شورش جمهوری‌خواهان در افغانستان

شورش مخالفان طالبان در افغانستان
(تغییرمسیر از درگیری‌های پنجشیر)

شورش جمهوری‌خواهان در افغانستان یک اختلاف سیاسی بین جبهه مقاومت ملی افغانستان و جمهوری تقلیل‌یافتهٔ افغانستان با طالبان است که در اوت ۲۰۲۱ پس از سقوط کابل آغاز شد.[۲۷] در ۱۷ اوت ۲۰۲۱ امرالله صالح ریاست‌جمهوری افغانستان را برعهده گرفت و مقاومت پنجشیر را اعلام کرد.[۲۸][۲۹] در ۲۶ اوت آتش‌بس کوتاهی اعلام شد.[۳۰] این مذاکرات در ۱ سپتامبر شکست خورده و با حملهٔ طالبان به مواضع مقاومت، جنگ ادامه یافت. طالبان بخش‌هایی از ولایت را تصرف کردند که مقاومت پنجشیر در حال پس گرفتن دوباره آنهاست.

شورش جمهوری‌خواهان در افغانستان
بخشی از درگیری افغانستان

جنگجویان طالبان در پنجشیر در ۱۱ سپتامبر ۲۰۲۱
تاریخ۱۷ اوت ۲۰۲۱ – اکنون[۷]
(۳ سال، ۱ ماه و ۳ هفته)
موقعیت
وضعیت در جریان
تغییرات
قلمرو
طالبان بیشتر دره پنجشیر را تسخیر کرد[۸][۹]
طرف‌های درگیر

امارت اسلامی افغانستان

القاعده [۱]
 پاکستان [۲][۳]

جمهوری اسلامی افغانستان

فرماندهان و رهبران
هبت‌الله آخندزاده
محمد یعقوب
عبدالغنی برادر
قاری فصیح‌الدین[۱۰]
مولوی محمد فاروق[۱۱]
مولوی هدایت‌الله بدر[۱۲]

احمد مسعود
جنرال خالد امیری[۱۳]
حسیب قوای مرکز[۱۴]
فهیم دشتی،ژنرال اکمل امیری، [۱۵]
حامد سیفی[۱۶]
ژنرال عبدالودود [۱۵]
[۱۷]
ژنرال خیر محمد خیرخواه [۱۸]
ملک خان دره [۱۸]
واحدهای درگیر

نیروی دفاعی اسلامی افغانستان

شبه‌نظامیان مختلف طرفدار طالبان

  • شبه‌نظامیان هزاره طرفدار طالبان[۵]
  • شبه‌نظامیان تاجیک طرفدار طالبان[۱۱]
  • جنگجویان خارجی (احتمالاً وابسته به القاعده)[۱]

نیروهای مسلح پاکستان (ادعا شده)[۲]

باقیماندهٔ نیروهای امنیت ملی

شبه‌نظامیان مختلف ضد طالبان

  • شبه‌نظامیان احمد مسعود[۱۹]
  • شبه‌نظامیان مستقل در اطراف پنجشیر[۲۰]
  • شبه‌نظامیان طرفدار جمهوری در میدان وردک و دایکندی[۵][۶]
قوا
۶۰ تا ۲۶۰ هزار نفر در نیروهای مسلح طالبان، مشخص نیست چه تعداد در حال جنگ هستند.

۲ تا ۱۰ هزار (مقاومت پنجشیر؛ برآورد)[۲۱]

  • ح. ۹۰۰۰ (نیروهای احمد مسعود؛ ادعای خودش)[۲۰]
تعداد نامشخصی از شبه‌نظامیان مستقل[۲۰]
تلفات و خسارات
ادعای مقاومت پنجشیر:
۹۵۰+ کشته، ۱۰۰۰+ اسیر[۲۲][۲۳][۲۴][۲۵]
ادعای مقاومت پنجشیر:
تلفات سنگین[۲۶]
ادعای امارت:
تلفات سنگین[۲۶]
تعداد زیادی اسیر شدند[۲۶]
تعداد زیادی خودرو و سلاح تسخیر شد[۲۶]

تا تاریخ ۳ سپتامبر ۲۰۲۱ (۲۰۲۱ -09-۰۳) علاوه بر مخالفان در پنجشیر، ولسوالی‌هایی نیز در مرکز افغانستان وجود داشتند که هنوز در برابر طالبان با حمایت اقلیت‌های قومی و مذهبی مقاومت می‌کردند.[۳۱] در ۶ سپتامبر، طالبان بر بیشتر این ولایت سیطره یافت و پرچم امارت را در برابر فرمانداری پنجشیر برافراشت. با این حال، مقاومت پنجشیر این پیروزی را رد کرد و اظهار داشت که آنها هنوز «در سراسر دره» حضور دارند.[۳۲] طالبان از ساکنان منطقه درخواست کرد تا در خانه‌های خود بمانند و فرار نکنند تا آسیبی به آنها نرسد.[۳۳] درگیریها در این دره در میانه سپتامبر متوقف شد،[۳۴] و رهبران مقاومت امرالله صالح و احمد مسعود به کشور همسایه تاجیکستان گریختند.[۳۵]

پیش‌زمینه

ویرایش

پس از فروپاشی جمهوری اسلامی افغانستان، این دولت کنترل دفاکتو را بر درهٔ پنجشیر در دست گرفت، که تا حد زیادی پیوسته به ولایت پنجشیر بوده و با توجه به مجلهٔ ویک از ماه اوت ۲۰۲۱ «تنها منطقه در افغانستان خارج از دست طالبان» است.[۳۶]

وضعیت و ترکیب نیروها

ویرایش

مقاومت ملی افغانستان و سایر مخالفین طالبان

ویرایش

پیش از سقوط کابل، پنجشیری‌ها شروع به حرکت تجهیزات نظامی، از جمله هلیکوپتر و وسایل نقلیهٔ زره پوش از مناطق اطراف به ولایت پنجشیر کردند.[۳۷] آن‌ها سپس به فرماندهان و سربازان سابق اردوی ملی افغانستان از جمله کندک کوماندوهای ضربت، نیروهای مجاهدین و سایر مخالفان طالبان ملحق شدند.[۳۸][۳۹][۴۰] بسیاری از آن‌ها پس از فرار از قندوز، بدخشان، تخار و بغلان، در ولسوالی اندراب بغلان گرد هم آمدند و به پنجشیر رفتند.[۴۱] بر اساس برآوردهای روسیه تا اواسط اوت ۲۰۲۱، تعداد این مبارزین مجموعاً ۷۰۰۰ نفر است.[۴۲] منابع دیگر، آمارهای متفاوتی از تعداد نیروها ارائه می‌کنند. برخی منابع، تعداد این نیروها را ۲۰۰۰ نفر و امرالله صالح، تعداد نیروهای خود را ۱۰۰۰۰ نفر اعلام کرد.[۴۲][۴۳] در ۲۲ اوت، احمد مسعود تعداد نیروهای خود را ۹۰۰۰ نفر، به همراه تعدادی خودروی زرهی هاموی اعلام کرد.[۴۴] نیروهای وفادار به صالح و مسعود، در برخی موارد، نظرات متفاوتی با یکدیگر دارند. نیروهای صالح، در برابر طالبان و پاکستان سرسخت‌تر هستند اما مسعود و نیروهایش، به مذاکره با طالبان، تمایل بیشتری دارند.[۴۴] در ۲۲ اوت، نیروهای مقاومت تأیید کردند که گروه‌های دیگری نیز به‌طور مستقل از نیروهای مقاومت پنجشیر، مبارزه با طالبان را آغاز کرده‌اند. به گفتهٔ یاسین ضیا، نیروهای مقاومت پنجشیر، ۵ بالگرد نظامی ارتش سابق افغانستان را در اختیار دارند.[۴۵] در ۲۳ اوت، گزارش شد که این نیروها، به راکت‌اندازهای ب‌ام-۲۱ گراد نیز مسلح هستند.[۴۶]

امارت اسلامی افغانستان

ویرایش

بر اساس تخمین آکادمی نظامی ایالات متحده، تعداد نیروهای طالبان تا پیش از سقوط کابل، ۶۰/۰۰۰ نیروی ثابت و ۲۰۰/۰۰۰ نیروی پشتیبانی بود است.[۴۷] این نیروها متشکل از چندین گروه مختلف، با افکار، عقاید و استراتژی‌های متفاوت بوده و هر یک از آن‌ها به گروه‌های متفاوتی وفادار هستند.[۴۸]

اعلامیه‌های صالح و مسعود

ویرایش

در ۱۷ اوت ۲۰۲۱، امرالله صالح، با استناد به مفاد قانون اساسی افغانستان، خود را از درهٔ پنجشیر رئیس‌جمهور افغانستان از اعلام کرد و قول داد که عملیات نظامی علیه طالبان را از آن‌جا ادامه دهد.[۴۹] ادعای او به ریاست جمهوری توسط احمد مسعود و وزیر دفاع جمهوری اسلامی افغانستان بسم‌الله خان محمدی و همچنین توسط سفارت افغانستان در شهر دوشنبه تأیید شد.[۱۴][۴۹] در همان زمان، پس از فرمان مسعود، باقیمانده‌های ارتش ملی افغانستان شروع به تجمع در دره پنجشیر کردند.[۳۶][۵۰]

در ۲۳ اوت ۲۰۲۱، مسعود با قانونگذاران ناشناس آمریکایی تماس گرفت.[۵۱]

گاه‌شمار

ویرایش

ولایت پنجشیر

ویرایش

بنابر گزارش یک ناظر، از تاریخ ۱۷ اوت درهٔ پنجشیر «از همه طرف تحت محاصره» است، اما تاکنون تحت حمله قرار نگرفته.[۵۲] در ۱۸ اوت، تعداد پذیرش برای صدمات جنگی افزایش یافت و یک مرکز جراحی برای قربانیان جنگ در ولسوالی انابه در پنجشیر راه‌اندازی شد.[۵۳][۵۴]

ولایت پروان

ویرایش

در ۱۸ اوت ۲۰۲۱، گزارش‌های محلی از استان پروان گزارش داد که نیروهای صالح شهر چاریکار را از مبارزان طالبان مستقر در منطقه گرفتند.[۴۱][۵۵] علاوه بر آن، گزارش‌هایی از تیراندازی در نزدیکی گذرگاه سالنگ نیز مشاهده شد.[۵۶] روز بعد، فیلمی منتشر شد که مبارزان محلی را با پرچم‌های قدیمی ضد طالبان ائتلاف شمال در حین راهپیمایی در خیابان‌های چاریکار نشان می‌داد.[۵۷]

ولایت بغلان

ویرایش

بنا بر گزارشی در ۲۰ اوت ۲۰۲۱، جنگجویان ضد طالبان ولسوالی‌های اندراب، پل حصار و ده‌صلاح در استان بغلان را پس گرفتند که در نتیجهٔ آن ۶۰ مبارز طالب کشته شدند. گزارش‌های سمعی از وقایع منتشر شده در رسانه‌های اجتماعی[۵۸] و توسط آژانس خبری پژواک گزارش شد. بعد از آن در ۲۰ اوت، گزارش شد که نیروهای عبدالحمید دادگر، روستای بنو در بغلان را باز پس گرفت، اگرچه طالبان هنوز اظهار نظر نکرده‌است.[۵۹] منبعی در مقاومت پنجشیر مشارکت خود را در عملیات ولایت بغلان اعلام کرد و گفت که آنها در حال برنامه‌ریزی برای تصرف بزرگراه شمال هستند که می‌تواند ارتباط با تاجیکستان و ازبکستان را تسهیل ببخشد.[۵۷] طالبان در حساب‌های رسانه‌هایی این امر را تأیید کرد و تلفات خود را ۱۵ نفر کشته و ۱۵ مجروح اعلام کرد؛ طالبان این حمله را با توجه به عفوی که ارائه کرده بودند، یک «خیانت» اعلام کردند.[۶۰]

