دگرپروردگی یا هتروتروفی فرایندی است که در آن، ارگانیسم برای تأمین انرژی و رفع نیازهای غذایی خود از مواد آلی ساخته‌شدهٔ دیگر جانداران زنده استفاده می‌کند.[۱]

چرخهٔ بین دگرپروردگی و خودپروردگی
خودپروردگی‌ها با استفاده از نور، کربن‌دی‌اکسید (CO2آب و اکسیژنْ ترکیبات آلی تولید می‌کنند و برای این کار عمدتاً از راه فتوسنتز (فلش سبز) به نتیجه می‌رسند. هر دو گونه ارگانیسم به‌وسیلهٔ تنفس یاخته‌ای از چنین ترکیباتی برای تولید (آدنوزین تری‌فسفات ATP) استفاده می‌کنند و دوباره CO2 ول می‌دهند (دو فلش قرمز).

متضاد این فرایند، خودپروردگی یا (اتوتروفی autotrophsy) است.

دگرپرورد یا هترتروف (heterotroph؛ به یونانی ἕτερος heteros = "دیگری"، "متفاوت" و trophe τροφή = "تغذیه") ارگانیسمی است که می‌تواند مولکول‌های کربنی ترکیبات آلی را جذب یا هضم کند؛ (به جای استفاده از فرایند تثبیت کربن از منابع غیر آلی مانند کربن دی‌اکسید)، و با استفاده از آن‌ها رشد و زندگی کند.[۲][۳] فرایند متقابل با آن خودپروردگی (اتوتروف autotrophs) است؛ مانند گیاهان و جلبک‌ها، که می‌توانند با استفاده از انرژی نور خورشید (photoautotrophs)، یا ترکیبات معدنی (lithoautotrophs)، ترکیبات آلی مثل کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها، پروتئین‌ها و دی‌اکسید کربن غیر آلی را تولید کنند. نود و پنج درصد یا بیشتر از تمام انواع موجودات زنده دگرخوار هستند. برای مثال جانوران، قارچ‌ها، و برخی از باکتری‌ها و آغازیان همه دگرخوارند.[۴]

اصطلاح هتروتروف در میکروب‌شناسی در سال ۱۹۴۶ به عنوان بخشی از طبقه‌بندی میکروارگانیسم‌ها بر اساس نوع تغذیه آن‌ها بوجود آمد.[۵] این اصطلاح در حال حاضر در بسیاری از زمینه‌ها؛ مانند محیط زیست در توصیف زنجیره غذایی، استفاده می‌شود.

هتروتروف‌ها خود ممکن است بر اساس منبع انرژی آن‌ها تقسیم شوند. اگر هتروتروفی از انرژی شیمیایی استفاده کند، آن را یک هتروتروفِ شیمی‌پرورد (Chemoautotroph) می‌دانند؛ (مثلاً انسان و قارچ). اگر از نور برای تأمین انرژی استفاده کند، این یک فتوهتروتروف است (به عنوان مثال، باکتری‌های غیر گوگردی سبز.

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. «فرهنگسنان زبان فارسی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ سپتامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۰ مارس ۲۰۰۷.
  2. "heterotroph".
  3. Hogg, Stuart (2013). Essential Microbiology (2nd ed.). Wiley-Blackwell. p. 86. ISBN 978-1-119-97890-9.
  4. "How Cells Harvest Energy" بایگانی‌شده در ۳۱ ژوئیه ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine. McGraw-Hill Higher Education.
  5. Lwoff, A. , C.B. van Niel, P.J. Ryan, and E.L. Tatum (1946). Nomenclature of nutritional types of microorganisms. Cold Spring Harbor Symposia on Quantitative Biology (5th edn.), Vol. XI, The Biological Laboratory, Cold Spring Harbor, NY, pp. 302–303, [۱].