دودمان‌های ایران

پادشاهی‌ها و شاهنشاهی‌های حاکم در گستره جغرافیایی ایران و حاکمان آن‌ها

این فهرستی است از دودمان‌های ایران که در برگیرنده همهٔ سلسله‌ها، پادشاهی‌ها و امپراتوری‌های حاکم در گستره جغرافیایی ایران و حاکمان آن‌هاست.

باستان ویرایش

آراتا (حدود ۲۷۰۰ پیش از میلاد) ویرایش

نام دیهیمی نام اصلی نگاره لقب زایش-مرگ آغاز شاهی پایان شاهی خویشاوندی یادداشت
خاندان ارته،[۱] حدود ۲۷۰۰ پ. م
۱ این سوکوش سیرنه ارباب ارته ؟ -؟ ح۲۷۰۰پ. م ح۲۷۰۰پ. م ؟ همزمان با انمرکر شاه اوروک

تمدن عیلامی حدود ۲۷۰۰ تا ۶۷۸ پیش از میلاد ویرایش

نام دیهیمی نام اصلی نگاره لقب زایش-مرگ آغاز شاهی پایان شاهی خویشاوندی یادداشت
نخستین شاهان ایلامی، ح۲۷۰۰- ح۲۶۰۰پ. م
۲ هومبابا ؟ - ح۲۶۸۰پ. م ح۲۷۰۰پ. م ح۲۶۸۰پ. م ؟ همزمان با گیلگمش شاه اوروک
۳ هومبان شوتور (یا خومباستیر) ؟ -؟ ؟ ؟ ؟
خاندان یکم اوان،[۲][۳] ح۲۶۰۰- ح۲۵۵۰پ. م
۴ پادشاهی اوان (ناشناس) شاه اوان ؟ -؟ ح۲۵۸۰پ. م ؟ ؟ همزمان با اورنونگل شاه اوروک[۴]
۵ لو … شاه اوان ؟ -؟ ؟ ؟ ؟
۶ کورایشک شاه اوان ؟ -؟ ؟ ح۲۵۵۰پ. م ؟ ۳۶ سال همزمان با لوگل انه موندو شاه ادب و اورننشه شاه لاگاش
خاندان دوم اوان،[۳] ح۲۵۵۰-ح۲۲۷۰پ. م
۷ پلی شاه اوان ؟ -؟ ح۲۵۰۰پ. م ؟ ؟
۸ تته یکم شاه اوان ؟ -؟ ؟ ؟ ؟
۹ اوکو تنهیش شاه اوان ؟ -؟ ؟ ؟ ؟
۱۰ هیشوتش شاه اوان ؟ -؟ ؟ ؟ ؟
۱۱ شوشون ترنه شاه اوان ؟ -؟ ؟ ؟ ؟
۱۲ نپی ایلهوش شاه اوان ؟ -؟ ؟ ؟ ؟
۱۳ کیکو سیوه تمتی شاه اوان ؟ -؟ ؟ ؟ ؟
۱۴ هیشپ رتپ یکم شاه اوان ؟ -؟ ؟ ؟ ؟
۱۵ لوه ایشن شاه اوان ؟ -ح۲۳۲۵پ. م ؟ ح۲۳۲۵پ. م پسر هیشپ رتپ یکم
۱۶ هیشپ رتپ دوم شاه اوان ؟ -؟ ح۲۳۲۵پ. م ؟ پسر لوه ایشن
۱۷ امه سینی[۵] شاه اوان ؟ - ۲۳۱۱پ. م ح۲۳۱۵پ. م ۲۳۱۱پ. م
۱۸ هلو شاه اوان ؟ -؟ ؟ ؟ ؟
۱۹ هیته شاه اوان ؟ -؟ ح۲۲۷۰ پ. م ح۲۲۷۰ پ. م ؟ همزمان با نرم سین شاه اکد
خاندان کوتیان،[۶] حدود ۲۲۵۶ تا حدود ۲۱۲۰ پیش از میلاد
۲۰ اریدوپیزیر شاه کوتی ? - ? ح۲۲۵۶پ. م ح۲۲۵۱پ. م ?
۲۱ ایمته (یا نیبیه) شاه کوتی ? - ? ح۲۲۵۰پ. م ح۲۲۴۶پ. م ?
۲۲ اینکی شوش شاه کوتی ? - ? ح۲۲۴۵پ. م ح۲۴۰پ. م ?
۲۳ زرله گب شاه کوتی ? - ? ح۲۲۳۹پ. م ح۲۲۳۴پ. م ?
۲۴ شولمه شاه کوتی ? - ? ح۲۲۳۳پ. م ح۲۲۲۸پ. م ?
۲۵ الولمش (یا سیلولومش) شاه کوتی ? - ? ح۲۲۲۷پ. م ح۲۲۲۲پ. م ?
۲۶ دوگه شاه کوتی ? - ? ح۲۲۲۱پ. م ح۲۲۱۶پ. م ?
۲۷ ایلوان شاه کوتی ? - ? ح۲۲۱۵پ. م ح۲۲۱۳پ. م ?
۲۸ اینی مبه کش شاه کوتی ? - ? ح۲۲۱۲پ. م ح۲۲۰۸پ. م ?
۲۹ اینکی شوش شاه کوتی ? - ? ح۲۲۰۷پ. م ح۲۲۰۲پ. م ?
۳۰ یرله گب شاه کوتی ? - ? ح۲۲۰۱پ. م ح۲۱۸۷پ. م ?
۳۱ اببه ته شاه کوتی ? - ? ح۲۱۸۶پ. م ح۲۱۸۴پ. م ?
۳۲ یرله گب (یا یرله) شاه کوتی ? - ? ح۲۱۸۳پ. م ح۲۱۸۱پ. م ?
۳۳ کوروم شاه کوتی ? - ? ح۲۱۸۰پ. م ح۲۱۸۰پ. م ?
۳۴ اپیل کین شاه کوتی ? - ? ح۲۱۷۹پ. م ح۲۱۷۷پ. م ?
۳۵ له اره بوم شاه کوتی ? - ? ح۲۱۷۶پ. م ح۲۱۷۵پ. م ?
۳۶ ایره روم شاه کوتی ? - ? ح۲۱۷۴پ. م ح۲۱۷۳پ. م ?
۳۷ ایبره نوم شاه کوتی ? - ? ح۲۱۷۲پ. م ح۲۱۷۲پ. م ?
۳۸ هبلوم شاه کوتی ? - ? ح۲۱۷۱پ. م ح۲۱۷۰پ. م ?
۳۹ پوزور سوئن شاه کوتی ? - ? ح۲۱۶۹پ. م ح۲۱۶۳پ. م ?
۴۰ یرله گنده شاه کوتی ? - ? ح۲۱۶۲پ. م ح۲۱۵۶پ. م ?
۴۱ سی ئوم (یا سی ئو) شاه کوتی ? - ? ح۲۱۵۵پ. م ح۲۱۲۱پ. م ?
۴۲ تیری گن شاه کوتی ? - ? ح۲۱۲۰پ. م ح۲۱۲۰پ. م ? ۴۰ روز
خاندان سوم اوان،[۳] حدود ۲۱۰۰پیش از میلاد
۴۳ کوتیک اینشوشیناک[۷] شاه اوان ? - ? ح۲۱۰۰پ. م ح۲۱۰۰پ. م پسر شینپی هیش هوک همزمان با اورنمو شاه اور. شوش در سال‌های ۲۰۷۸ و ۲۰۱۶پ. م به دست سپاهیان اور گشوده شد. پس از وی شاهان سیماشکی رهبری ایلام را در دست گرفتند.
خاندان سیماشکی،[۸][۹] حدود ۲۰۷۰ تا حدود ۱۹۷۵ پیش از میلاد
۴۴ گیرنمه یکم شاه سیماشکی ? - ? ? ? ?
۴۵ تزیته یکم شاه سیماشکی ? - ? ح۲۰۴۰پ. م[۱۰] ح۲۰۳۷پ. م[۱۰] ?
۴۶ اپرتی یکم شاه سیماشکی ? - ? ? ح۲۰۳۳پ. م[۵] ?
۴۷ گیرنمه دوم شاه سیماشکی ? - ? ح۲۰۳۳پ. م ? ?
۴۸ تزیته دوم شاه سیماشکی ? - ? ? ? ?
۴۹ لورک لوهان شاه سیماشکی ? - ۲۰۲۲پ. م ح۲۰۲۸پ. م ۲۰۲پ. م ?
۵۰ هوتران تمتی شاه سیماشکی ? - ? ? ? ?