تسخیر دره پنجشیر توسط طالبان

ویرایش

در ۶ سپتامبر، پس از جنگ سنگین منجر به تلفات بالا در هر دو سو؛ طالبان مقام والی در بازارک را تسخیر کرد و ادعای کنترل بر تمامی دره پنجشیر کرد.[۶۱] گزارش شد که باقیمانده سربازان جبهه مقاومت ملی به کوه‌ها عقب نشسته‌اند،[۳۲][۶۲][۶۳] و طالبان اظهار داشتند که بسیاری از آنان از این منطقه گریخته‌اند.[۶۴] یک مقام جبهه مقاومت ملی مدعی شد مسعود در جای امنی است در حالی که صالح به تاجیکستان گریخته‌است.[۳۲][۶۲][۶۳] علی نظری رئیس گروه روابط بین‌الملل مقاومت گفت مسعود هنوز داخل افغانستان حضور دارد.[۶۱] جبهه مقاومت ملی در این که طالبان این دره را تسخیر کرده مناقشه کرد،[۶۵] و این که جنگجویان مقاومت در مواضع استراتژیک در دره پنجشیر حضور دارند و به جنگ ادامه می‌دهند.[۶۴][۶۶][۶۷]

بنا بر اطلاعات آمریکا، دو مقام ارشد سابق حکومت افغانستان و یک مشاور پنتاگون، صالح مدت کوتاهی پس از تسخیر دره پنجشیر به دست طالبان در ۶ سپتامبر به همراه احمد مسعود به تاجیکستان گریختند.[۶۸] رهبران مقاومت در تاجیکستان پناه گرفته‌اند و کارشناسان معتقدند مخالفت نظامی با طالبان دورنمای قابل دوامی ندارد.[۶۹]

قطعنامه

ویرایش

از ماه اوت ۲۰۲۱، مذاکراتی برای پایان بن‌بست سیاسی با طالبان تلاش شده‌است و صالح خواستار «معامله صلح» با طالبان شد.[۳۸][۷۰] در ۱۸ اوت، محمد ظاهر آغبار سفیر جمهوری اسلامی افغانستان در تاجیکستان اشاره کرد که امکان دارد طالبان در یک دولت ائتلافی به عنوان شیوه‌ای برای افشاندن این بن‌بست، قرار گیرد.[۷۱]

در ۲۱ اوت ۲۰۲۱، گزارش شد که نمایندگان پنجشیر با عبدالله عبدالله و حامد کرزی، اعضای شورای هماهنگی، به منظور «بحث در مورد وضعیت فعلی و راه‌های تأمین امنیت به افغان‌ها» ملاقات کردند.[۷۲]

