درگاه:اشکانیان

درگاه اشکانیان

شاهنشاهی اشکانی دومین شاهنشاهی ایران باستان از خاندان اشکانی بود از سال ۲۴۷ پیش از میلاد تا ۲۲۴ میلادی به عنوان یکی از قدرت‌های سیاسی و فرهنگی جهان بر قسمت اعظم غرب آسیا و آسیای میانه حکومت کرد. این دولت، نخست با بیرون راندن سلوکیان از ایران توسط ارشک یکم در شکل پادشاهی بنیان‌گذاری شد و تا یک سده بعد به یک شاهنشاهی نیرومند تبدیل شد که بر تمام ایران‌زمین سیتره داشت و از رود فرات تا هندوکش گسترده بود. شاهنشاهی اشکانی رستاخیز تمدن ایرانی پس از فروپاشی شاهنشاهی هخامنشی و یورش اسکندر مقدونی بود که موجب زنده‌شدن دوبارهٔ فرهنگ و جهان ایرانی شد. شاهان اشکانی از زمان مهرداد ششم با شاهنشاه خواندن خود، رسماً میراث‌داری خود از هخامنشیان را اعلام کردند. سرانجام این دولت پس از چهار سده با خیزش اردشیر بابکان و تأسیس شاهنشاهی ساسانی از میان رفت.

نوشتار برگزیده

زندگی‌نامهٔ برگزیده

موزا یا موسا، معروف به تئا موزا، ملکه شاهنشاهی اشکانی از سال ۲ پیش از میلاد تا ۴ میلادی بود. او در اصل برده‌ای رومی بود که توسط آگوستوس، امپراتور روم (حک. ۲۷ پ. م – ۱۴ م.) به عنوان هدیه به دربار فرهاد چهارم اشکانی (حک. ۳۷ – ۲ پ. م) فرستاده شده بود. موزا به سرعت در دربار پیشرفت کرد و به ملکه و همسر مورد علاقه فرهاد چهارم تبدیل شد و از وی فرزندی به نام فرهادک (فرهاد پنجم) را زاد. او در سال ۲ پیش از میلاد، همسرش را زهر خوراند و به همراه فرهادک بر تخت نشست. آن دو پس از شش سال سلطنت مشترک به دست بزرگان اشکانی برکنار شدند و به رم گریختند. سپس ارد سوم جانشین آن دو شد. موزا حدود ۳۰ سال در ایران بود. او نخستین و یکی از سه زن حاکم بر ایران در طول تاریخ این سرزمین است؛ دو زن دیگر دو خواهر از خاندان ساسانی در سده هفتم میلادی به نام‌های بوران‌دخت و آزرمی‌دخت هستند. موزا همچنین نخستین زن در تاریخ ایران است که نقشش بر سکه‌ها زده و نیم‌تنه‌اش با تاج شاهی ساخته شده است.

آیا می‌دانستید؟

  • آیا می‌دانستید مهرداد یکم نخستین فرمانروای اشکانی و کل ایران بود که پس از گذشت بیش از یک سده از مرگ آخرین شاهنشاه هخامنشی، خود را شاهنشاه نامید؟
  • آیا می‌دانستید نخستین باتری جهان به نام پیل بغداد در زمان شاهنشاهی اشکانی ساخته شده است؟
  • آیا می‌دانستید اشکانیان از نخستین مردمانی بودند که از تاکتیک پارتیزانی در جنگ‌های خود استفاده می‌کردند؟
  • آیا می‌دانستید پس‌گرفتن درفش‌های روم از اشکانیان در جریان پاکس رومانا، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دیپلماتیکی آگوستوس نخستین امپراتور روم بود؟
  • آیا می‌دانستید موزا نام یک برده رومی بود که توسط آگوستوس به عنوان هدیه به دربار فرهاد چهارم فرستاده شد و پس قتل فرهاد، توانست بر تخت شاهنشاهی ایران تکیه زند؟
  • آیا می‌دانستید تیسفون پایتخت سیاسی ایران در زمان اشکانیان به دست مهرداد یکم و بر روی خرابه‌های سلوکیه بنا شد و تا شش قرن در این جایگاه ماند؟
  • آیا می‌دانستید که شاهنشاهی اشکانی نه یک حکومت متمرکز، بلکه متشکل از ایالت‌هایی بود که هر کدام استقلال کامل داشتند؟
  • آیا می‌دانستید در دولت اشکانی مجلسی به نام مهستان وجود داشته است که از اشراف و بزرگان شاهنشاهی با هدف نظارت بر حکومت تشکیل شده بود و شاهنشاهان را تعیین و عزل می‌کرد؟
  • آیا می‌دانستید هفت خاندان ممتاز ایران باستان در زمان اشکانیان تا حتی پس از سقوط این شاهنشاهی و دوران ساسانیان نیز ادامه یافتند؟

نوشتارهای برتر

نگارهٔ برگزیده

تکوک گربه وحشی متعلق به دورهٔ اشکانی

شاهان اشکانی

فریاپت (به پارتی: 𐭐𐭓𐭉𐭐𐭕 فریاپَت) سومین پادشاه سلسله اشکانی بود که از سال ۱۹۱ تا ۱۷۶ پیش از میلاد بر پادشاهی پارت حکومت کرد. او جانشین پسر عمویش ارشک دوم شد. مانند بسیاری از شاهان اشکانی، از وقایع سلطنت او اطلاعات دقیقی در دست نیست. با این حال، سکه‌های مستقل وی نشان می‌دهد که او در طول سلطنتش توانست بوده از نفوذ شاهان سلوکی خلاص شود و دولت اشکانی را دوباره مستقل کند.

گوناگون

پیل بغداد یا پیل اشکانی یا باتری اشکانی، نوعی باتری یافت شده در سال حوالی بغداد امروزی و متعلق به دوران اشکانیان بوده است. فرضیه‌های ارائه شده در زمینه یافته‌های باستان شناسان همگی بر این مطلب صحه گذاشته‌اند که این مجموعه در راستای کاربردهای الکتروشیمیایی از آن میان آبکاری الکتریکی فلزها ساخته شده که کشف ظرف‌های آبکاری شده در نزدیکی‌های محل کشف این باتری، تاییدی بر این مطلب است؛ یافته‌ای که به نوبه خود از یک جهش علمی تاریخی سرگذشت دارد. قدمت این اثر آن را به نخستین باتری ساخته‌شده به دست بشر تبدیل می‌کند.

آن‌چه می‌توانید انجام دهید

سراسرنما

رده‌ها

موضوعات

درگاه‌های وابسته

در دیگر پروژه‌های ویکی‌مدیا

حافظهٔ نهان سرور را پاکسازی کنید