دکمه
دگمه واژهای ترکی است.
دُگمه از اجزای پوشاک و سایر ملزومات دوختنی و بافتنیست که برای بستنِ بخشِ بازِ پوشاک و مانند آن بهکار میرود.
دگمه گویچهٔ کلاه و گریبان و پیراهن و امثال آن است که در مادگی داخل میشود و قطعهای از پوشاک را به قطعهٔ دیگر میپیوندد. در قدیم تگمههایی از طلا یا برنج برای پیوند پردههای خیمهٔ جماعت بهکار میرفت.[۱]
دگمههای سرآستین از متنوعترین نوع دگمههای پوشاک هستند. دگمههای سرآستین در آغاز ویژهٔ طبقهٔ اشراف و ثروتمندان بود. یکی از مدلهای اصلی دگمه سرآستین، یک دایرهٔ خیلی کوچک است که به وسیلهٔ یک میلهٔ فلزی به دایرهٔ تزئینیِ بزرگتری متصل میشود. قسمت پشت بعضی از دگمههای سرآستین به شکل لولایی و متحرک است. این مدل از سایر انواع دگمه سرآستین مرسومتر است.[۲]
جای دگمهٔ زنانه و مردانهویرایش
از آنجا که بیشتر افراد با دست راست کار میکنند، برای آسانیِ کار، دگمههای لباس را سمت راست میدوزند؛ البته این موضوع در مورد لباسهای مردانه کاملاً صادق است، ولی در مورد پوشاک زنانه نیست. باآنکه بیشترِ بانوان نیز مانند آقایان راستدست هستند، تکمهٔ لباسهای زنانه سمت چپ دوخته میشود. علت آن این است که زنان اشرافیِ قدیم، خود لباس خود را شخصاً به تن نمیکردند، بلکه خدمتکاری داشتند که این کار را برایشان انجام میداد. چون خدمتکار برای بستن یا گشودن دگمهٔ لباسِ بانوی خود، میبایستی مقابل او قرار میگرفت، دوزندگانِ لباس زنانه معمولاً دگمهٔ لباس را در سمتی قرار میدادند که خدمتکار بتواند بهراحتی با دست راست خود آنها را باز کند یا ببندد. ازاینرو، دگمهٔ لباس زنان را سمت چپ میدوختند. هرچند امروزه استفاده از دگمه عمومیت یافته و دیگر خدمتکاران در پوشیدن لباس کمک نمیکنند، هنوز هم این اصل به قوت خود باقی مانده و دگمههای لباسهای زنانه سمت چپ دوخته میشود.[۳]
منابعویرایش
- ↑ علیاکبر دهخدا و دیگران، سرواژهٔ «تکمه»، لغتنامهٔ دهخدا (بازیابی در ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۳).
- ↑ دوخت، بازدید: اوت ۲۰۰۹.
- ↑ McNeil, Ian (1990). An Encyclopaedia of the History of Technology. Taylor & Francis. p. 852. ISBN 0-415-01306-2.
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ دکمه موجود است. |