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ Roggio, Bill (2021-09-02). "National Resistance Front repels multi-day Taliban assault on Panjshir | FDD's Long War Journal". www.longwarjournal.org (به انگلیسی). Archived from the original on 3 September 2021. Retrieved 2021-09-03.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ "Panjshir bombed by Pakistani Air Force drones: Reports". India Today. 6 September 2021.
  3. "Pakistan Air Force drones bombed Panjshir resistance?". The Week. 2021-09-06. Retrieved 2021-09-06. Tajuden Soroush, correspondent for UK-based Iran International, tweeted that Kamaluddin Nezami, governor of Panjshir, had told him that resistance positions 'were bombed by drones several times'. [...] Babak Taghvaee, a defence analyst who has monitored the region extensively, tweeted Pakistan used CH-4 drones, supplied by China, to carry out missile attacks in Panjshir.
  4. "'Panjshir stands strong': Afghanistan's last holdout against the Taliban". the Guardian (به انگلیسی). 18 August 2021. Retrieved 19 August 2021.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ van Bijlert, Martine (2021-09-01). "The Moment in Between: After the Americans, before the new regime". Afghanistan Analyst Network (به انگلیسی). Archived from the original on 3 September 2021. Retrieved 2021-09-03.
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ Schnell, Michael (2021-09-01). "Heavy fighting reported in last Afghanistan province not under Taliban control". The Hill (به انگلیسی). Archived from the original on 3 September 2021. Retrieved 2021-09-03.
  7. "the U.S should back anti-taliban resistance groups, says lawmaker". Global Defense Corp. 2021-08-26. Archived from the original on 26 August 2021. Retrieved 2021-08-26.
  8. Pannett, Rachel; Khan, Haq Nawaz; Mehrdad, Ezzatullah; O'Grady, Siobhán (6 September 2021). "Panjshir Valley, last resistance holdout in Afghanistan, falls to the Taliban". The Washington Post. Retrieved 6 September 2021.
  9. Roggio, Bill (6 September 2021). "Taliban completes conquest of Afghanistan after seizing Panjshir". FDD's Long War Journal. Retrieved 6 September 2021.
  10. "Ahmad Massoud: Anti-Taliban Resistance from the Panjshir Valley". LangcangKuning.com. 23 August 2021. Archived from the original on 24 August 2021. Retrieved 24 August 2021.
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ Loyd, Anthony (6 September 2021). "Taliban on verge of crushing last stronghold of resistance in Panjshir Valley". The Times (به انگلیسی).
  12. ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ "Taliban claim complete control of Afghan province of Panjshir". The Express Tribune (به انگلیسی). 6 September 2021.
  13. "'Fight to the death' looms in Panjshir Valley". Asia Times. 26 August 2021. Archived from the original on 29 August 2021. Retrieved 29 August 2021.
  14. ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ Kramer, Andrew E. (18 August 2021). "Leaders in Afghanistan's Panjshir Valley defy the Taliban and demand an inclusive government". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Retrieved 18 August 2021.
  15. ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ Khalid, Tuqa (5 September 2021). "Spokesman of Afghanistan resistance killed in fighting with Taliban". Al Arabiya English (به انگلیسی).
  16. ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ Gall, Carlotta; Nossiter, Adam (25 August 2021). "Budding Resistance to the Taliban Faces Long Odds". New York Times. Archived from the original on 25 August 2021. Retrieved 25 August 2021.
  17. Wani, Ashraf (6 September 2021). "Chief commander of Panjshir resistance forces Saleh Mohammed killed, claim Taliban". India Today (به انگلیسی).
  18. ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ "Fahim Dashti survived the 'Lion of Panjshir' assassination. Now, under Taliban fire, he is killed". The Week (به انگلیسی). 6 September 2021.
  19. ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ ۱۹٫۲ Ebbighausen, Rodion (20 August 2021). "Why Afghanistan's Panjshir remains out of Taliban's reach". DW. Archived from the original on 25 August 2021. Retrieved 22 August 2021.
  20. ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ ۲۰٫۲ "Afghan resistance ready for conflict but prefers negotiations". France24. 22 August 2021. Archived from the original on 23 August 2021. Retrieved 22 August 2021.
