درگاه فضا


  صفحه اصلی     محتوای برگزیده     کارهای قابل اجرا     موضوعات  

معرفی

فضای بیرونی (که در اصطلاح عامیانه به آن فضا می‌گویند)، به منطقه‌ای نسبتا خلأ در گیتی گفته می‌شود که خارج از جو (هواشناسی) می‌باشد.کلمه فضای بیرونی، برای جدا کردن آن از فضای هوایی و منطقه خاکی، بروی آن گذاشته شده است. هیچ مرز مشخصی میان جو زمین و فضا وجود ندارد ولی هرچه از فضا به اتمسفر زمین نزدیکتر شویم چگالی کمتر می‌شود؛ یعنی چگالی فضاهای دور از اتمسفر بیشتر است. در سال ۳۵۰ قبل از میلاد فیلسوف یونانی ارسطو نظریه‌ای درباره ی تناقض طبیعت از خلاء داد.اصلی که در فیزیک با نام Horror vacui شناخته شده است.این مفهوم درقرن پنجم قبل از میلاد توسط فیلسوف یونانی پارمندیس ارائه شد، که احتمال وجود خلاء در فضا را تکذیب کرد.

مقاله منتخب

اریس (به انگلیسی: Eris، تلفظ: ee'-ris) یا اریس ۱۳۶۱۹۹ یا ۲۰۰۳ یوبی۳۱۳ با نام پیشین زینا (به انگلیسی: Xena) بزرگ‌ترین سیارهٔ کوتولهٔ منظومهٔ خورشیدی (همراه با اختلاف نظر) و بزرگ‌ترین جسم فرانپتونی است که پس از کشف، به عنوان سیارهٔ دهم منظومهٔ خورشیدی شناخته‌شد. اما در سال ۲۰۰۶، اتحادیهٔ بین‌المللی اخترشناسی تعریف جدیدی از سیاره کرد و اریس به همراه سرس، پلوتو، هائومیا و ماکی‌ماکی در گروه سیارات کوتوله قرار گرفت و شمار سیارات منظومهٔ خورشیدی به ۸ رسید.

در ۲۱ اکتبر ۲۰۰۳، مؤسسهٔ فناوری کالیفرنیا سه نگاره از آسمان شب گرفت و حرکت اریس در آن سه نگاره به اندازه‌ای آرام بود که رایانه‌ها آن را تشخیص ندادند. اما در ۵ ژانویهٔ ۲۰۰۵ و در بازبینی مجدد، مایکل براون، چد تروهیو و دیوید رابینوویتز اریس را کشف کردند. مایکل براون نام زینا را بر روی این سیارهٔ کوتولهٔ جدید و نام گابریل را بر روی ماه آن نهاد. اما در ۱۳ سپتامبر ۲۰۰۶، نام زینا به پیشنهاد مایکل براون به اریس (ایزدبانوی نفاق و کشمکش) و نام گابریل به دیسنومیا (دختر اریس) تغییر یافت.

اریس تقریباً ۱۶٬۰۹۳٬۴۴۰٬۰۰۰ کیلومتر (۱۰ میلیارد مایل) از خورشید فاصله دارد و فاصلهٔ اریس تا خورشید سه برابر فاصلهٔ پلوتو تا خورشید و ۳۸ تا ۹۷ برابر فاصلهٔ زمین تا خورشید است. اوج اریس ۹۷٫۶۶ واحد نجومی و حضیض آن ۳۸٫۲۵ واحد نجومی است و یک بار گردش آن پیرامون خورشید ۵۶۰ سال طول می‌کشد. اریس در دیسک فشرده پیرامون خورشید می‌چرخد و °۴۳٫۸۳ درجه نسبت به دائرةالبروج کج و مایل است. قطر اریس طبق برآورد تلسکوپ فضایی هابل ۲٬۴۰۰ کیلومتر (۱۰۰± کیلومتر) و ۱۰۵ درصد پلوتو است. جرم این سیارهٔ کوتوله ۱۰۲۲×۱٫۶۷ کیلوگرم و جرم آن ۲۷ درصد بیشتر از جرم پلوتو است. چگالی اریس نیز ۲/۳ گرم بر سانتی‌متر مکعب است. به باور دانشمندان، درون اریس مخلوطی از سنگ و یخ است. سطح این سیارهٔ کوتوله نیز از یخ متان و نیتروژن ساخته‌شده و جو آن نیز یخ‌زده و منجمد است.

دیسنومیا تنها ماه اریس است که در سال ۲۰۰۵ توسط مایکل براون و گروهی از دانشمندان، مدتی پس از کشف اریس کشف‌شد. قطر این ماه ۱۰۰ تا ۲۵۰ کیلومتر و کوچکتر از ایالت ماساچوست است.
ادامه...

تصویر منتخب


کهکشان راه شیری، نوار شیری‌رنگی است که در شب‌های تیره در نواحی بدون آلودگی نوری در آسمان دیده می‌شود. این نوار در حقیقت مکان هندسی ستارگان تشکیل‌دهنده قرص کهکشان ماست که از آسمان به طور دوبعدی دیده می‌شود.