دایرکت‌اکس
(تغییرمسیر از دایرکت ایکس)
دایرکت اکس (به انگلیسی: DirectX) مجموعه‌ای از رابط‌های برنامه‌نویسی نرم‌افزار (API) است که کارهایی مربوط به محیط‌های چندرسانه‌ای در سکوهای مایکروسافت را بر عهده دارد. از کاربردهای خاص آن برنامه‌نویسی بازی‌های رایانه‌ای، ویدئوهای سه‌بعدی است. سیستم عامل DOS اجازه دسترسی مستقیم به کارت‌های ویدئویی، صفحه کلید، ماوس، دستگاه‌های صوتی و دیگر قسمت‌های سیستم را فراهم می‌کرد در حالی که ویندوز ۹۵ با مدل حافظه محافظت شده عرضه شد و برنامه نویسان اجازه دسترسی مستقیم به سخت‌افزار را نداشتند.[۱] مایکروسافت به یک راه حل سریع برای برنامه نویسان نیاز داشت. ایزلر (سرپرست توسعه)، سنت جان و انگسترام (مدیر برنامه) با هم برای حل این مشکل با یک راه حل که در نهایت DirectX نامیده شد، همکاری کردند. اولین نسخه DirectX در سپتامبر ۱۹۹۵ منتشر شد.
 | |
 نماد دایرکت ایکس ۱۲ | |
| توسعه‌دهنده(ها) | مایکروسافت |
|---|---|
| انتشار پایدار | ۱۰٫۰۰٫۱۰۲۴۰٫۱۶۳۸4 (12.0)
۲۹ ژوئیه ۲۰۱۵ |
| سیستم‌عامل | مایکروسافت ویندوز |
| گونه | چهارچوب‌های کاربردی |
| پروانه | نرم‌افزارهای اختصاصی |
| وبگاه | |
نسخه‌ها ویرایش
| نسخه دایرکت‌ایکس | عدد نسخه | سیستم‌عامل | تاریخ انتشار |
|---|---|---|---|
| دایرکت ایکس ۱٫۰ | ۴٫۰۲٫۰۰۹۵ | ۳۰ سپتامبر ۱۹۹۵ | |
| دایرکت ایکس ۲٫۰ | ? | تنها با ۳ برنامه کاربردی روانه بازار شد | ۱۹۹۶ |
| دایرکت ایکس 2.0a | ۴٫۰۳٫۰۰٫۱۰۹۶ | ویندوز ۹۵ OSR2 و NT 4.0 | ۵ ژوئن ۱۹۹۶ |
| دایرکت ایکس ۳٫۰ | ۴٫۰۴٫۰۰٫۰۰۶۸ | ۱۵ سپتامبر ۱۹۹۶ | |
| ۴٫۰۴٫۰۰٫۰۰۶۹ | بسته بعدی دایرکت ایکس ۳٫۰ شامل Direct3D بود ۴٫۰۴٫۰۰٫۰۰۶۹ | ۱۹۹۶ | |
| دایرکت ایکس 3.0a | ۴٫۰۴٫۰۰٫۰۰۷۰ | ویندوز ان‌تی 4.0 SP3 (و بالا) آخرین نسخه پشتیبانی شده از دایرکت ایکس برای ویندوز ان تی۴٫۰ |
دسامبر، ۱۹۹۶ |
| دایرکت ایکس3.0b | ۴٫۰۴٫۰۰٫۰۰۷۰ | این یک به روز رسانی بسیار جزئی برای 3.0a بود که یک مشکل تزئینی با نسخه ژاپنی ویندوز ۹۵ را حل کرد |
دسامبر، ۱۹۹۶ |
| دایرکت ایکس ۴٫۰ | هیچ‌گاه منتشر نشد | ||
| دایرکت ایکس 5.0 | 4.05.00.0155 (RC55) | یک عنوان بتا برای ویندوز ان تی ۵٫۰ است که در ویندوز ان تی ۴٫۰ نصب می‌شود | ۱۶ ژوئیه ۱۹۹۷ |
| دایرکت ایکس 5.2 | 4.05.01.1600 (RC00) | دایرکت ایکس ۵٫۲ برای ویندوز ۹۵ منتشر شد | ۵ مه ۱۹۹۸ |
| 4.05.01.1998 (RC0) | انحصاری ویندوز ۹۸ | ۲۵ ژوئن ۱۹۹۸ | |
| دایرکت ایکس 6.0 | 4.06.00.0318 (RC3) | عنوان اجرای ویندوز سی‌ای بر روی دریم‌کست | ۷ اوت ۱۹۹۸ |
| دایرکت ایکس 6.1 | 4.06.02.0436 (RC0) | ۳ فوریه ۱۹۹۹ | |
| دایرکت ایکس 6.1a | 4.06.03.0518 (RC0) | انحصاری ویندوز ۹۸ | ۵ مه ۱۹۹۹ |
| دایرکت ایکس 7.0 | 4.07.00.0700 (RC1) | ۲۲ سپتامبر۱۹۹۹ | |
| ۴٫۰۷٫۰۰٫۰۷۰۰ | ویندوز ۲۰۰۰ | ۱۷ فوریه ۲۰۰۰ | |
| دایرکت ایکس 7.0a | 4.07.00.0716 (RC0) | ۸ مارس ۲۰۰۰ | |
| 4.07.00.0716 (RC1) | ۲۰۰۰ | ||
| دایرکت ایکس 7.1 | 4.07.01.3000 (RC1) | انحصاری ویندوز ام‌ای | ۱۴ سپتامبر ۲۰۰۰ |
| دایرکت ایکس 8.0 | 4.08.00.0400 (RC10) | ۱۲ نوامبر ۲۰۰۰ | |
| دایرکت ایکس 8.0a | 4.08.00.0400 (RC14) | آخرین نسخه پشتیبانی شده برای ویندوز ۹۵ | ۵ فوریه ۲۰۰۱ |
| دایرکت ایکس ۸٫۱ | ۴٫۰۸٫۰۱٫۰۸۱۰ | انحصاری ویندوز ایکس‌پی، ویندوز سرور ۲۰۰۳ و ایکس‌باکس | ۲۵ اکتبر ۲۰۰۱ |
| 4.08.01.0881 (RC7) | این نسخه برای سیستم عامل‌های زیر است: (ویندوز ام ای، ویندوز ۹۸ و ویندوز ۲۰۰۰) |
۸ نوامبر ۲۰۰۱ | |
| دایرکت ایکس 8.1a | 4.08.01.0901 (RC?) | این نسخه شامل آپدیت Direct3D است (D3d8.dll) | ۲۰۰۲ |
| دایرکت ایکس 8.1b | 4.08.01.0901 (RC7) | این به روز رسانی شامل اصلاح DirectShow در ویندوز ۲۰۰۰ است (Quartz.dll) | ۲۵ ژوئن ۲۰۰۲ |
| دایرکت ایکس 8.2 | 4.08.02.0134 (RC0) | همانند DirectX 8.1b اما شامل DirectPlay 8.2 است | ۲۰۰۲ |
| دایرکت ایکس 9.0 | 4.09.00.0900 (RC4) | ۱۹ دسامبر ۲۰۰۲ | |
| دایرکت ایکس 9.0a | 4.09.00.0901 (RC6) | ۲۶ مارس ۲۰۰۳ | |
| دایرکت ایکس 9.0b | 4.09.00.0902 (RC2) | ۱۳ اوت ۲۰۰۳ | |
| دایرکت ایکس 9.0c | ۴٫۰۹٫۰۰٫۰۹۰۳ | انحصاری سرویس پک ۲ ویندوز ایکس پی | |
| 4.09.00.0904 (RC0) | ۴ اوت ۲۰۰۴ | ||
| ۴٫۰۹٫۰۰٫۰۹۰۴ | ویندوز سرور 2003 R2 و ویندوز سرور ۲۰۰۳ سرویس پک ۱,ویندوز ایکس پی سرویس پک ۲و۳,ایکس باکس ۳۶۰ | ۶ اوت ۲۰۰۴ | |
| دایرکت ایکس 9.0c به روز رسانی ماهانه | 4.09.00.0904 (RC0) | نسخه ۹ فوریه ۲۰۰۵ اولین نسخه ۶۴ بیتی بود.[۲]آخرین نسخه برای ویندوز ۹۸ و ویندوز ام ای از دسامبر ۲۰۰۶ قابل دسترسی است. | منتشر شده در دوماهه: از اکتبر ۲۰۰۴ تا اوت ۲۰۰۷ و بعد از آن سه‌ماهه؛ آخرین نسخه: اوت ۲۰۰۸ |
| دایرکت ایکس ۱۰ | ۶٫۰۰٫۶۰۰۰٫۱۶۳۸۶ | ویندوز ویستا | ۳۰ نوامبر ۲۰۰۶ |
| دایرکت ایکس ۱۰٫۱ | ۶٫۰۰٫۶۰۰۱٫۱۸۰۰۰ | سرویس پک ۱ ویندوز ویستا، ویندوز سرور ۲۰۰۸ شامل Direct3D 10.1 است |
۴ فوریه ۲۰۰۸ |
| ۶٫۰۰٫۶۰۰۲٫۱۸۰۰۵ | ویندوز ویستا سرویس پک ۲, ویندوز سرور ۲۰۰۸ سرویس پک ۲ شامل Direct3D 10.1 است |
۲۸ آوریل ۲۰۰۸ | |
| دایرکت ایکس ۱۱٫۱ | ۶٫۰۲٫۹۲۰۰٫۱۶۳۸۴ | سرویس پک ۱ ویندوز ۷, ویندوز ۸, ویندوز آر تی، ویندوز سرور ۲۰۱۲ | ۱ آگوست، ۲۰۱۲ |
| دایرکت ایکس ۱۱٫۲ | ۶٫۰۳٫۹۶۰۰٫۱۶۳۸۴ | ویندوز ۸٫۱, ویندوز آر تی، ویندوز سرور 2012 R2 | ۱۸ اکتبر، ۲۰۱۳ |
| دایرکت ایکس ۱۲٫۰ | ۱۰٫۰۰٫۱۰۲۴۰٫۱۶۳۸۴ | ویندوز ۱۰, ایکس باکس وان | ۲۹ ژوئیه، ۲۰۱۵ |
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- Wikipedia contributors, "DirectX," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=DirectX&oldid=234213414 (accessed September 1, 2008).
پیوند به بیرون ویرایش
- Microsoft's DirectX developer site
- Microsoft's DirectX site
- DirectX 11 Introduction
- DirectX Wiki site from DirectXers[پیوند مرده]
- دایرکت‌اکس در کرلی
- DirectX Versions