دیزباد
دیزباد علیا یا دیزباد روستایی در دهستان زبرخان بخش مرکزی شهرستان زبرخان استان خراسان رضوی ایران است. روستای دیزباد بر روی دامنه‌های جنوبی رشته کوه بینالود و به صورت پلکانی و در امتداد شرقی-غربی استقرار یافته است.
 نمایی از روستای دیزباد | |
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | خراسان رضوی |
| شهرستان | زبرخان |
| بخش | مرکزی |
| دهستان | زبرخان |
| نام‌های دیگر | دیزباد |
| نام‌های قدیمی | دژآباد، دزباد، چهل‌اشکوب، قصرالرّیح |
  دیزباد علیا | |
| مردم | |
| جمعیت | ۹۱۰ نفر (سرشماری ۹۵) |
| رشد جمعیت | ۴۳٪+ (۵سال) |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع از سطح دریا | ۲۰۲۰ متر |
| آب‌وهوا | |
| بارش سالانه | ۴۰۰ |
| اطلاعات روستایی | |
| کد آماری | ۱۶۷۶۰۷ |
| ره‌آورد | گیلاس، آلبالو، آلو، سیب، گردو و گیاهان دارویی. |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۴۳۳۹–۰۵۱ |
جمعیتویرایش
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این روستا ۹۱۰ نفر (۳۱۰خانوار) بوده‌است.[۱]
| جمعیت تاریخی | ||
|---|---|---|
| سال | جمعیت | ±% |
| ۱۳۸۵ | ۲۴۳ | — |
| ۱۳۹۰ | ۶۳۵ | +۱۶۱٫۳٪ |
| ۱۳۹۵ | ۹۱۰ | +۴۳٫۳٪ |
ویژگی‌هاویرایش
سکونت و شغلویرایش
اکثریت مردم دیزباد در شهرستان نیشابور و مشهد و هم چنین خارج از کشور ساکن بوده و اغلب آن‌ها در فصل بهار و تابستان برای انجام امور مربوط به باغداری در دیزباد بسر می‌برند. باغداری به روش‌های نوین شغل دوم اکثریت مردم دیزباد بالا می‌باشد، لیکن از منظر علاقه به زادگاه و موطن اکثریت مردم به اینکار به عنوان شغل نمی‌نگرند و آن را بهانه‌ای برای رفتن به دیزباد تلقی می‌نمایند.
ساکنین مقیم
ساکنین مقیم دیزباد بالا در فصل پاییز و زمستان به دلیل سرمای زیاد و ساکن بودن اکثر اهالی در شهرها حدود صد الی پانصد نفر می‌باشد ولی در دو فصل بهار و تابستان به لطف هوا و آب فوق‌العاده تمیز و عالی آن و نیز انجام امور مربوط به باغداری (که به صورت کاملاً علمی صورت می‌پذیرد) تا چندین هزار نفر نیز می‌رسد.
فرهنگیویرایش
- تأسیس مدرسه ناصرخسرو دیزباد در سال ۱۳۱۲ به فرمان امام وقت اسماعیلی سلطان محمد شاه و در راستای سیاست های رضا شاه پهلوی برای گسترش مدارس ابتدایی در ایران
- در سال ۱۳۴۸ نام دیزباد به عنوان یکی از معدود روستاهای صددرصد باسواد جهان در یونسکو به ثبت رسید.
گویشویرایش
مردم دیزباد با گویشی خاص خود که بسیار شبیه گویش مردم نیشابور است صحبت می‌کنند
مناسبت‌های دیزبادویرایش
نوحصار معروف ترین مراسم ویژه ی اهالی دیزباد می‌باشد.ویرایش
این مراسم به عنوان مناسک مذهبی محلی برای اسماعیلیان ساکن روستای دیزباد و اکنون هم چنین به عنوان یک گردهم آیی سالانه برای ساکنان دیزباد قلمداد می گردد.
تجربه ی دیدار باطنی امامقلی معروف به خاکی خراسانی که اهل دیزباد و از رهبران جامعه اسماعیلی در دوران انجدان (قرن ۱۱ ه.ق) بوده است با امام وقت خود، مبنای این همایش سالانه است.
اکثریت اهالی دیزباد اعم از ساکنان روستا و اهالی مقیم شهرهای مختلف ایران و هم چنین دیزبادی‌های مقیم خارج از کشور سعی می‌کنند در این مراسم شرکت نمایند.
در گویش محلی نو به دره یو شکلی می‌گویند که قسمت اول مراسم در آن برگزار می‌گردد، حصار نیز قلعه‌ای در دورترین اراضی روستاست که شاهد برگزاری قسمت دوم مراسم می‌باشد.
- مراسم چیله بجست (گویش محلی) یکی از زیباترین مراسم اهالی دیزباد می‌باشد.
این رسم در دیزباد و برخی از روستاهای نیشابور در شب آخر بهمن ماه به پاسداشت نعمت‌های الهی برگزار می‌گردد و شباهت بسیاری به مراسم چهارشنبه سوری باستانی ایرانیان دارد.
صنعتیویرایش
خرید ژنراتور دیزلی و احداث اولین شبکه خصوصی برق در ایران به همت معلمان و اهالی دیزباد
آب و خاک، کشاورزی و محصولاتویرایش
این روستا دارای خاک بسیار حاصلخیز و آبی بسیار گوارا و غنی از املاح مفید و بسیار خنک بوده که این موارد در کنار باغداری بسیار علمی و اصولی که زاییده سواد همه اهالی روستا می‌باشد باعث بازده کمّی و کیفی باغ‌ها شده و محصولات کاملاً ارگانیک درجه یک را به وجود می‌آورد، بطوریکه بعضی محصولات آن در جهان در زمره بهترین‌ها در شاخه محصولات باغی ارگانیک می‌باشد. محصولات کشاورزی دیزباد شامل گیلاس، آلو، سیب، آلبالو، گردو، بادام، زردآلو، هلو، گلابی، توت و … بوده که بیشترین محصولات آن گیلاس، آلو، سیب، گردو و آلبالو می‌باشد.
مشاهیر دیزبادویرایش
- امامقلی خاکی خراسانی شاعر اسماعیلی فارسی‌زبان در سده ۱۱ هجری قمری
- محمد فدایی خراسانی شاعر اسماعیلی فارسی‌زبان در سده ۱۲ هجری قمری
نگارخانهویرایش
روستای دیزباد در زمستان
جماعت‌خانه در دیزباد
دیزباد بالا
سراسرنمایی از دیزباد
منابعویرایش
- ↑ «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از اصلی (اکسل) در خرداد ۱۳۹۶.