۵۱ ایندتو این شوشینک یکم شاه سیماشکی ? - ۲۰۱۶پ. م ? ۲۰۱۶پ. م پسر هوتران تمتی
۵۲ کیندتو شاه سیماشکی ? - ? پیش از ۲۰۰۶پ. م پس از ۲۰۰۵پ. م پسر تن روهوراتیر گشاینده اور
۵۳ ایندتو این شوشینک دوم شاه سیماشکی ? - ? ح۱۹۸۰پ. م ? پسر په پی[۷] همزمان با شوایلیشو شاه ایسین و بیله لمه شاه اشنونه
تن روهوراتیر یکم شاه سیماشکی ? - ? ح۱۹۶۵پ. م ? پسر ایندتو این شوشینک دوم همزمان با آیدین دگن شاه ایسین
۵۵ ایندتو این شوشینک سوم شاه سیماشکی ? - ? ? ? پسر تن روهوراتیر یکم بیش از سه سال
خاندان اپرتی،[۱۱] حدود ۱۹۷۵ تا حدود ۱۵۰۰ پیش از میلاد
۵۶ اپرتی دوم شاه سیماشکی، شاه انشان و شوش، سوکل ماه ? - ? ح۱۹۷۳پ. م ? در ۱۹۷۳پ. م با دختر آیدین دگن شاه ایسین ازدواج کرد.[۱۲] همزمان با آیدین دگن شاه ایسین
۵۷ شیلههه شاه انشان و شوش، سوکل ماه ? - ? ? ? پسر اپرتی دوم
۵۸ کوک نشور یکم سوکل ماه ? - ? ? ? پسر (خواهرزاده) شیلههه[۱۳]
۵۹ اته هوشو سوکل و ایپیر شوش، شبان مردم شوش، شبان این شوشینک ? - پس از ۱۸۹۴پ. م ؟۱۹۲۸پ. م پس از ۱۸۹۴پ. م پسر کوک نشور یکم (؟)
۶۰ تتپ مده شبان مردم شوش ? - ? پس از ح۱۸۹۰پ. م ? پسر کوک نشور یکم (؟)
۶۱ پلرایشن سوکل ماه ? - ? ? ? ?
۶۲ کوک سنیت ? - ? ? ? پسر پلرایشن (؟)
۶۳ کوک کیروش سوکل ماه، سوکل ایلام و سیماشکی و شوش ? - ? ? ? پسر لن کوکو و برادرزاده پلرایشن
۶۴ تم سنیت ? - ? ? ? پسر کوک کیروش
۶۵ کوک نهونته ? - ? ? ? پسر کوک کیروش
۶۶ کوک نشور دوم سوکل ماه، سوکل ایلام، سوکل ایلام و سیماشکی و شوش ? - ? ? ? پسر کوک نهونته (؟)
۶۷ شیروکدوه سوکل ماه ? - ? ح۱۷۹۰پ. م ? ? همزمان با شمشی ادد یکم شاه آشور
۶۸ شیموت ورتش یکم ? - ? ? ? پسر شیروکدوه
۶۹ سیوه پلر هوپک سوکل ماه، سوکل شوش، شاهزاده ایلام ? - ? پیش از ۱۷۶۵پ. م پس از ۱۷۶۵پ. م پسر شیروکدوه
۷۰ کودوزولوش یکم سوکل ماه، سوکل شوش ? - ? ? ? پسر شیروکدوه
۷۱ کوتیرنهونته یکم سوکل ماه ? - ? ح۱۷۱۰پ. م ? پسر کودوزولوش یکم
۷۲ اته مره هلکی ? - ? ? ? پسر کودوزولوش یکم (؟)
۷۳ تته دوم سوکل ? - ? ? ? برادر اته مره هلکی
۷۴ لیله ایرتش ? - ? ? ? پسر کودوزولوش یکم
۷۵ تمتی اگون سوکل ماه، سوکل شوش ? - ? ? ? پسر کوتیرنهونته یکم
۷۶ کوتیر شیلههه سوکل ماه، سوکل ? - ? ? ? پسر تمتی اگون
۷۷ کوک نشورسوم سوکل ایلام، سوکل شوش ? - ? پیش از ۱۶۴۶پ. م پس از ۱۶۴۶پ. م پسر کوتیر شیلههه
۷۸ تمتی رپتش ? - ? ? ? پسر کوتیر شیلههه
۷۹ شیموت ورتش دوم ? - ? ? ? پسر کوک نشورسوم
۸۰ شیرتوه شاه شوش ? - ? ? ? پسر کوک نشورسوم
۸۱ کودوزولوش دوم سوکل ماه، شاه شوش ? - ? ? ? پسر شیموت ورتش دوم
۸۲ تن اولی سوکل ماه، سوکل ? - ? ? ? ?
۸۳ تمتی هلکی سوکل ماه، سوکل ایلام و سیماشکی و شوش ? - ? ? ? پسر تن اولی
۸۴ کوک نشورچهارم[۵] سوکل ماه ? - ? ? ? پسر تن اولی
۸۵ کوتیک متلت[۴] ? - ? ح۱۵۰۰پ. م ? پسر تن اولی
خاندان کیدینو،[۱۱] حدود ۱۵۰۰ تا حدود ۱۳۷۰پ. م
۸۶ کیدینو شاه انشان و شوش ? - ? سده ۱۵پ. م ? ?
۸۷ این شوشینک سونکیر نپیپیر شاه انشان و شوش ? - ? ? ? ?
۸۸ تن روهوراتیر دوم شاه انشان و شوش ? - ? سده ۱۵پ. م ? ?
۸۹ شله شاه انشان و شوش ? - ? ? ? ?
۹۰ تمتی اهر شاه انشان و شوش ? - ? ح۱۳۷۰پ. م ? ? همزمان با کدشمن انلیل یکم شاه کاسی بابل
خاندان ایگه هلکی،[۱۱] حدود ۱۴۰۰ تا حدود ۱۲۰۰ پیش از میلاد
۹۱ پلرایشن یکم شاه انشان و شوش ? - ? ح۱۳۹۰پ. م ? پسر ایگه هلکی همزمان با کوریگلزو یکم شاه کاسی بابل
۹۲ کیدین هوتران یکم شاه انشان و شوش ? - ? ? ? پسر پلرایشن یکم[۱۴]
۹۳ اترکیته دوم شاه انشان و شوش ? - ? ? ? پسر ایگه هلکی
۹۴ هومبان نومنه یکم شاه انشان و شوش ? - ? ح۱۳۷۰پ. م ? پسر اترکیته دوم همزمان با بورنه بوریش دوم شاه کاسی بابل
۹۵ اونتاش ناپیریشا شاه انشان و شوش ? - ? ح۱۳۴۰پ. م ? پسر هومبان نومنه یکم
۹۶ کیدین هوتران دوم شاه انشان و شوش ? - ? ? ? پسر اونتش نپیریشه[۱۴]
۹۷ نپیریشه اونتش (یا هومبان اونتش) شاه انشان و شوش ? - ? ? ? پسر کیدین هوتران دوم[۱۴]
۹۸ پلرایشن دوم شاه انشان و شوش ? - ? ? ? ?
۹۹ اونپتر نپیریشه (یا اونپتر هومبان) شاه انشان و شوش ? - ? ? ? پسر پلرایشن دوم
