
• سید موسی صدر، رهبر فکری و سیاسی شیعیان لبنان
• نچیروان ادریس بارزانی، نخست‌وزیر فعلی کردستان عراق
• لطف‌علی عسکرزاده، مهندس برق و بنیان‌گذار منطق فازی
• بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران در چهار دولت جمهوری اسلامی
• علی جوان، مخترع لیزر گازی و استاد دانشگاه ام‌آی‌تی
• محمد معین، پژوهشگر ایرانی و گردآورنده فرهنگ‌نامه معین
• یاور همدانی، شاعر و زبان‌شناس و پژوهشگر
• مصطفی چمران، وزیر دفاع دولت موقت انقلاب
• معصومه سیحون، صاحب گالری سیحون
• حسین امانت، طراح برج آزادی
• جهانگیر درویش، معمار ورزشگاه تختی تهران
• قمر آریان، مترجم و نویسنده
• منیر شاهرودی فرمانفرمائیان، نقاش
• سوسن تسلیمی، هنرپیشه و کارگردان تئاتر و سینما
• سیمین دانشور، نویسنده و مترجم ایرانی
• سعیده قدس، کارآفرین و بنیان‌گذار مؤسسه خیریه محک
• ایران کلباسی، زبان‌شناس
• ویدا شقاقی، زبان‌شناس
• محمد دبیرسیاقی، پژوهشگر ادبیات فارسی
• جلیل دوست‌خواه، ایران‌شناس و مترجم
• محمدامین ریاحی، تاریخ‌نگار
• علی‌اکبر سعیدی سیرجانی، ادیب و نویسنده
• سعید نجفی اسداللهی، لغت‌شناس عربی
• خسرو شکیبایی، بازیگر سرشناس سینما
• کورش فرزامی، طراح سردر دانشگاه تهران
• پرویز پورحسینی، بازیگر تئاتر
• مه‌لقا ملاح، فعال محیط زیست
• بهرام شاه محمدلو، کارگردان و تهیه‌کننده
• کریم ساعی، پدر جنگلبانی ایران
• غلامرضا ارژنگ، مؤلف کتاب‌های دستور زبان فارسی و آیین نگارش
• سیمین دانشور، نویسنده ایرانی
• لیلی تقی پور، نقاش و نخستین زن تصویرگر کتاب کودک
• حمیدرضا صدر، منتقد سینما و مفسر فوتبال
• مهرانگیز منوچهریان، نخستین سناتور زن مجلس سنای ایران
• بدرالزمان قریب، زبان‌شناس
• جبرئیل نوکنده، ریاست موزه ملی ایران
• عباس معروفی، نمایش‌نامه‌نویس، شاعر، ناشر و روزنامه‌نگار
• محمد دهش، حقوقدان، نویسنده، فعال مدنی و اجتماعی
• امیربانو کریمی، چهره ماندگار زبان و ادبیات فارسی
• علی مصفا، بازیگر
• پرویز ثابتی، رییس ساواک تهران

نگارخانه

• 

  سردر دانشگاه تهران در اسکناس پانصد ریالی

• 

  سردر دانشگاه تهران در اسکناس ۵ هزار تومانی

• 

  مجسمه فردوسی، ورودی دانشکدهٔ ادبیّات و علوم انسانی

• 

  دانشکده فنی دانشگاه تهران (دانشکدگان مرکزی)

• 

  پردیس کشاورزی و منابع طبیعی

• 

  دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران

• 

  سازمان مرکزی دانشگاه تهران

جستارهای وابسته

• سردر دانشگاه تهران
• دانشگاه‌های دولتی ایران
• فهرست دانشگاه‌های ایران
• فهرست نام دانشگاه‌های کشورها
• آموزش عالی در ایران
• انتشارات دانشگاه تهران

پیوند به بیرون

• وبگاه رسمی بایگانی‌شده در ۷ ژوئیه ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine
• پارک فناوری دانشگاه تهران
• کتابخانه پردیس علوم دانشگاه تهران
• سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران
• انتشارات دانشگاه تهران بایگانی‌شده در ۶ ژوئیه ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine
• فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
• سایت کتابخانه دانشگاه تهران
• پژوهشگاه دانشگاه تهران بایگانی‌شده در ۱۵ اوت ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine