دره‌شهر

با شهرستان دره‌شهر اشتباه نشود.

دره‌شهر مرکز شهرستان دره‌شهر یکی از مهم ترین شهرهای غربی ایران واقع در دامنه کبیرکوه از سلسله جبال زاگرس مرتفع و زاگرس شمالی و در جنوب شرق محدوده جغرافیایی استان ایلام واقع شده است. این شهر در ساحل غربی رود سیمره و در مجاورت شهر تاریخی دره‌شهر واقع شده است.

شهر دره‌شهر در تقسیمات کشوری سال ۱۳۱۷ به عنوان مرکز سیمره (صیمره) و در محدوده استان پنجم یعنی استان کرمانشاهان به شمار می رفته است.(فریدی، ۲/۷۰-۶۹)

این شهر از قدیمی ترین شهرهای ایران محسوب می شود

مکان فعلی شهر دره‌شهر دستکم از دوره مس سنگی تاکنون همواره یک سکونتگاه شهری به حساب می آید.

در گذشته نچندان دور منطقه دره‌شهر را با نام سیمره(صیمره) شناخته می شد.

دره‌شهر از سال ۵۸۰ تا ۱۰۰۶ قمری/۱۱۸۴ تا ۱۵۹۷ میلادی تحت سلطه اتابکان لر کوچک بوده و در دوره قاجار جزو قلمرو لرستان(پیشکوه_پشتکوه) محسوب می شد.(کرزن، ۲۰۷_مرگان ۲/۲۴۰-۲۳۹، رجبی، ۴۴۱)

منطقه دره شهر پس از اینکه فرمانداری کل ایلام تشکیل گردید از لرستان جدا و پس از ارتقاء به شهرستان دره شهر به فرمانداری کل ایلام الحاق گردید.

فرمانداری کل ایلام شامل شهرستان های دره‌شهر،مهران،ایلام و دهلران بوده است.

فرمانداری کل ایلام نیز در سال ۱۳۵۳ به استان ایلام ارتقاء یافت و از استان کرمانشاهان (باختران) منتزع گردید.

این شهر که در مرکز شهرستان دره‌شهر واقع شده است همواره یک شهر مهاجر پذیر محسوب می شود.

موقعیت جغرافیایی منحصربه فرد شهر دره‌شهر،اقلیم معتدل اب و هوایی و همچنین تقسیمات جدید کشوری و تاسیس رسمی شهرستان دره‌شهر با ارتقاء منطقه صیمره در دهه چهل خورشیدی همزمان با تشکیل فرمانداری کل ایلام (شامل فرماندارهای ایلام،دره‌شهر،مهران و دهلران) از دلایل مهاجر پذیر بودن شهر دره‌شهر به شمار می آید.

مردم‌شناسی

زبان

ساکنان شهر دره‌شهر به زبان لری و لکی صحبت می‌کنند.

پوشش

لباس محلی زنان دره‌شهری و سیمره ای تلفیقی از پوشش سایر مناطق زاگرس است

لباس زنان و دختران دره‌شهری از چند قسمت مجزا تشکیل شده که ترکیب آنهادرکنارهم زیبایی چشمگیری به پوشش می‌دهد. این لباس با توجه به رده سنی و شرایط زندگی و نیز اعیاد یا عزاداری ها متفاوت است. پوشش یا لباس زنان ؛از یک پیراهن بلند با چین هایی دور کمر با یقه گرد یا یقه دکمه دار به همراه یک رو پوش که یا سرداری است یا کولنجه یا جلیقه که هرکدام را جداگانه توضیح خواهم داد تکمیل می‌شود. سرداری:لباسی از پارچه ی ضخیم که معمولأ مخمل است باچاکی درپشت یا دو پهلو و سرآستین و جلو باز بدون دکمه که تا روی زانو می‌رسد. سرداری را با نوارهایی رنگی متضاد با رنگ لباس زینت می‌بخشند. کولنجه: لباسی بلند تا بالای زانو با آستینی تا آرنج که یقه و سرآستین آنرا با سکه‌های ریز و درشت و یا اویزهایی با شکل برگ یا صدف که (گو)نامیده می‌شوند تزیین می‌شود. جلیقه:که اکثر افراد با این نام آشنایی دارند،لباسی کوتاه تا کمر بدون آستین و که با نوارهای رنگی و سکه‌های ریز و درشت قدیمی تزیین می‌شود.

و اما سربند؛برخی زنان یک دستمال سه گوش که تکه ی زیرین سربنداست برسرخود می‌بندند. روی این دستمال گلونی بسته میشود. گلونی تکه پارچه ای زیبا با ابعاد ۱ متر و نیم یا ۲ متراست که با اشکال بته جقه تزیین شده است. ابعاد گلونی متفاوت است حتی به اندازه ی یک روسری کوچک هم در بازار یافت می‌شود. رنگ های مشکی با گل سفید و قرمز یا سبز با گلهای مشکی یا نارنجی با گلهای قرمز و مشکی و یا زرد براین پارچه نقش بسته است در تکمیل سربند یک ریسه سکه ای که گاها وسط هر دو سکه یک مهره ی رنگی جاسازی شده استفاده می‌شود. این ریسه ی سکه ای را گوش تا گوش روی گلونی می‌بندند. در تکمیل این پوشش زیبا یک وسیله دیگر نیز استفاده می‌شود که به زبان محلی طلسم نامیده می‌شود. قطعه فلزی مثلثی شکل(متساوی الساقین) از نقره یا ورشو که درمرکز آن مهره ای رنگی قرار داردوسر دوساق مساوی ،یک حلقه کوچک وصل شده و در ساق کوچکتر این مثلث سکه یا مهره های بسیارریز آويزان است. یک جفت از این شی مثلثی شکل‌ را با بستن نخی درون سوراخ آنها،از دوطرف صورت ودر کنار گوش آويزان می‌کنند.چیزی شبیه گوشواره را در ذهن تداعی می‌کند. کفش زنان هم گیوه است. هارمونی وتناسب رنگ این لباس را سن،،شرایط خانوادگی،مراسم خاص و عوامل دیگر تعیین می کند.