۱۰۰ کیدین هوتران سوم شاه انشان و شوش ? - ? ح۱۲۲۴پ. م ح۱۲۱۷پ. م پسر پلرایشن دوم همزمان با انلیل ندین شومی و ادد شومه ایدینه شاهان کاسی بابل[۱۲]
خاندان شوتروکی،[۱۱] حدود ۱۲۰۰ تا حدود ۹۷۰ پیش از میلاد
۱۰۱ هلوتوش این شوشینک شاه انشان و شوش ? - ? ح۱۲۰۰پ. م ? ?
۱۰۲ شوتروک نهونته یکم شاه انشان و شوش ? - ? پیش از ۱۱۵۸پ. م پس از ۱۱۵۸پ. م پسر هلوتوش این شوشینک
۱۰۳ کوتیرنهونته دوم شاه انشان و شوش ? - ? پیش از ۱۱۵۵پ. م پس از ۱۱۵۵پ. م پسر شوتروک نهونته یکم
۱۰۴ شیلهک این شوشینک یکم شاه انشان و شوش ? - ? ? ? پسر کوتیرنونته دوم
۱۰۵ هوته لوتوش این شوشینک شاه انشان و شوش ? - ? پیش از ۱۱۱۰پ. م پس از ۱۱۱۰پ. م پسر کوتیرنهونته دوم
۱۰۶ شیلهینه همرو لکمر شاه انشان و شوش ? - ? پس از ۱۱۱۰پ. م ? پسر شیلهک این شوشینک یکم
۱۰۷ هومبان نومنه دوم شاه انشان و شوش ? - ? آغاز سده ۱۱پ. م ? ?
۱۰۸ شوتروک نهونته دوم شاه انشان و شوش ? - ? میانه سده ۱۱پ. م ? پسر هومبان نومنه دوم
۱۰۹ شوتور نهونته یکم شاه انشان و شوش ? - ? میانه سده ۱۱پ. م ? پسر هومبان نومنه دوم
۱۱۰ مربیتی اپله اصر[۱۵] "فرزند" ایلام ? - ? پیش از ۹۸۳پ. م پس از ۹۷۸پ. م ?
? اکشیر شیموت شاه انشان و شوش ? - ? ? ? ?
? اکشیرنهونته شاه انشان و شوش ? - ? ? ? ?
? کره ایندش شاه ایلام ? - ? ? ? ?
خاندان هومبان تهره (نوایلامیان)،[۱۶] حدود ۸۳۰ تا حدود ۶۴۰ پیش از میلاد
شاه ناشناس ایلام شاه انشان و شوش ? - ? پیش از ۸۲۱پ. م پس از ۸۲۱پ. م ? همزمان با شمشی ادد پنجم شاه آشور
۱۱۴ هومبان تهره یکم شاه ایلام ? - ۷۴۳پ. م ? ۷۴۳پ. م ?
۱۱۵ هومبان نیکش یکم شاه ایلام ? - ۷۱۷ پ. م ۷۴۳ پ. م ۷۱۷ پ. م پسر هومبان تهره یکم
۱۱۶ شوتورنهونته دوم شاه انشان و شوش ? - ۶۹۹ پ. م ۷۱۷ پ. م ۶۹۹ پ. م پسر (خواهرزاده) هومبان نیکش یکم
۱۱۷ هلوشو این شوشینک شاه انشان و شوش ? - اکتبر۶۹۳پ. م ۶۹۹ پ. م اکتبر۶۹۳پ. م برادر شوتورنهونته دوم
۱۱۸ کوتیرنهونته سوم شاه انشان و شوش ? - ژوئیه۶۹۲پ. م اکتبر۶۹۳پ. م ژوئیه۶۹۲پ. م پسر هلوشو این شوشینک
۱۱۹ هومبان نومنه سوم شاه انشان و شوش ? - فوریه۶۸۸پ. م ژوئیه۶۹۲پ. م فوریه۶۸۸پ. م پسر هلوشو این شوشینک
۱۲۰ هومبان هلتش یکم شاه انشان و شوش ? - اکتبر۶۸۱پ. م فوریه۶۸۸پ. م اکتبر۶۸۱پ. م پسر هومبان نومنه سوم(؟)
۱۲۱ هومبان هلتش دوم شاه انشان و شوش ? - سپتامبر۶۷۵پ. م اکتبر۶۸۱پ. م سپتامبر۶۷۵پ. م پسر هومبان هلتش یکم
۱۲۲ اورتک این شوشینک شاه انشان و شوش ? - ۶۶۳ پ. م سپتامبر۶۷۵پ. م ۶۶۳ پ. م برادر هومبان هلتش دوم
تمتی هومبان این شوشینک یکم شاه انشان و شوش ? - سپتامبر۶۵۳پ. م ۶۶۳ پ. م سپتامبر۶۵۳پ. م برادر اورتک این شوشینک
۱۲۴ هومبان نیکش دوم شاه انشان و شوش ? - ۶۵۱ پ. م سپتامبر۶۵۳پ. م ۶۵۱ پ. م پسر اورتک این شوشینک
۱۲۵ تمه ریتو شاه انشان و شوش ? - پس از ۶۴۴/۵پ. م ۶۵۲ پ. م ۶۴۹ پ. م پسر هومبان هپوئه پسر اورتک این شوشینک
۱۲۶ آینده بیبی شاه انشان و شوش ? - پس از ژوئیه۶۴۸پ. م ۶۴۹ پ. م پس از ژوئیه۶۴۸پ. م ?
۱۲۷ هومبان هلتش سوم شاه انشان و شوش ? - پس از ۶۴۴/۵پ. م پس از ژوئیه۶۴۸پ. م ۶۴۴/۵ پ. م پسر اته همیتی این شوشینک از آشوریان شکست خورد و اسیر شد.
۱۲۸ تمه ریتو شاه انشان و شوش ? - پس از ۶۴۴/۵پ. م ۶۴۷ پ. م ۶۴۷ پ. م پسر هومبان هپوئه پسر اورتک این شوشینک
۱۲۹ هومبان نیکش سوم شاه انشان و شوش ? - پس از ۶۴۴/۵پ. م ۶۴۷ پ. م ۶۴۷ پ. م پسر اته مره هلکی شاه رقیب
۱۳۰ اومهولومه شاه انشان و شوش ? - ? ۶۴۷ پ. م ۶۴۷ پ. م ? شاه رقیب
۱۳۱ ایندتو این شوشینک چهارم شاه انشان و شوش ? - ? ۶۴۷ پ. م پس از پائیز۶۴۶پ. م ? شاه رقیب
۱۳۲ هومبان هپوئه شاه انشان و شوش ? - ? ۶۴۷ پ. م ۶۴۷ پ. م ? شاه رقیب
۱۳۳ پائه شاه انشان و شوش ? - پس از ۶۴۴/۵پ. م پائیز۶۴۶پ. م پس از ۶۴۴/۵پ. م ? شاه رقیب
۱۳۴ شوتورنهونته سوم شاه انشان و شوش ? - ? پس از پائیز۶۴۶پ. م ? پسر ایندتو این شوشینک چهارم پس از وی پادشاهی انشان به هخامنشیان منتقل شد. اما بازماندگان او تا زمان داریوش بزرگ هخامنشی بر شوش فرمان می‌راندند. نگاه کنید به فهرست شاهان ایلام