  21. Filseth, Trevor (August 20, 2021). "Taliban Takeover: Panjshir Valley Holdouts Offer Peace Deal to Taliban". نشنال اینترست. Archived from the original on 24 August 2021. Retrieved August 21, 2021.
  22. "Almost 600 Taliban fighters killed by Panjshir forces". Dhaka Tribune. 2021-09-05. Retrieved 2021-09-05.
  23. "Taliban, National Resistance Front clash in Panjshir, Baghlan provinces: Report". India Today. 2021-09-01. Retrieved 2021-09-05.
  24. "At least seven Taliban reported killed in Panjshir fighting". Reuters (به انگلیسی). 2021-08-31. Archived from the original on 1 September 2021. Retrieved 2021-09-01.
  25. Rosenberg, Matthew (2021-08-21). "Resistance fighters drive Taliban from 3 districts in the mountains north of Kabul". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Archived from the original on 22 August 2021. Retrieved 2021-08-24. The fighters claimed to have killed as many as 30 Taliban and captured nearly two dozen more. A pro-Taliban Twitter account put the militants’ death toll at half that number.
  26. ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ ۲۶٫۲ ۲۶٫۳ Freeman, Colin (5 September 2021). "Last Afghan resistance pocket in Panjshir Valley 'on brink of collapse' amid Taliban assault". The Telegraph.
  27. "Anti-Taliban resistance group says it has thousands of fighters". BBC News (به انگلیسی). 2021-08-23. Archived from the original on 26 August 2021. Retrieved 2021-08-26.
  28. "Afghan vice president says he is "caretaker" president". reuters.com. 17 August 2021. Archived from the original on 17 August 2021. Retrieved 26 August 2021.
  29. "An anti-Taliban front forming in Panjshir? Ex top spy Saleh, son of 'Lion of Panjshir' meet at citadel". The Week. 17 August 2021. Archived from the original on 17 August 2021. Retrieved 17 August 2021.
  30. "Taliban, Northern Alliance agree not to attack each other: sources". www.geo.tv (به انگلیسی). Archived from the original on 26 August 2021. Retrieved 26 August 2021.
  31. "Welles-nietesspel over eindstrijd Panjshir, taliban voeren hevige strijd om laatste opstandige provincie". VRT NWS. 3 September 2021. Archived from the original on 4 September 2021. Retrieved 4 September 2021.
  32. ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ ۳۲٫۲ Robertson, Nic; Kohzad, Nilly; Lister, Tim; Regan, Helen (September 6, 2021). "Taliban claims victory in Panjshir, but resistance forces say they still control strategic position in the valley". سی‌ان‌ان. Retrieved September 6, 2021.
  33. «طالبان از ساکنان پنجشیر خواستند فرار نکنند و در خانه‌هایشان بمانند». بی‌بی‌سی فارسی. ۷ سپتامبر ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۷ سپتامبر ۲۰۲۱.
  34. https://www.nytimes.com/2021/09/17/world/asia/panjshir-resistance-taliban-massoud.html
  35. https://nationalinterest.org/blog/middle-east-watch/after-renegade-province’s-fall-panjshir-resistance-leaders-surface-tajikistan
  36. ۳۶٫۰ ۳۶٫۱ "An anti-Taliban front forming in Panjshir? Ex top spy Saleh, son of 'Lion of Panjshir' meet at citadel". ویک (مجله). 17 August 2021. Archived from the original on 17 August 2021. Retrieved 17 August 2021.
  37. «Panjshir: The last bastion of anti-Taliban resistance in Afghanistan». The National. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۲۱.
  38. ۳۸٫۰ ۳۸٫۱ Hakemy, Sulaiman (17 August 2021). "Panjshir: The last bastion of anti-Taliban resistance in Afghanistan". نشنال. Retrieved 17 August 2021.
  39. "Operations". Northern Alliance: Fighting for a Free Afghanistan (به انگلیسی). Friends of the Northern Alliance. Retrieved 19 August 2021.
  40. Gall، Carlotta؛ Nossiter، Adam (۲۰۲۱-۰۸-۲۵). «Budding Resistance to the Taliban Faces Long Odds» (به انگلیسی). The New York Times. شاپا 0362-4331. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۲۱.
  41. ۴۱٫۰ ۴۱٫۱ Roggio, Bill (18 August 2021). "After fall of Kabul, resistance to Taliban emerges in Panjshir". Long War Journal. Retrieved 20 August 2021.
  42. ۴۲٫۰ ۴۲٫۱ Vakil, Caroline (2021-08-20). "Russian ambassador: 'There is no alternative to the Taliban in Afghanistan'". TheHill (به انگلیسی). Retrieved 2021-09-21.
  43. Filseth, Trevor (2021-08-20). "Taliban Takeover: Panjshir Valley Holdouts Offer Peace Deal to Taliban". The National Interest (به انگلیسی). Retrieved 2021-09-21.
  44. ۴۴٫۰ ۴۴٫۱ "Afghan resistance ready for conflict but prefers negotiations". France 24 (به انگلیسی). 2021-08-22. Retrieved 2021-09-21.