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۲۱٬۹۰۰ نفر (۵٬۹۸۸ خانوار) بوده‌است.

جمعیت تاریخی
سال	جمعیت	±%
۱۳۳۱	_	—
۱۳۴۵		—
۱۳۵۵	۴٬۲۹۲	—
۱۳۶۵	۸٬۸۳۱	۱۰۵٫۸٪+
۱۳۷۰	۱۲٬۵۹۱	۴۲٫۶٪+
۱۳۷۵	۱۴٬۶۶۸	۱۶٫۵٪+
۱۳۸۵	۱۸٬۲۱۴	۲۴٫۲٪+
۱۳۹۰	۲۰٬۷۱۲	۱۳٫۷٪+
۱۳۹۵	۲۱٬۹۰۰	۵٫۷٪+

تقسیم‌بندی مناطق

براساس بخشنامه وزارت کشور به شهرداری در سال ۱۳۶۵ مبنی بر ضرورت تقسیم‌بندی مناطق ، نواحی و محلات شهری و ابلاغ دستورالعمل چگونگی انجام این طرح درسال۱۳۶۷ و همچنین پیرو طرح جامع شهری ، شهر دره شهر از ۷ منطقه مشتمل بر ۱۸ کوی ، محله ، ناحیه و شهرک تشکیل شده است.

• مناطق و نواحی ۷ گانه :

۱.اسدآباد، ۲.قلعه گل، ۳.سرخ‌آباد، ۴.شهید مدنی، ۵.بهمن‌آباد ۶. ناحیه مرکزی ۷.بالاشهر (منطقه غربی ِ شهر/بلوار امام خمینی ره)

• مناطق ۷ گانه متشکل از ۱۸ کوی ، محله ، ناحیه و شهرک از جمله : سرخ‌آباد، بهمن‌آباد، چال زغال، اراضی شهری، اردوگاه، هزاردرب، زالوآب(ایثارگران/جانبازان)، کوی طالقانی، چال زر، کوی مطهری، شهیدمدنی، کوی فرهنگیان فاز۱+ماهپاره، فرهنگیان فاز۲ (کوی علوی)، بسیجیان / رزمندگان(پشت اداره راه)، مرکز شهر، بالاشهر (بلوار امام خمینی ره) و شهرک‌های جدیدالاحداث مسکن مهر و شفا

این تقسیم‌بندی به منظور تحقق مدیریت یکپارچه شهری و بهبود کیفیت و افزایش سطح خدمات رسانی به همه قسمت‌های شهر انجام شده‌است.

راه های ارتباطی

از طریق ۹ مسیر اصلی می توان از مبداء تهران ، اهواز و تبریز به مقصد مرکز شهرستان دره‌شهر سفر کرد :

• ۱.تهران_قم_اراک_خرم آباد_پلدختر_دره_شهر (کوتاه ترین مسیر برای سفر به دره‌شهر)
• ۲.تهران_ساوه_اراک_خرم آباد_پلدختر_دره‌شهر
• ۳.تهران_ساوه_اراک_خرم آباد_پل زال_پلدختر_دره شهر
• ۴.تهران_قم_اراک_خرم آباد_پل زال_پلدخنر_دره شهر
• ۵.اهواز_اندیمشک_پلدختر_دره‌شهر
• ۶.تهران_ساوه_همدان_کرمانشاه_اسلام اباد_پلدختر_دره شهر
• ۷.تهران_قم_کاشان_اصفهان_الیگودرز_ازنا_درود_خرم اباد_پل زال(یا پلدختر) _ دره‌شهر
• ۸.محور تهران_ساوه_همدان_کرمانشاه_ایلام_دره شهر
• ۹. محور تبریز_زنجان_بیجار_بزرگراه_همدان سنندج_سه راهی همدان سنندج کرمانشاه_کرمانشاه_اسلام_آباد_پلدختر_دره_شهر

توضیح : برای سفر به شهرستان دره‌شهر از مبداء سایر شهرستان‌های کشور کافی است ابتدا به یکی از شهرهایی که در بالا به آن اشاره شد و در واقع نزدیک ترین شهر به شهر مبداء است سفر کرده و سپس وارد هریک از محورهای ۹ گانه شوید

برخی از آثار تاریخی و طبیعی

تنگ ماژین در روستای ماژین

پل چم نمشت واقع در ۴ کیلومتری دره شهر تنگه بهرام چوبین دره‌شهر

پل ساسانی واقع در انتهای جنوبی دره شهر

پل گاومیشان واقع در مسیر رود سیمره

دژ شیخ مکان واقع در ۶ کیلومتری جنوب شرقی دره شهر

شهر تاریخی دره شهر در حد فاصل دره شهر و بهمن آباد

شهر تاریخی ماژین واقع در تنگ ماژین دره شهر

آتشکده سرخ‌آباد واقع در شهر دره شهر

آتشکده سیکان واقع در دهکده سیکان

مقبره بابا سیف الدین واقع در شمال شرقی دره شهر

آرامگاه امامزاده مهدی صالح در گورستان ماژین

آرامگاه جابر واقع در مسیر ایلام به دره شهر

جستارهای وابسته

• شهر دره شهر

منابع

این شهر یکی از بهترین مناطق گردشگری است.