پادشاهی جنوبی (از حدود ۲۷۰۰ تا حدود ۵۵۰ پیش از میلاد) ویرایش

دیلمون (از حدود ۲۷۰۰ تا حدود ۷۰۰ پیش از میلاد) ویرایش

پادشاهی گونیلاهآ (از ح۲۳۵۰ تا ح۲۳۰۰ پیش از میلاد) ویرایش

  1. هیداریدا (حدود ۲۳۲۵ پیش از میلاد)

پادشاهی مککان (از ح۲۳۰۰ تا ح۵۵۰ پیش از میلاد) ویرایش

  1. مننوداننو (حدود ۲۳۰۰ پیش از میلاد)

پادشاهی بشیمی (از ح۲۱۰۰ تا ح۱۹۰۰ پیش از میلاد) ویرایش

  1. ایلسورابی (تاریخ نامشخص)
  2. ایبلوم (تاریخ نامشخص)
  3. وراد-ننار (هم دوره با شو-سین پادشاه اور)
  4. ایر-نانا (هم دوره با ایبی-سین پادشاه اور)
  5. شاه ناشناس (حدود ۱۹۳۰ پیش از میلاد)

پادشاهی زبوم (قرن ۲۱ پیش از میلاد) ویرایش

  1. ابومیسار (تاریخ نامشخص)
  2. ابوک-ایو-بانی (تاریخ نامشخص)
  3. شاه ناشناس (تا ۲۰۶۴ پیش از میلاد)
  4. شلهونی (از ۲۰۶۴ پیش از میلاد تا تاریخ نامعلوم)

پادشاهی پارسوماش (از ح۷۱۰ تا ح۶۳۵ پیش از میلاد) ویرایش

شاه پدر مدت حکومت سال‌های حکومت
هخامنش قبل از ۷۱۰ پیش از میلاد
چیش‌پیش هخامنش ۲۵ ح۷۱۰ پ. م ح۶۸۵ پ. م
کوروش یکم چیش‌پیش ۱۵ ح۶۸۵ پ. م ح۶۶۰ پ. م
کمبوجیه یکم کوروش یکم ۲۵ ح۶۶۰ پ. م ح۶۳۵ پ. م

پادشاهی انشان (از ح۶۳۵ تا ح۵۵۰ پیش از میلاد) ویرایش

شاه پدر مدت حکومت سال‌های حکومت
چیش‌پیش هخامنش ۲۵ سال حدود ۶۳۵ تا ۶۱۰ پیش از میلاد
کوروش یکم چیش‌پیش ۲۵ سال حدود ۶۱۰ تا ۵۸۵ پیش از میلاد
کمبوجیه یکم کوروش یکم ۲۶ سال حدود ۵۸۵ تا ۵۵۹ پیش از میلاد
کوروش دوم کمبوجیه یکم ۹ سال حدود ۵۵۹ تا ۵۵۰ پیش از میلاد

پادشاهی‌های باختری (از ۲۵۵۰ تا ۷۰۰ پیش از میلاد) ویرایش

پادشاهی پرشی (از ۲۵۵۰ تا ۱۹۰۰ پیش از میلاد) ویرایش

پادشاهی‌های شمال باختری (از ۲۵۵۰ تا ۵۲۱ پیش از میلاد) ویرایش

پادشاهی گوتی (از ۲۵۵۰ تا ۲۱۰۰ پیش از میلاد) ویرایش

پادشاهی لولوبی (قوم) (از ۲۴۰۰ تا ۶۵۰ پیش از میلاد) ویرایش

  1. اممشکوش (از حدود ۲۴۰۰ تا حدود ۲۴۰۰ پیش از میلاد)
  2. آنوبانی‌نی (حدود ۲۳۵۰ پیش از میلاد)
  3. ساتونی (حدود ۲۲۷۰ پیش از میلاد)
  4. ایریب (حدود ۲۰۳۷ پیش از میلاد)
  5. دآریآنام (حدود ۲۰۰۰ پیش از میلاد)
  6. ایک کی
  7. تار… دونی (فرند ایک کی)
  8. نور آداد (از ۸۸۱ تا ۸۸۰ پیش از میلاد)
  9. زابینی (حدود ۸۸۱ پیش از میلاد)
  10. هوبآییآ (حدود ۸۳۰ پیش از میلاد)
  11. دآبآ (حدود ۷۱۵ پیش از میلاد)
  12. لارکوتلا (حدود ۶۷۵ پیش از میلاد)

پادشاهی گیلزان (از ۹۰۰ تا ۸۲۰ پیش از میلاد) ویرایش

  1. شاه ناشناس (از ۸۸۳ تا ۸۸۰ پیش از میلاد)
  2. اسآاو (ح۸۵۰ پیش از میلاد)
  3. اپوو (از ح۸۳۴ تا ۸۲۷ پیش از میلاد)

پادشاهی اورارتو (از ۸۶۰ تا ۵۸۵ پیش از میلاد) ویرایش

  1. آرامو (از ۸۵۸ تا ۸۴۴ پیش از میلاد)
  2. لوتیپری (از ۸۴۴ تا ۸۳۴ پیش از میلاد)
  3. ساردوری یکم (۸۳۴ تا ۸۲۸ پیش از میلاد)
  4. ایشپوئینی (۸۲۵ تا ۸۱۰ پیش از میلاد)
  5. منوآ (۸۱۰ تا ۷۸۵ پیش از میلاد)
  6. آرگیشتی یکم (۷۸۵ تا ۷۵۳ پیش از میلاد)
  7. ساردوری دوم (۷۵۳ تا ۷۳۵ پیش از میلاد)
  8. روسای یکم (۷۳۵ تا ۷۱۴ پیش از میلاد)
  9. آرگیشتی دوم (۷۱۴ تا ۶۸۰ پیش از میلاد)
  10. روسای دوم (۶۸۰ تا ۶۳۹ پیش از میلاد)
  11. ساردوری سوم (۶۳۹ تا ۶۳۵ پیش از میلاد)
  12. اریمنا (۶۳۵ تا ۶۲۹ پیش از میلاد)
  13. روسای سوم (۶۲۹ تا ۶۱۵ پیش از میلاد)
  14. ساردوری چهارم (۶۱۵ تا ۵۹۵ پیش از میلاد)
  15. روسای چهارم (۵۹۵ تا ۵۸۵ پیش از میلاد)

پادشاهی منائیان (از ۸۵۰ تا ۶۱۱ پیش از میلاد) ویرایش

  1. ایرانزو (حدود ۷۲۸ پیش از میلاد)
  2. آزا (فرزند ایرانزو)
  3. اوللوسونو (فرزند ایرانزو)
  4. آخسری (فرزند ایرانزو)
  5. یو آلی (فرزند آخسری)
  6. اریسی‌نی (فرزند یو آلی)

پادشاهی ماد (از ح۷۰۰ تا ح۵۵۰ پیش از میلاد) ویرایش

شاه مدت حکومت سال‌های حکومت یادداشت‌ها
دیاکو ۵۳ سال حدود ۷۰۰ تا ۶۷۸ پیش از میلاد او پیش از حکومت در ده خود کدخدا بود، که در بین مردم قضاوت می‌کرد، وقتی دیاکو دید که نمی‌تواند به امور زندگی خود برسد، استعفا کرد و اغتشاش بالا گرفت، به همین دلیل مردم او را به عنوان شاه خود برگزیدند، برخی از منابع او را نخستین شاه ایران می‌دانند.
کشتریتی/فرورتیش ۲۲ سال حدود ۶۷۸ تا ۶۲۵ پیش از میلاد دومین پادشاه ماد و پسر دیاکو بود که به جنگ با آشور رفت، اما سپاه او تاب نیاورد و در نهایت خود نیز کشته شد.
هووخشتره ۴۰ سال ۶۲۵ تا ۵۸۵ پیش از میلاد سومین پادشاه ماد بود که با بابلی‌ها متحد شد، به جنگ با آشور رفت و آن تمدن را نابود کرد. در واقع حاکم آشور که تاب مقاومت را در خود ندید خود و خانواده اش را در آتش سوزاند. وی به جنگ با لیدیه رفت و چون آفتاب گرفتگی رخ داد هر دو سپاه آن را خشم خداوند تلقی کردند، به جنگ پایان داده و صلح کردند. به علاوه حاکم لیدی دختر خود را به ایشتوویگو درآرود تا صلح منسجم تر شود.
ایشتوویگو ۳۵ سال ۵۸۵ تا ۵۵۰ پیش از میلاد یونانیان او را آستیاگ می‌نامند، در دوران او کوروش دوم خروج کرد و ایشتوویگو به جنگ با وی رفت. اما سپاه ماد، او را تسلیم سپاه کوروش نمود. سپس کوروش همدان (هگمتانه) را تسخیر کرد و ثروت بسیاری به دست آورد.

هخامنشیان (۵۵۹ تا ۳۳۰ پیش از میلاد- مدت حکومت ۲۲۹ سال) ویرایش

با شروع پادشاهی کوروش بزرگ، امپراتوری ایران، اولین و بزرگ‌ترین امپراتوری جهان آغاز می‌شود

نام دیهیمی نام اصلی نگاره لقب - شاهشاهان زایش-مرگ آغاز شاهی پایان شاهی خویشاوندی یاداشت‌ها
خاندان هخامنشی، ۵۵۹ ۰ تا. ۳۳۰ پیش از میلاد'
۱۳۹ کوروش بزرگ   شاه انشان، شاه پارس، شاه ماد، شاه بابل، شاه سومر و اکد و چهارگوشه جهان ۶۰۰ پ. م - ۵۳۰ پ. م ۵۵۹ پ. م ۵۳۰ پ. م پسر کمبوجیه یکم شاه انشان و ماندانا دختر آستیاگ شاه ماد در نبرد با ماساگت‌ها کشته شد. البته بنابر روایت هرودوت که چندان هم معتبر نیست و خود هرودت هم دراین باره توضیحات داده
۱۴۰ کمبوجیه دوم شاه بزرگ، شاهنشاه ? - ۵۲۱ پ. م ۵۳۰ پ. م ۵۲۲ پ. م پسر کورش بزرگ
۱۴۱ بردیا تنوشیر شاه بزرگ، شاهنشاه ? - ۵۲۲ پ. م ۵۲۲ پ. م ۵۲۲ پ. م پسر کورش بزرگ به دست بزرگان پارسی کشته شد.
۱۴۲ داریوش بزرگ آرشام   شاه بزرگ، شاهنشاه ۵۵۰ پ. م - ۴۸۶ پ. م ۵۲۲ پ. م ۴۸۶ پ. م داماد کوروش بزرگ
پسر ویشتاسپ پسر آرشام پسر آریارمنه پسر چیش پیش
۱۴۳ خشایارشا   شاه بزرگ، شاهنشاه، شاه شاهان ۵۱۹ پ. م - ۴۶۵ پ. م ۴۸۵ پ. م ۴۶۵ پ. م پسر داریوش بزرگ و آتوسا دختر کورش بزرگ به دست اردوان رئیس گارد پادشاه کشته شد.
۱۴۴ اردشیر یکم   شاه بزرگ، شاهنشاه ? - ۴۲۴ پ. م ۴۶۵ پ. م ۴۲۴ پ. م پسر خشایارشای یکم
۱۴۵ خشایارشای دوم اردشیر شاه بزرگ، شاهنشاه ? - ۴۲۴ پ. م ۴۲۴ پ. م ۴۲۴ پ. م پسر اردشیر یکم به دست سغدیان کشته شد.
۱۴۶ ? سغدیان شاه بزرگ، شاهنشاه ? - ۴۲۳ پ. م ۴۲۴ پ. م ۴۲۳ پ. م پسر اردشیریکم به دست داریوش دوم کشته شد.
۱۴۷ داریوش دوم وهوکه   شاه بزرگ، شاهنشاه ? - ۴۰۴ پ. م ۴۲۳ پ. م ۴۰۴ پ. م پسر اردشیریکم
۱۴۸ اردشیر دوم ارشک   شاه بزرگ، شاهنشاه ۴۳۶ پ. م - ۳۵۸ پ. م ۴۰۴ پ. م ۳۵۸ پ. م پسر داریوش دوم
۱۴۹ اردشیر سوم وهوکه   شاه بزرگ، شاهنشاه ? - ۳۳۸ پ. م ۳۵۸ پ. م ۳۳۸ پ. م پسر اردشیر دوم به دست باگواس کشته شد.
۱۵۰ اردشیر چهارم آرش شاه بزرگ، شاهنشاه ? - ۳۳۶ پ. م ۳۳۸ پ. م ۳۳۶ پ. م پسر اردشیر سوم به دست باگواس کشته شد.
۱۵۱ داریوش سوم اردشاد   شاه بزرگ، شاهنشاه ۳۸۰ پ. م - ۳۳۰ پ. م ۳۳۶ پ. م ۳۳۰ پ. م پسر آرشام دوم پسر اوستن پسر داریوش دوم به دست اردشیر پنجم کشته شد.
۱۵۲ اردشیر پنجم بسوس   شاه بزرگ، شاهنشاه ? - ۳۲۹ پ. م ۳۳۰ پ. م ۳۲۹ پ. م احتمالاً از بازماندگان اردشیر دوم به دست اسکندر مقدونی کشته شد.

سلوکیان (از ۳۲۴تا ۲۴۹ پیش از میلاد) ویرایش

  1. سلوکوس یکم (از ۳۰۵ تا ۲۸۰ پیش از میلاد)
  2. آنتیوخوس یکم (از ۲۸۰ تا ۲۶۱ پیش از میلاد)
  3. آنتیوخوس دوم (۲۶۱ تا ۲۴۶ پیش از میلاد)

فرترکه (از ح۳۰۰ تا ح۲۰۰ پیش از میلاد) ویرایش

  1. بَگداد یکم
  2. وَهبَرز (وَهوبَرز)
  3. اردشیر یکم
  4. وادفَرَداد یکم
  5. وادفَرَداد دوم
  6. شاه ناشناس

اشکانیان (۲۵۰پیش از میلاد تا ۲۲۶میلادی) ویرایش

توضیح: ح علامت اختصاری حدود است.

نام تصویر دورهٔ فرمانروایی نیا رویدادها
ارشک (اشک یکم)   ۲۵۰ تا ۲۴۷ پ.م. فریاپد بنیادگذاری دودمان اشکانی
تیرداد یکم (اشک دوم)   ۲۴۷ تا ۲۱۱ پ.م. فریاپد، برادر ارشک ضمیمه کردن گرگان، اتحاد با دیودوت پادشاه باختر، شکست سلوکوس دوم پادشاه سلوکی
اردوان یکم (اشک سوم) ۲۱۱ تا ۱۹۱ پ.م. تیرداد یکم لشکرکشی به ماد، نبرد با آنتیوخوس سوم و عقب‌نشینی، غارت معبد آناهیتا توسط سپاه آنتیوخوس
فریاپت (اشک چهارم) ۱۹۱ تا ۱۷۶ پ.م. اردوان یکم صلح
فرهاد یکم (اشک پنجم)   ۱۷۶ تا ۱۷۱ پ.م. فریاپت تسخیر تپورستان، بنای شهر شهر خارکْسْ
مهرداد یکم (اشک ششم) ۱۷۱ تا ۱۳۷–۱۳۸ پ.م. فریاپت، برادر فرهاد یکم گسترش و اقتدار دودمان اشکانی، جنگ با دیمتریوس دوم و اسارت دیمتریوس
فرهاد دوم (اشک هفتم) ۱۳۷–۱۳۸ تا ۱۲۸ پ.م. مهرداد یکم جنگ با آتیوخوس سیدت و شکست از وی، حمله دوباره آتیوخوس سیدت و شکست و کشته شدن آتیوخوس، انحطاط دولت سلوکی
اردوان دوم (اشک هشتم) ۱۲۸ تا ۱۲۳ پ.م. فریاپت، عموی فرهاد دوم جنگ با قوم یوئه‌چی و زخم برداشتن و مرگ اردوان
مهرداد دوم یا مهرداد کبیر (اشک نهم) ۱۲۳ تا ۸۷ پ.م. اقتدار دودمان اشکانی، نظم و سازمان دهی به امور ایران
گودرز یکم ۹۵ تا ۹۰ پ.م. قیام گودرز و پادشاهی کوتاه مدت وی
اُرُد یکم ۹۰ تا ۸۰ پ.م. مهرداد دوم براندازی گودرز یکم، درهم‌کوبیدن سپاه روم در جنگ حران
سیناتروک (اشک دهم) ۷۶ یا ۷۵ تا ۷۰ پ.م. مهرداد یکم، برادر فرهاد دوم تسخیر آذربایجان و غارت جلگه فرات تیگران ارمنی

الیمائی (ح۱۴۷ پیش از میلاد تا ۲۵ میلادی) ویرایش

توضیح: ح علامت اختصاری حدود است.

  1. کامناسکیرس یکم - مگاس سوتر (۱۴۷–۱۴۵ پ. م)
  2. کامناسکیرس دوم - نیکوفروس (۱۴۵–۱۳۹ پ. م)
  3. اکوناپسس (۱۳۹–۱۳۸ پ. م)
  4. تیگرایوس (۱۳۸–۱۳۲ پ. م)
  5. داریوش (۱۲۹ پ. م)
  6. کامناسکیرس سوم و ملکه انزاز (۸۲–۷۶ پ. م)
  7. کامناسکیرس چهارم (۷۳–۴۶ پ. م)
  8. کامناسکیرس پنجم (۴۶–۲۸ پ. م)
  9. کامناسکیرس ششم (۲۱ پ. م - ۱ م)
  10. کامناسکیرس هفتم (۱ م - ۱۵ م)
  11. کامناسکیرس هشتم (۱۵ م - ۲۵ م)

شاهان پارس (ح۲۳۰ پیش از میلاد تا ح۲۱۰ میلادی) ویرایش

توضیح: ح علامت اختصاری حدود است.

نام تاریخ سکه خویشاوندی با شاه پیشین Note
۱ دارایان یکم سال‌های پایانی قرن دوم پیش از میلاد   ؟ دست‌نشانده اشکانیان.
۲ وادفرداد سوم سده اول پیش از میلاد   ؟ دست‌نشانده اشکانیان.
۳ دارایان دوم سده اول پیش از میلاد   پسر وادفرداد سوم دست‌نشانده اشکانیان. جمله نوشته شده بر روی سکه: d’ryw mlk brh wtprdt mlk؛ دارایان شاه، پسر وادفرداد شاه
۴ اردشیر دوم سده اول پیش از میلاد   پسر دارایان دوم دست‌نشانده اشکانیان. توسط برادرش وهشیر یکم کشته شد
۵ وهشیر یکم سده اول پیش از میلاد   پسر دارایان دوم دست‌نشانده اشکانیان
۶ پاکور یکم سده اول میلادی   پسر وهشیر یکم دست‌نشانده اشکانیان
۷ پاکور دوم سده اول میلادی   ؟ دست‌نشانده اشکانیان
۸ نامبد سده اول میلادی   پسر اردشیر دوم دست‌نشانده اشکانیان
۹ نپاد سده اول میلادی   پسر نامبد دست‌نشانده اشکانیان
۱۰ ناشناس سده اول میلادی   ؟ دست‌نشانده اشکانیان
۱۱ وادفرداد چهارم سده دوم میلادی   ؟ دست‌نشانده اشکانیان
۱۲ منچهر (منوچهر) یکم سده دوم میلادی   ؟ دست‌نشانده اشکانیان
۱۳ اردشیر سوم سده دوم میلادی   پسر منچهر یکم دست‌نشانده اشکانیان
۱۴ منچهر دوم سده دوم میلادی   پسر اردشیر سوم دست‌نشانده اشکانیان
۱۵ نامشخص. احتمالاً پاکور سوم سده دوم میلادی   ؟ دست‌نشانده اشکانیان
۱۶ منچهر (منوچهر) سوم سده دوم میلادی   پسر منچهر دوم دست‌نشانده اشکانیان
۱۷ اردشیر چهارم سده دوم میلادی   پسر منچهر سوم دست‌نشانده اشکانیان
۱۸ وهشیر دوم ۲۰۶–۲۱۰ میلادی   ؟ دست‌نشانده اشکانیان. آخرین شاه دودمان بازرنگی
۱۹ شاپور سده سوم میلادی   برادر اردشیر یکم ساسانی دست‌نشانده اشکانیان
۲۰ اردشیر پنجم (اردشیر یکم ساسانی) سده سوم میلادی   نخستین شاهنشاه ایران از دودمان ساسانی دست‌نشانده اشکانیان

پادشاهی میشان (ح۱۲۷ پیش از میلاد تا ح۲۲۲ میلادی) ویرایش

توضیح: ح علامت اختصاری حدود است.

  1. هیسپاوسین (۱۲۷–۱۲۴ پ. م)
  2. آپوداکوس (۱۱۰–۱۰۴ پ. م)
  3. تیراووس یکم (۹۵–۸۹ پ. م)
  4. هیپوکراتس اوتوکراتور نیکهفروس (۸۱–۸۰ پ. م)
  5. تیراووس دوم (۷۹–۴۹ پ. م)
  6. آرتاباز (۴۹–۴۸ پ. م)
  7. اتامبلوس یکم (۴۷–۲۴ پ. م)
  8. تئونسیوس یکم (۱۹–۱۸ پ. م)
  9. اتامبلوس دوم (۱۸ پ. م- ۹ م)
  10. ابینرگاوس یکم (۱۰–۲۳ م)
  11. اورابازس یکم (۱۹–۱۹ م)
  12. اتامبلوس سوم (۳۷–۴۵ م)
  13. تئونسیوس دوم (۴۶–۴۷ م)
  14. تئونسیوس سوم (۵۲–۵۳ م)
  15. اتامبلوس چهارم (۵۴–۶۵ م)
  16. اتامبلوس پنجم (۶۵–۷۴ م)
  17. اورابازس دوم (۷۳–۸۰ م)
  18. پاکور (۸۰–۱۰۲ م)
  19. اتامبلوس ششم (۱۰۲–۱۰۶ م)
  20. تئونسیوس چهارم (۱۱۰–۱۱۳ م)
  21. اتامبلوس هفتم (۱۱۴–۱۱۷ م)
  22. مهرداد (۱۳۱–۱۵۱ م)
  23. اورابازس دوم (۱۵۱–۱۶۵ م)
  24. ابینرگاوس دوم (۱۶۵–۱۸۰ م)
  25. اتامبلوس هشتم (۱۸۰–۱۹۵ م)
  26. مگا (۱۹۵–۲۱۰ م)
  27. ابینرگاوس سوم (۲۱۰–۲۲۲ م)

ساسانیان (۲۲۴ تا ۶۵۱ میلادی) ویرایش

شماره نام پادشاه دوران حکومت (میلادی) یادداشت‌ها
۱ اردشیر بابکان ۲۲۴–۲۴۳ او در نبرد هرمزگان توانست

اردوان پنچم را بکشد و حکومت

اشکانی را برچیند. او سپاه

جاویدان را دوباره احیا کرد.

۲ شاپور یکم ۳/۲۴۲–۲۷۲ او به جنگ با والریانوس، امپراتور

روم رفت و وی را شکست داد و

اسیر کرد. او از مانی حمایت می

کرد و همین مسئله باعث مخالفت

روحانیون زرتشتی با او شد.

۳ هرمز یکم ۲۷۲–۲۷۳
۴ بهرام یکم ۲۷۳–۲۷۶ او مانی را به جندی‌شاپور دعوت و

او را همان‌جا زندانی کرد و کشت.

۵ بهرام دوم ۲۷۶–۲۹۳
۶ بهرام سوم ۲۹۳
۷ نرسی ۲۹۳–۳۰۲ او از رومیان شکست خورد و

عهدنامه نصیبین بسته شد که به

واسطه آن پنج شهر در ساحل

راست دجله به رومیان واگذار شد.

۸ هرمز دوم ۳۰۲–۳۱۰
۹ آذرنرسی ۳۱۰
۱۰ شاپور دوم (ذوالاکتاف) ۳۱۰–۳۷۹ او به اعراب بحرین حمله کرد و آنها

را شکست داد و دستور داد کتف

های اسیران را سوراخ کنند و از

میان آنها ریسمان رد کنند.

۱۱ اردشیر دوم ۳۷۹–۳۸۳
۱۲ شاپور سوم ۳۸۳–۳۸۸
۱۳ بهرام چهارم ۳۸۸–۳۹۹
۱۴ یزدگرد یکم ۳۹۹–۴۲۱
۱۵ بهرام پنجم (بهرام گور) ۴۲۱–۴۳۹ عشق بازی‌ها و شکارهای او

معروف است.

۱۶ یزدگرد دوم ۴۳۹–۴۵۷
۱۷ هرمز سوم ۴۵۹–۴۵۷
۱۸ پیروز یکم ۴۵۸–۴۸۴
۱۹ بلاش ۴۸۴–۴۸۸
۲۰ قباد یکم ۴۸۸–۴۹۷ او ابتدا تصمیم گرفت از قدرت

نجبا و روحانیون بکاهد، برای همین

با مزدک متحد و از او حمایت کرد.

۲۱ جاماسب ۴۹۷–۴۹۹ پس از آن که قباد با مزدک متحد

شد، روحانیون و نجبا قباد را از

سلطنت برکنار کردند و جاماسب را

بر تخت نشاندند و قباد را به زندان

فراموشی فرستادند و حبس کردند.

۲۰ قباد یکم (پادشاهی مجدد) ۴۹۹–۵۳۱ پس از این قباد با بستن حیله ای از

زندان گریخت و به نزد هیاطله

پناهنده شد و به کمک او به ایران

بازگشت و دوباره پادشاه شد.

۲۲ خسرو یکم (خسرو انوشیروانِ دادگَر) ۵۳۱–۵۷۹
۲۳ هرمز چهارم (ترک‌زاد) ۵۷۹–۵۹۰
۲۴ بهرام ششم (بهرام چوبین) ۵۹۰–۵۹۱ او یکی از سرداران خسرو پرویز

بود که بر او شورید و پادشاه ایران شد.

۲۵ خسرو دوم (خسرو پرویز) ۵۹۱–۶۲۸ وقتی که بهرام چوبین بر او شورید،

نتوانست مقاومت کند و به امپراتور

روم، موریس پناهنده شد و با دختر

وی، مریم، ازدواج کرد و با

کمک سپاهیان رومی به ایران

بازگشت و سلطنت را پس گرفت.

۲۶ قباد دوم (شیرویه) ۶۲۸
۲۷ اردشیر سوم ۶۲۸–۶۳۰
۲۸ شهربراز ۶۳۰
۲۹ خسرو سوم ۶۳۰
۳۰ جوانشیر ۶۳۰
۳۱ پوراندخت ۶۳۰–۶۳۱
۳۲ گشتاسب بنده ۶۳۱
۳۳ آزرمی دخت ۶۳۱
۳۴ هرمز پنجم ۶۳۱
۳۵ خسرو چهارم ۶۳۱
۳۶ پیروز دوم ۶۳۱
۳۷ خسرو پنجم ۶۳۱
۳۸ یزدگرد سوم ۶۳۲–۶۵۱ آخرین پادشاه ساسانی، در جنگ

قادسیه تیسفون را از دست داد و

در سال ۳۱ هجری توسط یک

آسیابان در مرو کشته شد.

عصر خلافت ویرایش

از حملهٔ مغول تا برآمدن صفویان ویرایش

معاصر ویرایش

پانویس ویرایش

  1. Cameron, 1936; Majidzadeh, 1991; Majidzadeh, 1997.
  2. جایگاه جغرافیایی اوان نامشخص است ولی بسیار محتمل است که در نزدیکی پشتکوه لرستان واقع بوده باشد. سه شاه نخست اوان بر میانرودان نیز فرمانروایی کرده‌اند.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ Legrain, 1922; Cameron, 1936; The Cambridge History of Iran; Hinz, 1972; The Cambridge Ancient History; Majidzadeh, 1991; Majidzadeh, 1997; Vallat "Elam ...", 1998.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ Cameron, 1936.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ Potts, 1999.
  6. Legrain, 1922; Cameron, 1936; D’yakonov, 1956; The Cambridge History of Iran; Hinz, 1972; The Cambridge Ancient History; Majidzadeh, 1991; Majidzadeh, 1997.
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ Hinz, 1972.
  8. تصور می‌شود که سیماشکی در نزدیکی اصفهان کنونی قرار داشته‌است.
  9. Cameron, 1936; The Cambridge History of Iran; Hinz, 1972; The Cambridge Ancient History; Majidzadeh, 1991; Majidzadeh, 1997; Vallat "Elam ...", 1998.
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ Potts, 1999
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ ۱۱٫۳ Cameron, 1936; The Cambridge History of Iran; Hinz, 1972; The Cambridge Ancient History; Majidzadeh, 1991; Majidzadeh, 1997; Vallat, "Elam ...", 1998.
  12. ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ Vallat, "Elam ...", 1998.
  13. لفظ "روهوشاک" در زبان ایلامی به معنی "خواهرزاده" است ولی به احتمال زیاد اشاره به ازدواجی فامیلی بین خواهر و برادر دارد. نگاه کنید به: Vallat, "Elam ...", 1998.
  14. ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ ۱۴٫۲ Vallat , François. Elam: The History of Elam.
  15. همچنین شاه بابل نیز بوده‌است
  16. Cameron, 1936; The Cambridge History of Iran; Hinz, 1972; The Cambridge Ancient History; Majidzadeh, 1991; Vallat, 1995; Majidzadeh, 1997; Vallat, "Elam ...", 1998; Reade, 2000; Henkelman, 2003; Tavernier, 2004.
  17. Shoemaker 2011, p. 178.
  18. Donner 2010, pp. 57.
  19. Shoemaker 2011, pp. 18–19.
  20. ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ ۲۰٫۲ ۲۰٫۳ ۲۰٫۴ ۲۰٫۵ Bosworth 1996, The Caliphs.
  21. Anthony 2020, pp. 26–36.
  22. Shoemaker 2011, pp. 195–199, passim..
  23. Amir-Moezzi 2019, pp. 922.
  24. ۲۴٫۰۰ ۲۴٫۰۱ ۲۴٫۰۲ ۲۴٫۰۳ ۲۴٫۰۴ ۲۴٫۰۵ ۲۴٫۰۶ ۲۴٫۰۷ ۲۴٫۰۸ ۲۴٫۰۹ ۲۴٫۱۰ ۲۴٫۱۱ ۲۴٫۱۲ ۲۴٫۱۳ Bosworth 1996, The Caucasus and the Western Persian Lands.
  25. ۲۵٫۰۰ ۲۵٫۰۱ ۲۵٫۰۲ ۲۵٫۰۳ ۲۵٫۰۴ ۲۵٫۰۵ ۲۵٫۰۶ ۲۵٫۰۷ ۲۵٫۰۸ ۲۵٫۰۹ ۲۵٫۱۰ Bosworth 1996, The Eastern Persian Lands, Transoxania and Khwārazm.
  26. ۲۶٫۰۰ ۲۶٫۰۱ ۲۶٫۰۲ ۲۶٫۰۳ ۲۶٫۰۴ ۲۶٫۰۵ ۲۶٫۰۶ ۲۶٫۰۷ ۲۶٫۰۸ ۲۶٫۰۹ ۲۶٫۱۰ ۲۶٫۱۱ ۲۶٫۱۲ Bosworth 1996, The Seljuqs, their Dependants and the Atabegs.
  27. ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ Bosworth 1996, The Mongols and their Central Asian and Eastern European Successors.
  28. ۲۸٫۰ ۲۸٫۱ ۲۸٫۲ ۲۸٫۳ ۲۸٫۴ ۲۸٫۵ ۲۸٫۶ ۲۸٫۷ ۲۸٫۸ Bosworth 1996, Persia after the Mongols.
  29. Bosworth 1996, The Safawids.
  30. Aghaie 2012, pp. 307–308.
  31. Bosworth 1996, The Afsharids.
  32. Bosworth 1996, The Zands.
  33. Bosworth 1996, The Qajars.
  34. ۳۴٫۰ ۳۴٫۱ Bosworth 1996, The Pahlawis.
  35. Cooper 2016, pp. 21–22.