  45. «Why Afghanistan's Panjshir Valley remains out of Taliban reach». Firstpost. ۲۰۲۱-۰۸-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۲۱.
  46. "Taliban Targets Panjshir Valley as Resistance Leaders Remain Defiant". VOA (به انگلیسی). Retrieved 2021-09-21.
  47. «Afghanistan: How the Taliban gained ground so quickly» (به انگلیسی). BBC News. ۲۰۲۱-۰۸-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۲۱.
  48. Mutch، Tom. «Afghanistan's Hazaras Get Mixed Messages From the Taliban». Foreign Policy (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۹-۲۱.
  49. ۴۹٫۰ ۴۹٫۱ "Panjshir flies flag of resistance again; Amrullah says he is President of Afghanistan". Tribune India. 17 August 2021. Archived from the original on 18 August 2021. Retrieved 17 August 2021.
  50. "'Northern Alliance' flag hoisted in Panjshir in first resistance against Taliban". Hindustan Times. 17 August 2021. Archived from the original on 17 August 2021. Retrieved 17 August 2021.
  51. "Taliban Targets Panjshir Valley as Resistance Leaders Remain Defiant | Voice of America - English". Archived from the original on 23 August 2021. Retrieved 23 August 2021.
  52. Mottram, Linda (17 August 2021). "Resistance and refugees: the Afghan province holding out against the Taliban". بنگاه خبررسانی استرالیا. Archived from the original on 17 August 2021. Retrieved 17 August 2021.
  53. "Emergency: situation is stabilising in Kabul but clashes continue at the airport". سازمان اورژانس. 18 August 2021. Archived from the original on 19 August 2021. Retrieved 19 August 2021.
  54. "Emergency Hospital Says Number of Patients in Panjshir Rising". طلوع‌نیوز. 19 August 2021. Archived from the original on 19 August 2021. Retrieved 19 August 2021.
  55. "Glavin: Afghan resistance gears up for the long, predictable battle ahead". ottawacitizen (به انگلیسی). Retrieved 20 August 2021.
  56. "Afghanistan: Can history repeat itself…?". The Financial Express (به انگلیسی). 20 August 2021. Retrieved 20 August 2021.
  57. ۵۷٫۰ ۵۷٫۱ Roggio, Bill; Tobin, Andrew (20 August 2021). "Anti-Taliban resistance makes modest gains outside Panjshir". Long War Journal. Retrieved 20 August 2021.
  58. Roche, Darragh (20 August 2021). "Anti-Taliban Resistance Recaptures Multiple Areas as Afghans Fight Back". نیوزویک. Archived from the original on 20 August 2021. Retrieved 20 August 2021.
  59. "Anti-Taliban militia take hold of Baghlan province". The Independent. 20 August 2021.
  60. Ayaz Gul (August 20, 2021). "Anti-Taliban Forces Retake Three Northern Afghan Districts". Voice of America.
  61. ۶۱٫۰ ۶۱٫۱ Shah, Saeed (6 September 2021). "Taliban Claim to Have Conquered Last Pocket of Resistance in Afghanistan". Wall Street Journal.
  62. ۶۲٫۰ ۶۲٫۱ Pannett, Rachel (6 September 2021). "Panjshir Valley, last resistance holdout in Afghanistan, falls to the Taliban". واشینگتن پست. Retrieved 6 September 2021.
  63. ۶۳٫۰ ۶۳٫۱ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام ft وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  64. ۶۴٫۰ ۶۴٫۱ "Taliban claim Panjshir victory, resistance forces dispute claim | DW | 06.09.2021". DW.COM. 6 September 2020.
  65. "Taliban claim Panjshir captured, resistance forces vow to carry on fighting". Hindustan Times (به انگلیسی). 2021-09-06. Retrieved 2021-09-06.
  66. "Taliban claim they have control of last Afghan holdout province". euronews (به انگلیسی). 6 September 2021.
  67. "Taliban take full control of Afghanistan as final province falls". The Irish Times (به انگلیسی). 6 September 2021.
  68. Cole، Matthew؛ Klippenstein، Ken (۲۰۲۱-۰۹-۲۱). «Afghan Resistance Leaders, Long Backed by CIA, Have Fled Following Taliban Takeover». The Intercept (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۰-۰۴.
  69. "Afghan resistance has sanctuary in Tajikistan, but fighting Taliban a 'non-viable prospect'". France 24 (به انگلیسی). 2021-10-04. Retrieved 2021-10-04.
  70. Rosenberg, Matthew (18 August 2021). "An old bastion of anti-Taliban sentiment is girding for a new fight". نیویورک تایمز. Retrieved 18 August 2021.
  71. "Afghan envoy says hold-out Panjshir province can resist Taliban rule". رویترز. 18 August 2021. Retrieved 18 August 2021.
  72. Blum, Justin (20 August 2021). "Former Afghan Leaders Meet Taliban: Afghanistan Update". بلومبرگ نیوز. Archived from the original on 21 August 2021. Retrieved 21 August 2021.