منابع ویرایش

  • Bosworth, Clifford Edmund (1996). The new Islamic dynasties A chronological and genealogical manual. Edinburgh University Press.{{cite book}}: نگهداری CS1: پیش‌فرض تکرار ref (link)
  • Assar, G.R.F. , "Genealogy & Coinage of the Early Parthian Rulers. I", Parthica, 6, 2004, pp. ۶۹–۹۳.
  • Assar, G.R.F. , "Genealogy & Coinage of the Early Parthian Rulers, II a revised stemma", Parthica, 7, 2005, pp. ۲۹–۶۳.
  • Assar, G.R.F. , "Moses of Choren & the Early Parthian Chronology", Electrum, vol. 11, 2006, pp. 61–86.
  • Assar, G.R.F. , "A Revised Parthian Chronology of the Period 165-91 B.C.", Electrum, vol. 11, 2006, pp. 87–158. بایگانی‌شده در ۲۱ ژوئیه ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine
  • Assar, G.R.F. , "A Revised Parthian Chronology of the Period 91-55 B.C.", Parthica, 8, 2006, pp. ۵۵–۱۰۴.
  • Briant, Pierre, "From Cyrus to Alexander: A History of the Persian Empire", ۲۰۰۲.
  • Cameron, George, "History of Early Iran", Chicago, 1936 (repr. , Chicago, 1969; tr. E. -J. Levin, L’histoire de l’Iran antique, Paris, 1937; tr. H. Anusheh, ایران در سپیده دم تاریخ، Tehran, 1993)
  • D’yakonov, I. M. , "Istoriya Midii ot drevenĭshikh vremen do kontsa IV beka de e.E" (The history of Media from ancient times to the end of the 4th century BCE), Moscow and Leningrad, 1956; tr. Karim Kešāvarz as Tāriḵ-e Mād, Tehran, 1966.
  • Dandamaev, Muhammad A. , "Persien unter den ersten Achämeniden (6. Jahrhundert v. Chr.)", tr. Heinz-Dieter Pohl, Wiesbaden, 1976.
  • Ghashghai, H.R. , "The successors of Mithridates II", Bulletin of Ancient Iranian History (UCLA), vol. 5, March 2009.(in Persian)
  • Henkelman , wouter. Defining Neo-Elamite History. ARTA , 2003.
  • Hinz, W. , "The Lost World of Elam", London, 1972 (tr. F. Firuznia, دنیای گمشده ایلام، Tehran, 1992)
  • Josephus Flavius, Antiquities of the Jews.
  • Justi, Ferdinand, "Iranisches Namenbuch", Tehran, Asatir, 2003.
  • Legrain, Leon, "Historical Fragments", Philadelphia, The University of Pennsylvania Museum Publications of the Babylonian Section, vol. XIII, 1922.
  • Majidzadeh, Yusef, "History and civilization of Elam", Tehran, Iran University Press, 1991.
  • Majidzadeh, Yusef, "History and civilization of Mesopotamia", Tehran, Iran University Press, 1997, vol.۱.
  • Amir-Moezzi, Mohammad Ali (2019). Le Coran des historiens (به فرانسوی). Paris: Cerf.
  • Donner, Fred M. (2010). Muhammad and the Believers at the Origins of Islam. Harvard University Press.
  • Shoemaker، Stephen J. (۲۰۱۱). The Death of a Prophet: The End of Muhammad’s Life and the Beginnings of Islam. Philadelphia: University of Pennsylvania Press. شابک ۹۷۸-۰-۸۱۲۲-۴۳۵۶-۷.
  • Anthony, Sean W (2020). Muhammad and the empires of faith (به انگلیسی). Oakland: University of California Press.
  • Miroschedji, P. de, ‘La fin du royaume de l’Ansˇan et de Suse et la naissance de l’empire perse’, ۱۹۸۵، ZA 75, pp. ۲۶۵–۳۰۶.
  • Nöldeke, Theodor, "Geschichte der Perser und Araber zur Zeit der Sasaniden. Aus der arabischen Chronik des Tabari übersetzt" (۱۸۷۹)
  • Olmstead, A. T. , "History of the Persian Empire", Chicago, 1948
  • Plutarch, Lives.
  • Polybius, The Histories.
  • Potts, D. T. , The Archaeology of Elam, Cambridge University Press, 1999.
  • Reade , Julian E. Elam after the Assyrian Sack of Susa in 647 B.C. NABU, 2000.
  • Tacitus, The Annals.
  • Madelung, Wilferd (1978). "Ḳarmaṭī". In van Donzel, E. ; Lewis, B. ; Pellat, Ch. & Bosworth, C. E. (eds.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume IV: Iran–Kha. Leiden: E. J. Brill. pp. 660–665. OCLC 758278456
  • Tavernier , Jan. Some Thoughts on Neo-Elamite Chronology. ARTA , 2004.
  • Cooper, Andrew Scott (2016). The Fall of Heaven: The Pahlavis and the Final Days of Imperial Iran. ISBN 0-8050-9897-6.
  • The Cambridge Ancient History (CAH)
  • The Cambridge History of Iran (CHI), vol. 1, THE LAND OF IRAN, Cambridge University Press, 1968.
  • The Cambridge History of Iran (CHI), vol. 2, THE MEDIAN AND ACHAEMENIAN PERIODS, Cambridge University Press, 1985.
  • The Cambridge History of Iran (CHI), vol. 3(I), THE SELEUCID, PARTHIAN AND SASANIAN PERIODS, Cambridge University Press, 1983.
  • The Cambridge History of Iran (CHI), vol. 3(II), THE SELEUCID, PARTHIAN AND SASANIAN PERIODS, Cambridge University Press, 1983.
  • The Cambridge History of Iran (CHI), vol. 4, THE PERIOD FROM THE ARAB INVASION TO THE SALJUQS, Cambridge University Press, 1975.
  • The Cambridge History of Iran (CHI), vol. 5, THE SALJUQ AND MONGOL PERIODS, Cambridge University Press, 1968.
  • The Cambridge History of Iran (CHI), vol. 6, THE TIMURID AND SAFAVID PERIODS, Cambridge University Press, 1986.
  • The Cambridge History of Iran (CHI), vol. 7, FROM NADIR SHAH TO THE ISLAMIC REPUBLIC, Cambridge University Press, 1991.
  • Vallat , François. Elam: The History of Elam. Encyclopaedia Iranica , vol. VIII pp. 301-313. London/New York , 1998.
  • Vallat , François. Shutruk-Nahunte , Shutur-Nahunte et l'imbroglio neo-elamite. NABU , 1995.
  • Vallat , François. Le royaume elamite de SAMATI. NABU , 1996.
  • Vallat , François. Les pretendus fonctionnaires Unsak des texts neo-elamites et achemenides. ARTA , 2002.
  • Vallat , François. Le royaume elamite de Zamin et les 'Letters de Nineveh'. Iranica Antique , 33 , 1998. pp. 95–106.